Salomoonen

Salomoonen

Solomon Islands

Flagge der Salomonen	Wappen der Salomonen
Flag	Woopen

Woolspröök: „Iu Oraet Nomoa“
„Feer ment siine“

Amtelk spriak

Ingelsk

Hoodstääd

Honiara

Stoot (skak)

Parlamentaarisk monarchii

Stoot baas

Könang Kaarl III.
fertreeden faan generaalguwernöör Frank Kabui

Regiarang baas

Iarst minister Rick Houenipwela

Grate

28.896^[1] km²

Iinwenern

622.469 (2015)^[1]

Iinwenern per km²

19 Iinw./km²

BIP

Totaal (nominaal)
Totaal (KKP)
BIP/Einw. (nominaal)
BIP/Einw. (KKP)

2016^[2]

$ 1.178 miljoonen (174.)
$ 1.185 miljoonen (181.)
$ 1.971 (140.)
$ 1.973 (168.)

HDI

0,515 (156.) (2016)^[3]

Münt

Salomoonen-Dooler (SBD)

Suwereniteet

7. Juli 1978
(faan't Ferianagt Könangrik)

Natsionaalhümne

God Save Our Solomon Islands

Tidjsoon

UTC+11

Autokääntiaken

SOL

TLD

.sb

Tilefoonföörwool

+677

A Salomon-Eilunen of Salomoonen (ingelsk: Solomon Islands) san en eilunstoot uun Melaneesien.

Trinjam a Salomoonen lei Nauru, Kiribaati, Tuvalu, Fidschi an Vanuatu.

Koord

Honiara

PAPUA-NEI-GUINEA

VANUATU

PASIIFIK

SALOMOONENSIA

KORALENSIA

Choiseul

Santa Isabel

Malaita

Makira

New-Georgia-Archipel

Guadalcanal

Rennell-Eilunen

Santa-Cruz-Eilunen

Iindialang

A Salomoonen wurd tu 9 prowinsen an det hoodstäädregiuun Honiara iindiald.

	Prowins	Hoodstääd	Grate km²	Iinwenern
1	Central	Tulagi	615	27.915
2	Choiseul	Taro	3.837	25.876
3	Guadalcanal	Honiara	5.336	78.234
4	Isabel	Buala	4.136	26.304
5	Makira-Ulawa	Kirakira	3.188	40.395
6	Malaita	Auki	4.225	160.013
7	Rennell an Bellona	Tigoa	671	3.021
8	Temotu	Lata	895	24.396
9	Western	Gizo	5.475	81.238
A	Hoodstäädregiuun	Honiara	22	63.343
	Salomoonen	Honiara	28.400	530.735

Befölkrang

Spriaken

Det amtelk spriak faan a eilunen as Ingels. Det lingua franca as Pidschin, wat nai bi Tok Pisin as. Dön miast öler spriaken, wat üüb a eilunen spreegen wurd, san Austroneesk spriaken. Dön Sentraal Salomoonen spriaken, en skööl faan dön Papuaans spriaken, wurd üüb enkelt eilunen spreegen.

Tekst üüb Fering

Histoore

Dön Salomoonen wurd woorskiinelk wel föör amanbi 3000 juar besiidelt. Geliarden liawt, dat lidj, diar Papuaans spriiken spreeg, begand amanbi 30.000 f.Kr. dön eilunen tu besiidlin ^[4]. Lidj, diar Austroneesk Spriiken spreeg, kaam amanbi 4000 f.Kr. an diarmä det outrigger kaanu broocht. Twesken 1200 an 800 f.Kr. kaam faan dön Bismark Eilunen a föörfeeder faan a Polyneesier, det Lapita lidj^[5].

