Ooldhoochdüütsch
Ooldhoochdüütsch is keen eenheitliche Spraak, as dat Woort een dat so wiesmaken kann. Dat hannelt sik dor um en Grupp vun Westgermaansche Spraken bi, de in'n Süden vun de „Benrather Lien“ snackt wurrn sund. Düsse Dialekte verscheelt sik vun de annern westgermaanschen Spraken dör de so nömmte „Tweete Luutverschuven“ (oder „Hoochdüütsche Luutverschuven“). Düsse Luutverschuven hefft de Dialekte in'n Norden vun de Benrather Lien, in dat Noordüütsche Siedland un de hüdigen Nedderlannen nich mitmaakt. To'n Unnerscheed vun dat Ooldhoochdüütsche weert düsse Dialekte unner den Naam „Ooldsassisch“ oder ok „Ooldnedderdüütsch“ tohopen faat. Ut dat Ooldsassische hett sik later de Middelnedderdüütsche Spraak un noch later dat moderne Plattdüütsch utspunnen. Ok dat Ooldnedderfranksch hett de tweete Luudverschuven nich mitmaakt un is vundeswegen nich mit to dat Ooldhoochdüütsche to to reken. Ut dat Ooldnedderfranksch hett sik later de Nedderlannsche Spraak utspunnen.
Vunwegen datt dat Ooldhoochdüütsche en Grupp vun verwandte Dialekte ween is un dat in dat föhe Middeloller keen Standardspraak geven hett, de allerwegens gellen dö, könnt Schriften ut düsse Tied to de enkelten ooldhoochdüütschen Spraken to sorteert weern. Denn warrt faken passlich vun (Oold-)Süüdrhienfränksch, Ooldbairisch, Ooldalemannsch usw. snackt.
Luutschuven
[ännern | Bornkood ännern]Bi de tweete Luutschuven hefft sik allerhand Luten verschaven:
- d / th is to'n t wurrn: Vadder, father, vader => Vater
- p is to pf wurrn: Pund, pound, pond => Pfund
- p is to'n f wurrn: slapen => schlafen; open => offen
- t is to'n ss wurrn : water => Wasser; foot => Fuß
- k is to'n ch wurrn: Ik => Ich; week => weich; Week => Woche; Book => Buch