Ahmed Rami (dichtre)

Dat artikel es geschreevn in 't Noordelik West-Vlams.

---

أحمد رامي , Ahmed Mohammed Rami (9 ogustus 1892 – 4 juni 1981) (ook geschreevn Ahmad Mohammed Rami) was 'n Egyptiesche dichtre. Y is best bekend vô ze dichtrlyke tekstn dietn geschreevn êt vô de fameuze Egyptiesche zangers Umm Kulthum en Mohammed Abdel Wahab. Rami was ook e vertoaldre . Zyn bekende werkn omvatn vertoaliengn van verschillnde tonêelstikkn van Shakespeare en van de befoamde kwatrynn van de Perziesche dichtre Omar Khayyám. Y wierd "Dichtre van 't Joenk Volk" genaamd omdatn zukke belangryke bydraagn geleevrd êt vô d' Aroabiesche zank en beschaavienge.

Joenge joarn

Ahmed Rami wierd geboorn in Nasiriyya, e wyk van Caïro, de 9sten ogustus 1892. Zyn voadre lêerde tonne vô dokteur in Qasr al-'Ayni (Kastêel an de bronne) en wierd loatre paleis-dokteur. Ahmed brocht zyn êeste kiendrejoarn deur ip 't eiland Thasos (nu Grieknland), dat eigndom was van oundrekeunienk (of khedive) 'Abbas II. Y kwam weere in Cairo in 1901 en weunde doa by ze tante-moeie. Y gienk noa de laagre schoole Muhammadiyya en noa de befoamde middleboare schoole Khedive in Cairo. In die joarn bezocht Rami iedre weeke dichtrs-byêekomstn en begostn zyn dichtrs-kwalieteitn 't oentwikkln.

Y schrêef zyn êeste gedicht otn viftiene was en begost loatre in gedichtn zyn antwôorde te geevn ip polletieke gebeurtnissn. In 1910 verschêen zyn êeste gedrukt gedicht in 't tydschrift Al-Rewaiat Al-Gadida.

Achtr datn zyn diplom gekreegn ad ip d' Oogeschoole vo Lêeroars (Higher Teachers College) in 1914, wierd Rami lêeroare vor eirdrykskunde en iengels in privoate schooln in Sayyida Zaynab en tonne in al-Qurabiyya en al-Munira. 't Was in dien tyd datn êest de befoamde dichters en artiestn van tonne lêerde kenn, lik Abdel Halim Al-Masri, Ahmed Shawqi, Ahmed Nassim en Hafez Ibrahim.

Zes joar loatre wierdn benoemd vo biebliotekoarus in de Oogre Lêeroars Boekery (Higher Teachers Library), woadeure datn de kanse krêeg vo lietrateure te leezn in 't Aroabiesch in 't Iengels en in 't Frans. In 1918 liet Rami zyn êeste "diwan" (e sôorte perziesch-aroabiesche dichtvorm mê veele symboliek) verschynn, wat da vo de Aroabiesche leezers van tonne e niewigeid was.

Loopboane

In 1924, krêeg Rami e stuudjebeuze vo vôort te leern in Parys. Y wierd doa liesensioat in de Perziesche lettrekunde van d' Oogeschoole vor Ôostersche Toaln (École des Langues Orientales). Dat diplom was e duuwtje in de rik vo de kwatrynn van Omar Khayyaam te vertoaln uut 't Perziesch noa 't Aroabiesch. Zyn vertoalienge was zôo zjuuste da ze de fielozofie van Kahayyaam goed dei uutkommn.

In 1925 werkt' y lik biebliotekoarus in Dar al-Kutub ('t Uus van de Boekn, de Nasjonoale Egyptiesche Boekery en Archievn), woa datn de moderne werkwyzn gebruukte dietn in Frankryke gelêerd ad vor e boekery 't organiezeern. Y dej ook zyn twidde en derde gedichtnverzoamlienge verschynn in da joar.

