Λινοβάμβακοι
| Ιστορία της Κύπρου |
|---|
Οι Λινοβάμβακοι (στην κυπριακή διάλεκτο και Λινοπάμπατζοι[1]) ήταν μια κοινότητα με ανάμικτες μουσουλμανικές και χριστιανικές πρακτικές, που ζούσε στην Κύπρο.[2][3] Σήμερα, αποτελούν μέρος των Τουρκοκύπριων.[4][5]
Ετυμολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η λέξη Λινοβάμβακοι είναι σύνθετη από τις λέξεις λινό (ύφασμα) και βαμβάκι.[6] Με αυτήν περιγράφονταν οι Χριστιανοί στη Κύπρο, κυρίως Έλληνες Ορθόδοξοι, που υποχρεώνονταν να γίνουν μουσουλμάνοι. Στη πραγματικότητα, οι άνθρωποι αυτοί εμφανίζονταν μεν δημόσια σαν μουσουλμάνοι, στο σπίτι τους όμως, ή μεταξύ γνωστών, ήταν Έλληνες και Χριστιανοί.
Δεν είναι γνωστός ο ακριβής λόγος της προέλευσης της λέξης. Μια ερμηνεία λέει πως, επειδή οι εξισλαμισμένοι από την μια εμφανίζονταν δημόσια σαν μουσουλμάνοι και από την άλλη σαν Χριστιανοί, λέγονταν λινοβάμβακοι επειδή ήταν σαν ρούχο που από την μια είναι λινό και από την άλλη βαμβακερό. Άλλη ερμηνεία λέει πως ονομάζονταν έτσι επειδή είχαν του λιναριού τα πάθη, διότι το λινάρι απαιτούσε πολλή και δύσκολη δουλειά για την καλλιέργεια του, μα είχε και πολλά οικονομικά οφέλη. Έτσι, λέει η ερμηνεία αυτή, ο όρος λινοβάμβακοι χρησιμοποιούνταν ως μεταφορά για να τους προσδιορίσει επειδή μυστικά ήταν Χριστιανοί και δημόσια μουσουλμάνοι.[7][8]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Βενετοτουρκικός πόλεμος (1570-1573) κατέληξε με την Κύπρο υπό οθωμανική κατάκτηση. Αμέσως μετά τον πόλεμο τέθηκαν σε ισχύ κυρώσεις για τον Λατινικό πληθυσμό του νησιού.[9] Με την Βενετοτουρκική αντιπαλότητα στο αποκορύφωμά της, οι Οθωμανοί φοβόνταν το ρίσκο ασφαλείας που εξέθεταν οι Λατινο-Καθολικοί της Κύπρου, και πιο συγκεκριμένα ότι θα μπορούσαν να δελεάσουν τους Βενετούς να επιστρέψουν. Ως αποτέλεσμα, η Οθωμανική ανεκτικότητα προς την Καθολική κοινότητα ήταν πολύ λιγότερη από αυτή προς την Ελληνική Ορθόδοξη κοινότητα.[10] Εκτός από την πολιτική και θρησκευτική πίεση, υπήρχε μια οικονομική καταπίεση που συμπεριλάμβανε την αφαίρεση των δικαιωμάτων τους πάνω στη δική τους περιουσία. Οι Καθολικοί κάτοικοι, που αποτελούσαν μηδαμηνά ποσοστά επί του συνολικού πληθυσμού, και που επηρεάστηκαν από αυτές τη καταπίεση, αποτελούνταν από Λατίνους, Βενετούς, Μαρωνίτες και Αρμένιους (που δεν ήταν καθολικοί), οι οποίοι ασπάστηκαν το Ισλαμ για να αποφύγουν τη δουλεία, την καταπίεση ή και τον θάνατο. Από αυτούς προήλθε ένα μέρος των Λινοβαμβάκων. [11] Με την συνέχιση της τουρκοκρατίας και της ασυδοσίας που την χαρακτήριζε, και για να γλιτώσουν από τη καταπίεση, πολλοί Έλληνες δήλωναν μουσουλμάνοι. Με το ξεκίνημα της Βρεττανικής κατοχής στο νησί το 1878 πολλοί από αυτούς επέστρεψαν πίσω στην Ορθοδοξία, αλλά κανένας στο Ρωμαιοκαθολικισμό και ειδικά στη Μαρωνίτικη κοινότητα --η οποία υπάρχει ακόμα στο νησί.
