Atasözleri söyleyeni belli olmayan, genel kabul gören ve bireylerin uzun yıllar süren gözlem ve deneyimlerine dayanan, öğüt verici, özlü sözler olarak tanımlanmaktadır. Bir dilin zenginliğini göstermesi bakımından dikkate değer ipuçları sunan atasözleri, toplumsal değerleri yansıtması bakımından da önemli bir görev üstlenir. Cinsiyet kavramı da biyolojik farklılıkları ifade etmesinin yanı sıra toplumun bireylere verdiği rolleri de içerisinde barındırır. Bireyler kendilerini yaşamın başlangıcından itibaren, toplum tarafından sunulan kadınlık ve erkeklik rolleri ile tanımlarlar. Dolayısıyla atasözlerinde kadın ve erkeğe yapılan vurgular o toplumun inanç, gelenek, görenek gibi kültürel değerlerini yansıtır. Dil ve cinsiyet ilişkisine dair ülkemizde ve dünyada önemli çalışmalar bulunurken İran'da bu konuya dair araştırmalar daha geri planda kalmıştır. Çalışmamızın başında, bu konuya dair İran'da yapılmış olan belli başlı örnek çalışmaların kısa değerlendirmesi 1 E 2 B yapılacaktır. Sonrasında ise birincil kaynak olan ve 'Alî Ekber-i Dih udâ tarafından hazırlanan dört ciltlik 1 E 2 4 Emsâl u ikem sözlüğünden yararlanarak İran toplumunda cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kavramlarına dair algıyı, kaynak tarama yöntemiyle elde ettiğimiz örnek atasözleri ile fiziksel, cinsel, entelektüellik ve ekonomik özellikler, insani ihtiyaçlar, toplumsal ilişkiler ve sevgi üzerinden analiz etmeye çalışılacaktır. Devamında, kadın imgesine yönelik olarak "anne, eş, kız çocuğu, gelin, dul" kavramları, erkek imgesi için de "baba, koca, erkek çocuk, damat" kavramları taranarak elde edilen belli başlı örnek sözler üzerinden İran toplumunda cinsiyet algısı değerlendirilecektir. Anahtar Kelimeler: Farsça Atasözleri, Atasözlerinde Cinsiyet, Dil ve Toplum. GENDER PERCEPTION IN PERSIAN PROVERBS Abstract Proverbs are defined as anonymous, generally accepted, advisory and wise sayings which are based on long term observations and experiences of individuals. Proverbs, which provide important clues to show the richness of a language, also play a significant role in reflecting social values. The concept of gender, in addition to expressing biological differences also includes the roles that society gives to individuals. Individuals define themselves with the role of femininity and masculinity which specified by society from the

ÖZ Küçürek öyküye temel olan ve günümüzde yaygın olarak öykü terimiyle karşılanan hikâyenin, özellikle modern duyarlılıklar ve modernist yaklaşımlar sonucunda çok değişik örnekleri üretilmiştir. En yaygın örneği ise kısa öykü olarak adlandırılan metinlerdir. 20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren daha çok ön plana çıkan minimal öykü, Batı edebiyatında; short short story, flash fiction, sudden fiction; Türk edebiyatında; küçürek öykü, çok kısa öykü, kısa kısa öykü; Fars Edebiyatında ise; dâstânek, dâstân-i kûtâh-i kûtâh ve dâstân-i ḫeylî kûtâh olarak isimlendirilmektedir. Küçürek öyküler bütün bir hikâyenin aksine sadece bir sahne ya da bir kişi üzerine odaklanan kısa öykülerdir. Karakter tahlili, olayın geçtiği mekân tasviri, betimlemeler en aza indirgendiğinden okuyucuya yorumlama ve farklı açılardan yaklaşım imkânı tanınmaktadır. Çalışmamızın temel örneklemini Fars Edebiyatından seçtik, bu yüzden küçürek öykü tanımı için Farsça literatüre baktığımızda; "dâstânek, dâstân-i kûtâh-i kûtâh ve dâstân-i ḫeylî kûtâh" gibi birkaç farklı terim ile karşımıza çıkmaktadır. Hikâye edebiyatı terimi olan dâstânî kûtâhî kûtâh'ın akılda kalan en önemli özelliği son derece kısa (500 ila 1500 kelime) olmasıdır. Farsçada dâstânek olarak adlandırılan küçürek öykü olayları ve durumları yorumlayan öykünün aksine uzunluktan yoksundur, sadece olaylardan ve durumlardan bahseden bir niteliktedir. Genellikle bir sahne ya da bir kişi üzerine yoğunlaşır ve bunlar üzerinde tahlilde bulunur. Hareketli olan öykünün aksine daha durgundur.