Achtr datn 13 joarn gewerkt ad vo Dar al-Kutub, krêegtn in 1938 e betrekkienge in Genève by de boekery van de Volkrenboed. Egypte was tonne offisjêel by de Volkrenboend gekommn. In 1945 kêerdn were nor Egypte lik roadgeevre by d' Egyptiesche Radio. Drie joar loatre wierdn oenrevôorzittre van Dar al-Kutub. Y was van novembre 1954 of ook lettrekundig roadgeevre van d' Egyptiesche Stoatsradio . Tusschn 1936 en 1954 schrêeftn stikn zowêl vo 't tonêel lik vo de cinema.

Binst zyn loopboane krêeg Ahmed Rami veele pryzn en dekoroasjes. In 1965 oenviengtn de Stoatsprys vo Lietrateure en ook e belangryke Orde van keunienk Hassan II van Marokko. Y woen de Stoatsorde van Verdienste in de lietrateure in 1967. Y krêeg 'n êeredoktoroat van de Akademie van de Kunstn in 1976. Dr wier êm de prestigeuze Liebaneesche Orde van Verdienste toegekend en de komponiesteverêenigienk uut Parys gaf êm e andenkiengs-medaalje vo zyn verdienstn 't êrkenn. In 1965 oentviengtn de Stoatsprys vo Lietrateure en ook e belangryke Orde van keunienk Hassan II van Marokko. Y woen de Stoatsorde van Verdienste in de lietrateure in 1967. Y krêeg 'n êeredoktoroat van de Akademie van de Kunstn in 1976. Dr wierd êm de prestiezjeuze Liebaneesche Orde van Verdienste toegekend en de komponiesteverêenigienge uut Parys gaf êm 'n andenkiengs-medaalje vor êm t' êern.

Ahmed Rami en Umm Kulthum

De leegndoariesche Egyptiesche zangresse Umm Kulthum oendregienk den invloed van de dichtre Ahmed Rami, en zoenk 200 van zyn gezangn. Zy beschrêef êm lik e gêestlikke mienglienge van oogstoande gevoelns, diep oendredrukte ipstandigheid, ruste en vrôomigeid. Achtre datn wêerekwam van Parys no 't Cairo van de joarn twientig, kwam Rami Umm Kulthum teegn ip 24 juli 1924, en vieltn achtroovre van eur stemme. Y schrêef e gedicht vor eur, en da wierd eur êeste ipname.

Zy zoenk "Ok ik vergeevn" mê zoveele vier datr boel van kwam. Nôoit a 'k ik zôo'n wild gejoel gôord. Eur stemme ad 't punt haald da 't zêer dej. 't Was vrêeslik omda 't myn zêer was, en zy ad 't in e schichte verstoan, zy a myn zêer ipgenoom en zy smêet 't ip de markt, en a 'n oengelooflikke weerbots doen loskommn. Iedere mens ip die platse wierd ikzeive, iedre mens a van die bronne gedroenkn en a êrtzêer van e liefde wo daj nie vanof grakt. 't Was teveele. De weerbots van de toeôordres was buutn alle veroedienge, der was 'n twad andrs dat d' ôorzaake moste zyn. 't Gienk buutn de krieng van de liefde... of andrs alles was in de krieng van de liefde – uus leevn, d' êewe, hêel 't land.

E proevrtje

'k Zyn zjaloes ip de zuudrewiend
otn strykt lanst je kaakn, me lief
'k Benydn de zunne die ipgoat
en de zunne die oendregoat
'k Zyn êen ziele mê de veugle
die schuuflt ip 't endetje van e tak
Va doar istr schôonte
die by joen oogn past, me lief
'k An wiln e schôon landschap zyn,
daj gy lange bekykt
'k An wiln e treurnde veugle zyn,
die schuuflt mê de stemme va de nachtegoal
e joen dust lesschn mê me liedjes
die zieln en 'êrtn droenke maakn
Va 'k zien je bewoendrienge vô de schêttrienge
va d' oendregoande zunne
en joen verrukkienge vô de veugle
die schuuflt ip 't endetje van e tak...

(Êrdichtienge deur e busveugle)

Verwyziengn

Referensjes

Referenties:

E bitje vodr kykn

• Mégally, Samir 1997 : L’Égypte Chantée – 2. Oum Kalthoum, 2-ième edition, Éditions Samir Mégally – Boîte Postale 298, 75265 Paris Cédex, 193 blz. ISBN : 2-903841 32-2 (fr) en Arabisch

Eksterne koppliengn

• (en) Ahmed Rami