Οι Λινοβάμβακοι δεν έδειχναν προς τα έξω την Χριστιανική θρησκεία τους, λόγω του ψεύτικου προσηλυτισμού τους. Στην καθημερινή ζωή επέλεγαν ένα μουσουλμανικό όνομα που να μοιάζει με το χριστιανικό. Π.χ. αν λέγονταν Μιχάλης, επέλεγαν το όνομα Κεμάλ. Ή, αν λέγονταν Αβραάμ, επέλεγαν το Ιμπραήμ, ο Ιωσήφ γινόταν δημόσια Γιουσούφ, ο Μωυσής γινόταν Μούσα.[12] Στην ετήσια στρατολόγηση συχνά επιλέγονταν στον Οθωμανικό στρατό,[13] και απέφευγαν την πληρωμή φόρων για μη μουσουλμάνους. Οι Λινοβάμβακοι δεν υιοθέτησαν αληθινά το Ισλάμ, αλλά μόνο στην εξωτερική εμφάνιση. Αυτό τους επέτρεπε να έχουν τα πλεονεκτήματα που παρέχονταν μόνο σε μουσουλμάνους. Για παράδειγμα, κατανάλωναν συχνά αλκοόλ και χοιρινό κρέας,[14] και δεν παρευρίσκονταν σε θρησκευτικές τελετές και παραδόσεις παρόμοιες με την "τουρκοκυπριακή" κουλτούρα σήμερα. Λόγω της χριστιανικής προέλευσης τους, πολλά από τα χωριά των Λινοβαμβάκων έχουν ελληνικά και χριστιανικά ονόματα, όπως ονόματα αγίων. Η ελληνική τους προέλευση φαίνεται, επίσης, και από τον τρόπο που προφέρουν την ελληνική γλώσσα. Η προφορά αυτή δεν δείχνει προέλευση από ομιλητές της τουρκικής μα από ομιλητές της Ελληνικής.
Οι πολιτιστικές ρίζες και η ιστορία των Λινοβαμβάκων μπορεί να βρεθεί μέσα από όλη την Τουρκοκυπριακή ζωή και λογοτεχνία. Για παράδειγμα, δύο από τους κυριότερους και διακεκριμένους χαρακτήρες στην Κυπριακή λαογραφία είναι οι "Gavur Imam" (άπιστος ιμάμης) και "Χασάν Πουλί".[15] Οι Λινοβάμβακοι έγιναν μέρος της πλειοψηφίας όλων των εξεγέρσεων και επαναστάσεων ενάντια στην οθωμανική κυριαρχία, και άλλων τοπικών φορέων εξουσίας στο νησί.[16]
Εγκατάσταση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πολλά από τα χωριά και τις γειτονικές περιοχές που έγιναν τουρκοκυπριακά κτήματα, ήταν στο παρελθόν κέντρα δραστηριότητας των Λινοβάμβακων. Αυτά περιλαμβάνουν τα:
- Αγιος Σωζόμενος[17]
- Άγιος Θεόδωρος [14]
- Αρμενοχώρι [18]
- Άγιος Ανδρόνικος[19]
- Αγιος Ιάκωβος[18]
- Άγιος Ιωάννης[20]
- Άγιος Χαρίτων[18]
- Δάλι[17]
- Φρόδισια[21]
- Γαληνόπορνη[22]
- Κατω Αρόδες [17]
- Κόκκινα[23]
- Κορνόκηπος [24]
- Λιμνίτης[25]
- Λουρουτζίνα [26]
- Μελούντα[18]
- Πλατάνι[24]
- Ποταμιά [17]
- Κρίτου Μαρόττου[27]
- Βρέτσια [20]
Οι Λινοβάμβακοι σήμερα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το σύστημα των μιλλέτ της Οθωμανικής αυτοκρατορίας καταργήθηκε από την βρετανική αποικιακή διοίκηση. Σε αυτή την περίοδο, οι άνθρωποι της Κύπρου διαχωρίστηκαν σε δύο κύριες ομάδες στις απογραφές και τα αρχεία διοίκησης. [28] Επειδή μέχρι το 1914 η Βρεττανία εξασφάλισε μόνο την διοίκηση της Κύπρου αλλά όχι την κυριαρχία, ήθελε να έχει καλές σχέσεις με την Τουρκία. Και έτσι στις απογραφές οι Λινοβάμβακοι θεωρούνταν σαν μέρος των Τουρκοκυπρίων.[29]
