Koniefeern
| Koniefeern | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Koniefeernbus in Nôord-Kalifornië | |||||
| Taxonomische indêlienge | |||||
| |||||
| Ofdêelienge | |||||
| Pinophyta |
De koniefeern, weetnschapplik ofdêelienge Pinophyta, ook gekend lik ofdêelienge Coniferophyta of Coniferae, zyn êen van de 12 bestoande taxa ip ofdêeliengsnievoo binn 't Ryk van de groene plantn (Viridiplantae) of êen van de 10 bestoande ofdêeliengn van de landplantn (Embryophyta). Koniefeern zyn naktzoadign (Gymnospermae), keegledroagnde zoadplantn die weefsle ên mê voatbundls. Al de nu bestoande konifeern zyn oetachtige plantn mê sekuundèère groej, de grôote mêerdreid zyn boomn en mor e poar zyn struukn. Typiesche vôorbeeldn van koniefeern zyn ceedrs (Cedrus), doeglasn (Pseudotsuga), sypresn (Cupressus), denn (Abies), juniepeerussn (Juniperus), Agathis, lorkn (Larix), pynn (Pinus), tsuugas (Tsuga), sekwojas (Sequoia), sparn (Picea), en venynboomachtign (Taxaceae) [1]. De ofdêelienge sluut oengevêer acht famieljes in, 67 geslachtn en 630 leevnde sôortn [2].
Aloewêl da 't antal sôortn betrekklik klêene is, ên de konifeern e vrêe grôot ekologiesch belank. Ze zyn d' oovrêersnde plantn ip grôote ippervlaktn [3], woavan mêest ipvolln de tajgas van 't Nôordlik Oafroend [1], mor ook de busschn in glykoardige koele klimoatn in 't gebergte mêer no 't Zuudn. Boroale koniefeern ên veele anpassiengn an de wientretyd. De smolle keeglevormige krôone, en undre no beneen gerichte takkn, êlpn undre vo de snêew of te schuddn. Veele oendre undre verandrn undre biochemie vor undre mêer weerstand te geevn teegn 't vriezn, wa da "hardn" genoamd wordt. An den êene kant zyn 't de tropiesche reegnbusschn die de grotste biodiversiteit en ipbringste ên, an den andre kant zyn 't de grôote koniefeernbusschn die de grotste koolstofpit zyn van de weirld, 't is te zeggn woa dat de atmosfeeriesche CO2 geboendn is in orgoanische stoffn.
Ze zyn ook van grôot ekonomiesch belank, oofdzoaklik vo 't oet en vo papierproduuksje;[1][3] 't oet van koniefeern is gekend lik zocht-oet (iengels : softwood).
Koniefeere is e wôord van Latynsche ôorsproenk, saamngestelld uut conus (keegle) en ferre (droagn), tgêene betêeknt "de dien die keegls droagt".
|
Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Pinophyta van Wikimedia Commons. |
Verwyziengn
[bewerkn | brontekst bewerken]<references>
- ↑ 1,0 1,1 1,2 (en) Campbell, Reece 2005 : Phylum Coniferophyta, Biology, Print. p. 595
- ↑ (en) Lott, J., Liu, J., Pennell, K., Lesage, A., & West, M. 2002 : Iron-rich particles and globoids in embryos of seeds from phyla Coniferophyta, Cycadophyta, Gnetophyta, and Ginkgophyta : characteristics of early seed plants, Canadian Journal of Botany, 80(9), 954–961. Retrieved July 17, 2009, from Academic Search Premier database.
- ↑ 3,0 3,1 (en) Knee Michael 2009 : Gymnosperms (hcs.ohio-state.edu).