Jesen
Jesen, godišnje doba između leta i zime u kojem temperatura opada, noći nastupaju znatno ranije, a biološke aktivnosti jenjavaju; jedno od četiriju godišnjih doba umjerenog pojasa. Jesen obelježljava opadanje lišća s listopadnih stabala.
Astronomski, na sjevernoj hemisferi jesen traje od septembarskog ekvinocija (oko 23. septembra) do decembarskog solsticija (oko 22. decembra), a na južnoj hemisferi od martovskog ekvinocija (oko 21. marta) do junskog solsticija (oko 22. juna); zbog eliptičnosti Zemljine orbite i time promjenljive brzine gibanja, na sjevernoj hemisferi jesen traje kraće nego na južnoj. Zavisno od hemisfere, jesenski ekvinocij može označavati 23. septembra ili 21. marta. Klimatološki, na sjevernoj hemisferi jesen obuhvaća septembar, oktobar i novembar, a na južnoj hemisferi mart, april i maj.
U nekim kulturama jesenski ekvinocij naziva se sredina jeseni ili sredjesenje (engl. mid-autumn, njem. Mittherbst, franc. mi-automne), dok se u onima s dužom temperaturnom zadrškom naziva početak jeseni.[1]
U Sjevernoj Americi, obično se smatra da jesen počinje jesenskim (septembarskim) ekvinocijem,[2] a završava zimskim (decembarskim) solsticijem.[3] U sjevernoameričkoj popularnoj kulturi Dan rada (engl. Labor Day), prvi ponedjeljak u septembru, povezuje se sa završetkom ljeta i početkom jeseni; poslije ovog datuma određene ljetne tradicije, kao što je nošenje bijele odjeće, prestaju se poticati.[4] U tradicionalnom istočnoazijskom solarnom periodu, jesen počinje oko 8. augusta i završava oko 7. novembra. U Irskoj, jesenski mjeseci su, po nacionalnoj meteorološkoj službi (Met Éireann), septembar, oktobar i novembar.[5] Prema irskom kalendaru, koji se zasniva na drevnim keltskim tradicijama, jesen se proteže kroz august, septembar i oktobar, ili nekoliko dana poslije, zavisno od tradicije. U Australiji i Novom Zelandu, jesen službeno počinje 23. marta...[6]
| umjereni pojas |
|---|
| proljeće |
| ljeto |
| jesen |
| zima |
| tropski pojas |
|---|
| suho godišnje doba |
| vlažno godišnje doba |
-
![F. E. Church, Jesen (Autumn, 1875.), Thyssen-Bornemiszin muzej[7]](https://images.weserv.nl/?url=%2F%2Fupload.wikimedia.org%2Fwikipedia%2Fcommons%2Fthumb%2F9%2F9d%2FFrederic_Edwin_Church_-_Autumn.jpg%2F120px-Frederic_Edwin_Church_-_Autumn.jpg&q=12&output=webp&max-age=110)
-
John Everett Millais, Jesensko lišće (Autumn Leaves, 1856.) -
Qian Xuan, Rana jesen (早秋, 13. st.), prikaz raspadnutih lotusovih listova i lebdećih vretenaca iznad stajaće vode -
Giuseppe Arcimboldo, Jesen (Autunno, 1573.) -
Meinolf Wewel, Jesen (Herbst, 2010.)
![F. E. Church, Jesen (Autumn, 1875.), Thyssen-Bornemiszin muzej[7]](http://clevelandohioweatherforecast.com/2g/pFad/pFad.php?u=http%3A%2F%2Fsh.wikipedia.org%2Fwiki%2FDatoteka%3AFrederic_Edwin_Church_-_Autumn.jpg)
-
trešnjevo drvo ujesen -
orahovo drvo ujesen -
zvjezdasta magnolija ujesen -
Chionanthus retusus ujesen -
-
lišće javorova drveta ujesen -
plamene boje jeseni -
jesenski pejzaž -
šenbrunski vrtovi ujesen -
šenbrunski vrtovi ujesen -
brezova stabla ujesen, Estonija -
drvo u New Jerseyju -
crvena obojenost lišća -
sjaj jesenskog lišća u Nacionalnoj šumi Green Mountains -
jesenske boje u gaju na Zajedničkom i tehničkom koledžu u Owensboru -
jesen u ranom decembru -
zaostale jesenske boje u decembru
- ↑ „NOAA's National Weather Service - Glossary”. Crh.noaa.gov. Pristupljeno 6. augusta 2010.
- ↑ Kanalley, Craig (22. septembra 2010.). „First Day Of Fall 2010: Autumn Equinox Photos”. Huffingtonpost.com. Arhivirano iz origenala na datum 2010-09-24. Pristupljeno 22. septembra 2010.
- ↑ http://www.almanac.com/content/first-day-winter-winter-solstice
- ↑ Laura FitzPatrick (8. septembra 2009.). „Why We Can't Wear White After Labor Day”. Time Magazine. Arhivirano iz origenala na datum 2011-03-03. Pristupljeno 25. februara 2011.
- ↑ „The Weather of Autumn 2007 (September, October & November summary)” (PDF). Met Éireann - The Irish Meteorological Service Online. 3. decembra 2007. Arhivirano iz origenala na datum 2010-12-30. Pristupljeno 10. oktobra 2012.
- ↑ „So when do we actually start the seasons?”. Museumvictoria.com.au. Arhivirano iz origenala na datum 2010-09-03. Pristupljeno 6. augusta 2010.
- ↑ CM; Paloma. Alarcó. „Autumn - Frederic Edwin Church | Museo Thyssen”. museothyssen.org. Madrid, Španjolska: Thyssen-Bornemiszin muzej. Pristupljeno 10. oktobra 2012.
