evoye
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Aplacaedje di : «e» + «voye».
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ɛ.ˈvõj/ /ɛ.ˈvoːj/ /ɛ.ˈvɔj/ /ɛ.ˈvɔ̃j/ /ɛ.ˈvuːj/ /a.ˈvoːj/ /ɛ̃.ˈvɔj/ (betchfessî oy)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɛ.ˈvõj/ aschoûtez lu
- Ricepeures : e·voye
Adviebe
[candjî]evoye (nén candjåve)
- metou (metowe) sol voye po-z aler å lon.
- Vo nos la evoye
- nén la.
- Il est evoye.
- Elle est tofer evoye.
- I dmeure lontins evoye.
- Escuzez m', nosse mwaisse, d' aveur dimanou cåzu ene djournêye evoye, il a bén falou. — Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.32 (fråze rifondowe).
- Li viye bribeuse bouxhe a l' måjhon d' on botchî, Mins l' botchî est evoye a messe — Franz Dewandelaer (fråze rifondowe).
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
- k' a nd alé (+ viebe).
- Il est evoye doirmi.
- Dj' esteu evoye fener.
- F. parti.
- k' a ndalé (+å/al avou l' idêye d' aler cweri ene sacwè).
- Vos l’ alez vey torade. Ele e-st evoye ås fleurs ; vos voeroz-st ene sacwè d’ aclevé ! — Henri Simon, « Sètche, i bètche » 1889, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.45 (fråze rifondowe).
- å lon.
- Va-z è evoye ! F. va-t-en ! vo l' la å diåle evoye : il est evoye foirt lon.
- F. au diable vauvert.
- bén avancî (eye) po reyussi dins on mestî, dins s' manaedje, bén escourci (eye), tot djåzant d' on moteur.
- Il est evoye, asteure k' il a atchté s' måjhon.
- Vola l' moteur evoye, ci côp ci.
- F. bien parti(e).
- cåzu sô.
- Cwand dji l' a cwité, il esteut ddja bén evoye; et i nd ont co seur riboevou après.
- F. saoul(e), ivre.
- mwais, mwaijhe, k' est ki s' måvele.
- Vo l' la evoye; ti nel såreus råjhner. F. enfiévré(e), exité(e), fâché(e), emballé(e). Vo l' la evoye so s' tchôd cayô : vo l' la ki monte e smince (ki s' mwaijhixhe).
- F. flambant de colère, hyperexcité.
- edoirmou (owe). Ni fjhoz pont d' brut, la l' gamene evoye.
- (evoye po todi) moirt, moite.
- Ci côp ci il est bén evoye: dins wai d' tins, i s' vont apougnî po l' eritance.
- Dji m’ a-st acoûtchî cial el måjhone d’ ene vijhene…
L’ andje e-st evoye a s’ toû… — Joseph Mignolet, « Li Vwè dè Clokî, 1926, p.25 (fråze rifondowe). - Dispoy ki s' feme est evoye , il est tot disbårté. Bén il a stî rade evoye : il a morou sins esse malåde, k' on n' sî atindeut nén.
- F. mort inopinément.
- toumé (-êye) flåwe, tcheyou (owe) dins les pemes.
- Gusse est bén evoye; il a d' l' aiwe plin l' boke et i fwait des gargouyes; on lzî creye: "Houmez l' aiwe foû del boke !" (E. Pecheur).
- rl a: toumer evoye.
- F. évanoui(e).
- flåwe tot djåzant des ouys, des orayes.
- Dj' a m' vuwe si evoye, savoz !
- F. faible, affaibli(e), déficient(e).
- k' a peté, tot cåzant d' ene tchedje esplozive.
- Li mene n' est nén evoye.
- F. éclaté(e).
- houte, fini (eye).
- L' ivier est evoye.
- F. fini(e), terminé(e).
- distindou (owe) tot djåzant d' on feu. Pocwè ki l' feu est evoye ? éteint(e).
- assoçné a on viebe po fé ene vierbire, ki l' sinse est diferin do mwaisse viebe. Il a corou evoye come on fonnet. Ça a stî on bizaedje-evoye djenerå.
Ratourneures
[candjî]- dj' estans evoye dijhêye po s' mete e-n erote " On y va ? ".
- rade evoye
- On-èfant crîye : abîye !
Rade èvôye, li p’tite soris
laît po l’ tchèt qu’a chôpe sès dints
Saquants crotes dins on p’tit cwin. — JSpi.
- On-èfant crîye : abîye !
Mots d’ aplacaedje
[candjî]- todi-evoye
- Loukîz a : Vierbire avou evoye
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]sol voye po-z aler å lon
nén la
Mot-fråze
[candjî]evoye (nén candjåve)
- dene l' ôre d' end aler.
- F. partons ! en route !
- So on postea, on pleut lére: CAMBRAI, a ene dijhinne di kilometes... Evoye, nozôtes... (P. Rousselle).
Hay evoye ! : rafoircixh l' ôre d ' endaler. Ladso, hay evoye, nozôtes, po Xhoutsiplou ! Ça fwait k' on va fougnî dvins tos les ridants po trover ene plakete, cori dins tos les colidôrs, ricopyî çou k' on nd a mezåjhe, rivni, ricopyî tot li bazår so si deure plake et hay evoye !. — Lorint Hendschel. F. allez, en avant ! evoye po les waides°.
- a l' ouxh ! (ôre po tchessî ene djin).
- Alez, evoye di cial, vos, rénnvåt !
- F. dehors!
Codjowas
[candjî]evoye
- indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « evoyî ».
- suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « evoyî ».
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « evoyî ».
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Adviebes do walon scrîts aplakés
- Mots avou l' betchfessî oy
- Mots do walon avou des eredjistrumints odios
- Mots do walon di deus pîs
- Adviebes do walon
- Mots nén candjåves do walon
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots-fråzes
- Codjowas do walon
- Codjowas do cåzant d' l' Indicatif Prezintrece do walon
- Codjowas do rwaitant d' l' Indicatif Prezintrece do walon
- Codjowas do cåzant do Suddjonctif Prezintrece do walon
- Codjowas do rwaitant do Suddjonctif Prezintrece do walon
- Codjowas d' l' atôtchî do Cmandeu do walon