1568 lingt spaans siafoorers oner Álvaro de Mendaña y Neira (1542–1595) faan Peruu detheer skööl faan eilunen, wat jo för't lun Ophir faan köning Salomoon hääl. 1767 wurd a Salomoonen faan britisk ütjfinjer Philip Carteret (1733-1796) an 1768 faan fraansöösk ütjfinjer Louis Antoine de Bougainville (1729–1811) weler ütjfünjen. Sant amanbi 1830 werket europeeisk hanelslidj an misionaaren üüb a Salomoonen. 1885 an 1889 grenset Tjiisklun an Gratbritanien hör berik faan reegiment uun't gebiit faan a Salomoonen uf. April 1885 wurd a nuurd-salomoonen eilunen (Bougainville, Buka, Choiseul, Santa Isabel an Ontong Java) dial faan det tjiisk protektoraat Nei-Guinea. 1893 wurd a süüd-salomoonen eilunen New Georgia, Guadalcanal, Malaita an San Cristobal det Britisk Salomoonen-Eilunen protektoraat. 1898 wurd dön Santa Cruz, Rennell an Bellon eilunen dial faan't protektoraat. 1900, efter de 14. Nofember 1899 Berliner Fedrach, ded Tjiisklun tu det britisk protektoraat dön Choiseul, Santa Isabel, Shortlands an Ontong Java eilunen.

Uun de Iarst Wäältkrich besaat de Austraalisk Bund det tjiisk dial faan a Salomoonen, wat hi faan 1920 tu 1945 üüs mandaat faan a Völkerbund ferwaltet. Uun a Naist Wäältkrich naam* det jaapaans armee faan Marts tu August 1942 a Salomoonen. Mä hör lokelk lunigin üüb Guadalcanal (7. August 1942 tu 8. Febrewoore 1943) feerd dön amerikoons armee uun a Pasifiikkrich at anring faan a krich tu hör gonst iin. Uun swaar slachten uun a locht uun't sia an uk uun en springen faan hör luniginsaldooten faan eilun tu eilun küd dön Ferianigt Stooten tu 1944 dön strateegisk wichtig Salomoonen oner hör kontrol bring.

1945 fing Austraalien Bougainville an Buka üüs treuhungebiit faan dön Feriand Natschuunen tuspreegen. 1975 kaam dönheer eilunen tu Papua-Nei-Guinea. 1976 fing a Salomoonen autonomii an 7. Jüüle 1978 suwereniteet. At klaag faan Papua-Nei-Guinea jin a Salomoonen, det staheuisk Bougainville Revolutionary Army tu halepen, feerd uun dön 1990-juaren tu speeningen twesken dön tau stooten. Solomon Mamaloni (1943-), diar 1981-1984, 1989-1993 an 1994-1997 föörmaan faan't regiaring wiar, wurd August 1997 faan Bartholomew Ulufa'alu (1950-2007) uun't baantje apliaset^[6].

Politiik

A Salomoonen san sant 1978 lasmoot faan det Commonwealth of Nations.

Luke uk diar

Commonskategorii: Salomoonen – Saamlang faan bilen of filmer

Wikimedia Atlas: Salomoonen – Geograafisk an histoorisk koorden

Suwereen stooten uun Melaneesien: Fidschi, Papua-Nei-Guinea, Salomoon-Eilunen, Wanuaatuu.

Futnuuten

↑ ^1,0 ^1,1 Solomon Islands. Uun: The World Factbook. Central Intelligence Agency, ufrepen di 17. Marts 2016 (ingelsk).
↑ imf.org
↑ [1] United Nations Development Programme (UNDP),
↑ Sheppard, Peter J. "Lapita Colonization Across the Near/Remote Boundary" Current Anthropology, Vol 53, No. 6 (Dec 2011), p. 800.
↑ Kirch, Patrick Vinton (2002). On the Road of the Winds: An Archaeological History of the Pacific Islands. Berkeley, California: University of California Press. ISBN 0-520-23461-8
↑ Brockhaus: Die Enzyklopädie in vierundzwanzig Bänden, 19. Band, s. 54-55

-8159.18333333333

Koordinaaten: 8° S, 159° O

[worldstat2015-1] 1,0 ^1,1 Solomon Islands. Uun: The World Factbook. Central Intelligence Agency, ufrepen di 17. Marts 2016 (ingelsk).

[2] .org

[3] [1] United Nations Development Programme (UNDP),

[4] Sheppard, Peter J. "Lapita Colonization Across the Near/Remote Boundary" Current Anthropology, Vol 53, No. 6 (Dec 2011), p. 800.

[5] Kirch, Patrick Vinton (2002). On the Road of the Winds: An Archaeological History of the Pacific Islands. Berkeley, California: University of California Press. ISBN 0-520-23461-8

[6] Brockhaus: Die Enzyklopädie in vierundzwanzig Bänden, 19. Band, s. 54-55

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]