Gösterge kavramı kısaca insanların birbirini ve dünyayı anlayıp, anlamlandırmaları için gerekli olan her şeydir. Göstergebilim ise, göstergeleri inceleyen, araştıran ve göstergeler üzerine çalışan bilim dalı olarak nitelendirilmiştir. 1960'lı yıllarda Christian Metz göstergebilimsel kuramı sinemaya uygulamıştır. Metz belki de alanında bir ilki gerçekleştirmiş, dilbilime dayanan, kendine özgü bir film kuramı geliştirmiştir. Sinemada nedensiz hiçbir şeyin bulunmadığını ve her şeyin güdümlenmiş olduğunu, dolayısıyla, düz anlam diye bir şeyin söz konusu olamayacağını savunmuştur.

Story, which is the basis of the minimal story and is widely regarded as story, has produced many different examples, especially as a result of modern sensibilities and modernist approaches. The most common example is short stories. Minimal story which is more prominent, since the last quarter of the 20th century, it is named in the Western literature as, short story, flash fiction, sudden fiction; in Turkish literature; küçürek story, very short story, short short story; in Persian literature; dâstânek, dâstân-i kûtâh-i kûtâh ve dâstân-i ḫeylî kûtâh. Küçürek stories are devoid of length and, unlike the story focus on a scene or a person. Since the character analysis, the description of the place where the event takes place, the descriptions are minimized, the reader is given the opportunity to interpret and approach from different angles. We chose the main sample of our study from Persian Literature, so when we look at the Persian literature for a short story definition; It appears...

Sinemanın tarihî seyri 1826'da fotoğrafın icadıyla sinemayı olanaklı kılan keşiflere dayanır. Bu keşifle birlikte ilk teknik adımlar atılmış ve 1895'te Lumière Kardeşler olarak bilinen Auguste Marie Louis Nicolas ve Louis Jean, Paris'te halka açık perdeye yansıtılmış hareketli görüntü gösterilerini 1 yaparak tarihteki ilk film yapımcıları arasına girmişlerdir. İran'ın sinema ile tanışması ise Kaçar Şah'ı Muzafferüddin Şah'ın 1900 yılında Tahran'dan Avrupa'ya yaptığı seyahat 2 ile olmuştur. Şah bu gezisinde hareketli fotoğraflar ile tanışıp çok etkilenmiş ve bunun İran'da da olmasını istemiştir.

Sinema afişleri hangi tür olursa olsun verilen mesajı karşı tarafa
iletmek amacını taşımaktadırlar. Bir film afişi izleyiciye film hakkında bilgi
sağladığı için afişin açık ve sade olması, mümkün olduğunca az sayıda
görselin, en çok anlamsal bilgiyi aktarması gerekmektedir. Ülkemizde afiş
çözümlemesi üzerine yapılmış çalışmalara, İran sinemasından da bir örnek
oluşturması açısından bu konu seçilmiştir. Bu bağlamda İran’da olduğu
kadar ülkemizde de bilinen özellikle Âvaz-ı Goncişkha filmi ve çocuk
sinemasına dokunaklı bir örnek olan Çekme film afişleri örneklemlerimizi
oluşturmaktadır. Göstergebilimden faydalanarak bu afişlerin izleyiciye,
film hakkında ne gibi bilgiler verdiği tespit edilecektir. Ayrıca,
çalışmamızda değerlendirilen bu iki film afişinin önemli gösterge ve
kodları Roland Barthes’ın yananlam, düzanlam ve derin anlam şeklinde
kategori ettiği yaklaşımlardan yananlam ve düzanlam kavramı ile
açıklanmaya çalışılacaktır

