Ізумруд

Ізумруд
Ізумруд з Бразіліі
Формула	Be3Al2(SiO3)6
Прымесь	Fe2O3, V2O3, Cr2O3
Сінгонія	Гексаганальная
Колер	Зялёны, жаўтавата-зялёны
Колер рысы	Белы
Бляск	Шкляны
Празрыстасць	Празрысты, напаўпразрысты
Цвёрдасць	7,5 - 8,0
Спайнасць	Недасканалая
Злом	Ракавісты, няроўны
Шчыльнасць	2,69 - 2,78 г/см³
Паказчык пераламлення	1.576 – 1.582

Ізумруд, таксама Смарагд, — каштоўны камень 1-га класа. Буйныя бездэфектныя ізумруды (смарагды) густога тону вагой ад 5 карат цэняцца даражэй за алмазы.

Ізумруд з'яўляецца празрыстай разнавіднасцю берылу, афарбаванай у травяніста-зялёны колер аксідам хрому ці аксідам ванадыю, часам з дамешкам аксіду жалеза (паўднёваафрыканскія ізумруды). Цвёрдасць ізумруду складае 7,5—8 адзінак па шкале Моаса (цвёрдасць алмазу — 10).

Ідэальны ізумруд — празрысты камень раўнамерна размеркаванага насычанага колеру. Галоўны крытэрый якасці ізумруду — яго колер, на другім месцы — празрыстасць. Натуральныя ізумруды (смарагды) амаль заўсёды маюць расколіны і трэшчыны.

Штучныя ізумруды

Штучныя ізумруды падобныя да натуральных камянёў, але шчыльнасць і паказчыкі праламлення ў іх ніжэйшыя, чым у прыродных. Адрозніваюць іх пры дапамозе адфільтраванага ультрафіялетавага выпраменьвання (360 нм), на якое сапраўдны ізумруд не рэагуе, а сінтэтычны выяўляе люмінесцэнцыю каштанава-карычневага колеру. Гэта праблема была вырашана і запатэнтавана Беларускім НПЦ па матэрыялазнаўстве НАН, дзе спецыялістам таксама атрымалася ўпершыню вырасціць рэдкі чырвоны ізумруд, які здабываюць толькі ў ЗША.

Задачу сінтэзу ізумруду з другой паловы XIX стагоддзя спрабавалі вырашыць спецыялісты некалькіх краін. Першыя ўдалыя вопыты адносяцца да 1888 года (Францыя), але паўнавартасны штучны ізумруд быў атрыманы толькі ў 1935 годзе ў Германіі фірмай «ІГ-Фарбеніндустры» і атрымаў назву «ігмеральд» — па першых літарах назвы фірмы і англійскага «emerald» — ізумруд. З 1940 года амерыканцы наладзілі прамысловую вытворчасць «ігмеральду».

Атрымліваецца вырошчваць сінтэтычныя ізумруды досыць вялікіх памераў. Тэхналогія гэтай вытворчасці трымаецца пад сакрэтам, тым не менш тэхнагенныя ізумруды атрымліваюць у Германіі, Францыі, Расіі і Беларусі. У наш час распрацаваны прамысловыя метады сінтэзу ізумруду, які не адрозніваецца ад прыроднага колерам, а якасцю перавышаюць яго. Тым не менш кошт сінтэтычнага ізумруду на міжнародным рынку застаецца ў дзясяткі разоў ніжэйшым за кошт прыроднага.

Гл. таксама

• Берыл
• Аквамарын

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ізумруд
• Изумруд(недаступная спасылка) // Вялікая савецкая энцыклапедыя (руск.)
• Изумруд Архівавана 31 ліпеня 2014. // Символы, знаки, эмблемы: Энциклопедия / авт.-сост. В. Э. Багдасарян, И. Б. Орлов, В. Л. Телицын; под общ. ред. В. Л. Телицына. — 2-е изд. — М.: ЛОКИД-ПРЕСС, 2005. — 494, [1] с., [16] л. цв. ил. (руск.)
• Калумбія — зямля ізумрудаў
• Ілюстрацыі: [1], [2]