Η πολιτική της Τουρκίας σχετικά με τους τουρκοκύπριους και ο μαζικός παράνομος εποικισμός στο κατεχόμενο τμήμα του νησιού, οδήγησε σε πολιτική αναταραχή και σε αυξανόμενη ένταση μεταξύ Τουρκοκυπρίων και Τούρκων.[30] Σε απάντηση της σύγκρουσης υπήρξε μια εκ νέου αφύπνιση των ριζών των Λινοβαμβάκων από την Τουρκοκυπριακή κοινωνία που έχει οδηγήσει στο σχηματισμό οργανισμών και ομάδων.[31]
Δες επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Για περαιτέρω ανάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κυριάκος Χατζηιωάννου, "Η Καταγωγή των Τουρκοκυπρίων και το Κυπριακό", 1976, σ. 10 του pdf. Για βιογραφικό του συγγραφέα βλέπε Πανεπιστήμιο Κύπρου
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Κυριάκος Χατζηιωάννου, "Η Καταγωγή των Τουρκοκυπρίων και το Κυπριακό", 1976, σ. 10 του pdf Αρχειοθετήθηκε 2018-12-22 στο Wayback Machine.. Για βιογραφικό του συγγραφέα βλέπε Πανεπιστήμιο Κύπρου Αρχειοθετήθηκε 2019-05-06 στο Wayback Machine.
- ↑ Selim Deringil (2012). Conversion and Apostasy in the Late Ottoman Empire. Cambridge University Press. σελ. 112. ISBN 978-1-107-00455-9.
- ↑ C. F. Beckingham, "The Turks of Cyprus", The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, Vol. 87, No. 2 (1957), p. 173.
- ↑ Chrysostomos Pericleous (2009). Cyprus Referendum: A Divided Island and the Challenge of the Annan Plan. I.B.Tauris. σελ. 131. ISBN 978-0-85771-193-9.
- ↑ Hadjidemetriou (23 Μαρτίου 2010). «Οι κρυπτοχριστιανοί της Κύπρου». Church of Cyprus. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2014.
- ↑ Pinar Senisik (2011). The Transformation of Ottoman Crete: Revolts, Politics and Identity in the Late Nineteenth Century. I.B.Tauris. σελ. 64. ISBN 978-0-85772-056-6.
- ↑ Idesbald Goddeeris (2004). De Europese periferie. Leuven University Press. σελ. 275. ISBN 978-90-5867-359-6.
- ↑ Beckingham, σ. 173
- ↑ Servet Sami Dedeçay (2008). Kıbrıslı Türk kadınının eğitim aracılığı sayesinde dinsel mutaassıplıktan sıyrılıp çağdaş hak ve özgürlük kuralllarını kabullenişi. Lefkoşa Özel Türk Üniversitesi. σελ. 297.
- ↑ James Knowles (1908). The Twentieth Century and After. Spottiswoode. σελ. 753.
- ↑ Captain A. R. Savile (1878). Cyprus. H.M. Stationery Office. σελ. 130.
- ↑ Luigi Palma di Cesnola· Charles William King· Alexander Stuart Murray (1878). Cyprus: Its Ancient Cities, Tombs, and Temples : a Narrative of Researches and Excavations During Ten Years' Residence in that Island. Harper & Brothers. σελ. 185.
- ↑ Frederic Henry Fisher (1878). Cyprus, our new colony, and what we know about it. George Routledge and Sons. σελ. 42.