Bu araştırmanın genel olarak konusu Türkçe-Farsça deyim ve
atasözleri çevirisidir. Bu hususta örneklemimizi Tarkan’ın Dilli Düdük
şarkısının Farsça çevirisi oluşturmaktadır. Tarkan, bu şarkısı ile oldukça ses
getirmiş ve Türk Dil Kurumu tarafından, kullandığı deyimlerden ötürü
övgü almıştır. Türkçe ve Farsça birçok ortak atasözü ve deyim
bulunmaktadır. Bu sebeple hem ülkemizde pek çalışılmayan şarkı çevirisi
hem de deyim ve atasözü içermesi bakımından örneklemimiz Tarkan’ın
şarkısı ile sınırlandırılmıştır. Çalışmada amacımız anlam ve çeviri
bakımından karşılaştırma yapmaktır. Dilli Düdük şarkısında yer alan
atasözü ve deyimlerin incelenmesinde A. Naci Tokmak’a ait Telaffuzlu Türkçe
Farsça Ortak Deyimler Sözlüğü ve İbrahim Şukûrzâde-i Billûrî’nin Dovâzdeh
Hezâr Mesel-i Fârsî sözlüğünden yararlanılmıştır.

Minimalism, which has its origens in the 1960s and first became widespread in America, emerged in the field of painting and sculpture in art. Minimalism is an art movement that has shown unique uses in various branches of art and has generally emerged as a reaction to current trends. Minimalism is a trend where simplicity and objectivity are at the forefront. It is possible to come across various information on the first use of the term minimalism or minimal art in the art history literature. Richard Wollheim was the first to use this term in the sense that we encounter today, and he produced the concept of Minimal Art in 1961 to meet the meaning of art with reduced content. The word minimum, which Barbara Rose used while talking about a new art trend in her article titled ABC Art, is one of the first names accepted to give life to the concept of minimalism. The birth of minimalism was pioneered by movements such as realism, objectivism, functionalism and simplicity. The first cinema examples of this concept in the world and in our country were seen in the films of directors such as Robert Bresson, Yasujiro Ozu, Semih Kaplanoğlu, Nuri Bilge Ceylan. These movies are films with a minimal narrative structure. They were later analyzed retrospectively and associated with minimalism. There are two pioneers of this trend in Iran. Abbas Kiarostami and Sohrab Shaheed Salles. In this study, the definition of minimalism will be given, in general, minimalism in cinema, and after its projections in Iran, films Yek Ittifâḳ-I Sâde (A Simple Event) and Ḫâne-yi Dûst Kocast? (Where is My Friend's House?) will be evaluated in the context of minimalist cinema, as it contains minimalism by Sohrab Shaheed Salles and Abbas Kiarostami, who are the leading directors of Iran, with the qualitative content analysis method.

