Russisch

t Russisch (Ru. русский язык, rússkij jazýk, ['ru.skʲɪj jɪ.'zɨk]) is de deur de mainste luu sprokene van de Sloavische toalen. t Is n Indo-Europese toal, en ain van de drij Oost-Sloavische toalen noast Oekraïens en Wit-Russisch. Gemain Oost-Sloavisch, de voorloper van dij drij, wordt sinds tiende aiw schreven.

t Russisch het de meerderhaid van zien oorspronkelke grammatikoale kenmaarken beholden, zo as zès noamvallen, en t overgrote dal van de lexicon stamt oet t olde Proto-Sloavisch. Doarnoast bevat t Russisch n groot antal lainde woorden en modaare internationalismen veur dingen dij te moaken hebben mit poletiek, wetenschap en technologie. Russisch is poletiek ain van de belangriekste toalen ter wereld, en is ain van d'offisjele waarktoalen van de Verenigde Noaties.

Antaikens: Russisch wordt schreven in t Cyrillisch, wat in dit artikel transcribeerd worden is mit d'offisjele transcriptie zo as bruukt in d'Europese toalkundegengemainschap.

Klassifikoatie

Russisch is n Sloavische toal, onderdail van d'Indo-Europese toalfemilie. t Sproken Russisch is dudelk t naauwst verwant aan t Oekraïens en t Wit-Russisch, de twij andere Oost-Sloavische toalen. t Rusyn wordt söms ook mittèld as dat t in dizze toalonderfemilie toesheurt, moar mainstied wordt t zain as n tussendiëlect van t Russisch of t Oekraïens. In sömmige plekken van d'Oekraïne en Wit-Ruslaand worden de drij of vijer Oost-Sloavische toalen deurmekoar sproken, wat her en der tot nije tussendiëlecten of -toalen laaid het, zo as t Suržik in sìntroal-Oekraïne.

De boasiswoordenschat en de manaaiers woarop woorden vörmd worden binnen swoar beïnvloud worden deur t Kèrksloavisch, n aanpaste vörm van t Old-Bulgaars zo as t in twaalfde en 13e aiw sproken wer, en de liturgische toal van de Russisch-Orthodoxe Kèrk. Dij invloud is te maarken in bienoa èlk vlak, zo as in ploatsnoamen: t gedalte -grad in Leningrad en Volgograd, stad betaikenent, is Kèrksloavisch, terwail gorod t oorspronkelk Russische woord veur stad is. t Russisch is veural aans vergeleken mit t Oekraïens en Wit-Russisch in de menaaier woarop Kèrksloavische lainwoorden zok ontwikkeld hebben: in t Russisch binnen zai beholden bleven, in t Oekraïens en Wit-Russisch binnen ze votvaalen en vervangen deur woorden van Oost-Sloavische ofsprong. In de diëlecten van t Russisch hebben zok ook Oost-Sloavische vörmen ontwikkeld veur Kèrksloavische lainwoorden, moar de mainste Russische diëlecten binnen oetstaarven of stoan op t punt van oetstaarven. Söms bestoan in t Russisch zowel n Kèrksloavisch as n Oost-Sloavische vörm van t zulfde woord; in dij gevallen droagen ze n lichte betaikensonderschaaiden.

Sömmige van d'overbleven diëlecten van t Russisch kennen lainwoorden oet Finoegrische toalen dij in dij gebieden van oorsprong sproken werden, zo as t Merja, t Moksja, t Muromisch, t Vepsisch en de toal van de Mesjtsjera.

Aandere boetensloavische invlouden op de Russische woordenschat komen oet t Grieks, t Latain, t Fraans, t Duuts, t Engels en oet olde Turkische toalen zo as t Tataars.

t Russisch wordt, veural deur sprekers van nait-Sloavische toalen, zain as n lastege toal om an te leren, mede vanomweegs d'aanwezeghaid van zès noamvallen, drij geslachten veur zölfstaandege noamwoorden, bievougleke noamwoorden en waarkwoorden in de vergongen tied, n fonelogie woarin onderschaaid moakt wordt tuzzen palatalizeerde en onpalatalizeerde mitklinkers en n onveurspelboare klemtoon.

Schreven in t Hoogelaandsters