- ↑ 14,0 14,1 Tassos A. Mikropoulos (2008). «Linovamvaki». Elevating and Safeguarding Culture Using Tools of the Information Society: Dusty traces of the Muslim culture. Livanis. σελ. 93. ISBN 978-960-233-187-3.
- ↑ Erdönmez, Celâl (2004), «Linobambakiler», Şer'iyye Sicillere Göre Kıbrıs'ta Toplum Yapısı (1839-1856), σελ. 44, http://eprints.sdu.edu.tr/163/1/TS00329.pdf, ανακτήθηκε στις 2014-06-10
- ↑ Costas P. Kyrris (1984). Ανατομία του Οθωμανικού Καθεστώτος Στην Κύπρο 1570-1878. Nicosia: Dimos Lefkosias. σελίδες 64–66.
- ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 Jan Asmussen (2001). "Wir waren wie Brüder": Zusammenleben und Konfliktentstehung in ethnisch gemischten Dörfern auf Zypern. LIT Verlag Münster. σελίδες 78–79. ISBN 978-3-8258-5403-4.
- ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 Alexander-Michael Hadjilyra (2009). The Armenians of Cyprus. Kalaydjian Foundation. σελ. 13.
- ↑ Ian Robertson (1981). Cyprus. Benn. σελ. 85. ISBN 978-0-510-01633-3.
- ↑ 20,0 20,1 Marc Dubin (2002). Cyprus. Rough Guides. σελ. 412. ISBN 978-1-85828-863-5.
- ↑ Esat Mustafa (2013). Kıbrıs Tarihinde Yağmuralan (Vroişa) (στα Turc). Lefkoşa: Ateş Matbaacılık. σελ. 39.
- ↑ Bağışkan, Tuncer (2014-03-15). «Kaleburnu köyüne bir yolculuk (1)» (στα Turc). YeniDüzen Gazetesi (Lefkoşa: United Media Group). http://www.yeniduzen.com/Ekler/adres-kibris/149/kaleburnu-koyune-bir-yolculuk-1/1247. Ανακτήθηκε στις 2014-06-10.
- ↑ Kiamran Halil (1983). The Rape of Cyprus. Prosperity Publications. σελ. 19. ISBN 978-0-905506-07-4.
- ↑ 24,0 24,1 Louis Mas Latrie (1879). L'île de Chypre: sa situation présente et ses souvenirs du moyen-âge. Firmin-Didot et cio. σελ. 43.
- ↑ Mahmut Islamoglu· Sevket Oznur (2013). Linobambaki: The Christian-Muslim Cypriots. σελ. 5.
- ↑ Tahsin, Arif Hasan (2004-09-03). «Yeter ki Tohum Çürük Olmasın» (στα Turc). Yeniçağ Gazetesi (Lefkoşa). http://www.stwing.upenn.edu/~durduran/hamambocu/authors/aht/aht8_3_2004.html. Ανακτήθηκε στις 2014-06-10.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Samson Opondo· Michael J. Shapiro (2012). The New Violent Cartography: Geo-Analysis after the Aesthetic Turn. Routledge. σελ. 205. ISBN 978-1-136-34508-1.
- ↑ Tassos A. Mikropoulos (2008). «Linovamvaki». Elevating and Safeguarding Culture Using Tools of the Information Society: Dusty traces of the Muslim culture. Livanis. σελ. 94. ISBN 978-960-233-187-3.
- ↑ Yiannis Papadakis· Nicos Peristianis· Gisela Welz (2006). «De-ethnicizing the Ethnography of Cyprus: Political and Social Conflict between Turkish Cypriots and Settlers from Turkey». Divided Cyprus: Modernity, History, and an Island in Conflict. Indiana University Press. σελίδες 84–99. ISBN 0-253-11191-9.
- ↑ Kagui, Olena (2015-04-03). «Patriots Punished in Northern Cyprus: A Modern Day Political Occupation» (στα English). The Huffington Post (New York). http://www.huffingtonpost.com/olena-kagui/patriots-punished-in-nort_b_6993574.html. Ανακτήθηκε στις 2015-04-08.