Dilimize Fransızcadaki adaptation üzerinden giren ve uyarlama olarak karşılık bulan bu terim; medyada ortaya konulmuş olan bir içeriğin gözden geçirilerek başka bir medyada yeniden gösterilmesi anlamındadır. Dünyada olduğu gibi, İran sinemasında da oldukça sık uyarlama yapılmaktadır. İncelediğimiz Gâvḫûnî romanı Ca"fer Muderris Ṣâdıḳî tarafından 1983 yılında yayımlanmış, İranlı ünlü yönetmen Behrûz Efḫumî tarafından kelimesi kelimesine bir uyarlama ile beyaz perdeye aktarılmıştır. Rüyalar, psikanalizde bireyin bilinçaltındaki düşüncelerini açıklayan ana unsurlardan biri olarak kabul edilmektedir. Ayrıca edebiyatta ve sinemada önemli bir yerdedir. Ele aldığımız bu hikâyede genç bir adamın bunalımlı rüyaları üzerine bir konu işlenmektedir. Filmin öyküsü, romanın öyküsü ile birebir aynıdır. Romanda ve filmde 24 yaşında bir gencin kendi hayatından bir hikâye anlatılmaktadır. Çocukluk zamanını İsfahan"da geçiren anlatıcı beş yıldır Tahran"da yaşamaktadır. Ana kahraman, babasının ölüm haberini alınca İsfahan"a döner. Bir süre sonra da halasının kızıyla mutsuz bir evlilik yapar. Olay örgüsünde rüya ve uyanıklık durumu iç içe olduğu için, değerlendirmede psikanalitik çözümleme yöntemi seçilmiştir. Bu yöntem sadece insanlar için algılanmaktayken aksine sinema gibi çeşitli sanat dallarında ortaya konan eserler için de uygulanabilecek önemli bir yöntemdir.

Sinema ve kent ilişkisi sinemanın doğuşundan bu yana görülmektedir. Sinemada gösterilen bir kent ile burada yer alan simge mekânlar, kentlerin gündelik hâlleri, bireylerin yaşadıkları çevrede meydana gelen toplumsal, ekonomik ve kültürel olaylar hakkında bilgi edinilebilmektedir. Başlarda stüdyolarda çekilen filmler yavaş yavaş sokaklara doğal mekânlara yönelmiş ve bu sayede kent, sinemanın merkezi konumunda olmuştur. Bu çalışmada öncelikle sinema ve kent ilişkisine yer verilmiştir. Bu ilişki temellendirildikten sonra İran sinemasının merkezi hâlinde olup ve birçok filme mekân olarak seçilen başkent Tahran’ın kentsel gelişim süreci ve İran sinemasına açıklık getirilmiştir. Örneklem olarak son bölümde Tahran’ın temsili için ülkemizde de oldukça ünlü olan yönetmen Dâryûş-i Mehrcûyî’ye ait farklı tarihlerde Tahran’da çekilmiş Kiracılar (1986), Annenin Misafiri (2003), Santurcu (2006) ve Tahran, Tahran (2009) adlı dört film incelenmiştir. Bu filmlerde kentin gelişimi ile birlikte, başkente dönüş süreci filmlerde yer alan karşıtlıklar üzerinden değerlendirilmiştir. Yöntem olarak, Tahran imgesinin belirlenen yönetmenin filmlerinde temsiline dair kesitsel karşılaştırmalı betimsel bir analiz yapılmıştır.

Edebiyatta yer alan türlerden yapılan uyarlamalar sinemanın ve tiyatronun tarihi boyunca önemli bir yer tutmuştur. Bir tiyatro oyununun sahnelenmesi de tıpkı bir sinema filmi gibi yazınsal bir metnin uyarlanmasıyla gerçekleşmektedir. Uyarlama şekilleri konusunda değişik görüşler vardır. Bir uyarlama kaynak aldığı metne tamamıyla sadık kalabileceği gibi onu sadece bir başlangıç noktası olarak da görebilir. Genel anlamda “uyarlamak” sözcüğü iki veya daha fazla şeyi bir bakımdan birbirine uyar hâle getirmektir. Tiyatro, romandan çok farklı dilsel araçları kullanan bir türdür. Tiyatro türü de zamanla çeşitli değişiklikler göstermiştir. Salih Kalyon, eserin uyarlamasında çocuklarla etkileşimli bir sahne kurulmasını sağlayan açık biçim oyun anlayışından yararlanmıştır. Açık biçim, göstermeci tiyatronun, epik tiyatronun, yanılsamacı olmayan tiyatronun biçimi olarak tanımlanmaktadır (Akyüz 2019a: 379). Çalışmamızda uyarlama türü belirlenirken yazılı eserden tiyatroya yapılan bu uyarlamanın nasıl gerçekleştiği hem biçimsel hem de içerik olarak hangi değişikliklere uğradığının da tespiti yapılacaktır.

During the Iran-Iraq war (1980–1988), which claimed more than one million lives, concepts and metaphors from classical Persian mysticism were used to mobilize young people to go to the frontlines and to offer their lives. Concepts from medieval love mysticism were used to idealize martyrdom to such a  degree that martyrdom became an essential part of Iranian identity. This article analyses how medieval martyrs of love  became the role models for Iranian soldiers, who interpreted
the war against Saddam Husain's army as a redemptive mystic path leading to union with the Beloved. Religious literature was interpreted in a political context to convince Iranians to offer their lives. For example, the metaphor of the moth and the candle was popular in medieval mysticism, to represent the annihilation of the mystic's ego and his union with the Truth, and during the war, Iranian soldiers referred to themselves as moths, about to offer their lives, not necessarily for victory or patriotism, but in the hope of union with the Beloved.

The Tahmineh and Rostam episode, as presented in modern text-critical editions of Ferdowsi’s Shahnameh, is compared vis-à-vis both the pre-modern scribal interventions in the  manuscript tradition of the poem, as well as two oral presentations of the same episode by traditional storytellers (naqqālān), as preserved in their prompt-books (tumārs) and in recorded performances from the twentieth century. The mise-enscène, the social circmstances, as well as the expansive  nature of such oral performances, are described, and a translation of an oral version of the Rostam and Tahmineh episode is given. The narrative strategies employed to negotiate the intersection of new episodes or contemporary moralistic considerations with the written text of Ferdowsi’s Shahnameh are then explored, analyzing the nature, motivations and functions of the scribal and oral interpolations to the Tahmineh episode, and demonstrating how modernizing reinterpretations impart a certain dynamism to the living Shāhnāmeh tradition. The naqqālān are shown to alter the Tahmineh episode to comply with the moral and religious values of their audiences, the requirements of extended narration cycles, and the horizon of expectation of the genre of epic. The article closes with a brief consideration of how moral and religious values apply differentially across various genres (heroic epic, romance, etc.), and how these differing horizons of expectation impact the reinterpretation of the narrative  material.

As everyone knows, alcoholic drinks, including wine, are forbidden by Islam. Readers of Persian poetry often wonder how is it possible that Persian wine literature is one of the
richest in the world and whether the poets and authors ever address the illicitness of the wine in their works. This article examines how one author, Zangī Bukhārī, presents a catalogue of positive and negative qualities of wine in his Gul u mul (“The
Rose and the Wine”). Through the genre of debate (munāzara), he shows how a courtly audience may have tried to justify the drinking of wine. The article examines the formal generic characteristics of such debates, showing how the form of the debate is rather appropriate to let forbidden objects or ideas, in this case the wine, speak for themselves thus defending their position in an Islamic society. entertaining in is richness in metaphors and imagery used by the wine and the rose to voice their superiority to each other, but it also addresses a rather controversial topic in an uncontroversial style.

The Rubáiyát by the Persian poet Omar Khayyam (1048-1131) is used in contemporary Iran as a resistance literature, symbolizing the secularist voice in cultural debates. While Islamic fundamentalists criticize Khayyam as an atheist and materialist philosopher who questions God’s creation and the promise of reward or punishment in the hereafter, secularist intellectuals see in him an example of a scientist who scrutinizes the mysteries of the world. Others see a spiritual master, a Sufi, who guides people to the truth. This volume collects eighteen essays on the history of the reception of Omar Khayyam in various literary traditions, exploring how his philosophy of doubt, carpe diem, hedonism, and in vino veritas has inspired generations of poets, novelists, painters, musicians, calligraphers and film-makers.