Iosrael
 Iosrael | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| מְדִינַת יִשְׂרָאֵל (he) دَوْلَة إِسْرَائِيل (ar)  | |||||
|
|||||
 | |||||
| Aintiún | Hatikvah | ||||
| Mana | «luach ar iarraidh» | ||||
| Siombail oifigiúil | húpú, Anemone coronaria, Madra Chanán, ológ agus falafel | ||||
| Ainmnithe in ómós | Tír Iosrael agus Iacób | ||||
| Suíomh | |||||
 | |||||
| |||||
| Príomhchathair | Iarúsailéim | ||||
| Daonra | |||||
| Iomlán | 9,840,000 (2023) | ||||
| • Dlús | 473.76 hab./km² | ||||
| Déamainm | Iosraelach | ||||
| Teanga oifigiúil | an Eabhrais | ||||
| Reiligiún | an Giúdachas, Ioslam, an Chríostaíocht agus na Drúsaigh | ||||
| Tíreolaíocht | |||||
| Cuid de | an Meánoirthear Iarthar na hÁise an Áise | ||||
| Achar dromchla | 20,770 km² | ||||
| • Uisce | 2.1 % | ||||
| Suite i nó in aice le limistéar uisce | an Mhuir Leiveantach, Muir na Gailíle, an Mhuir Mharbh, Gulf of Aqaba (en)  , Abhainn na hIordáine agus an Mheánmhuir | ||||
| Pointe is airde | Sliabh Hearmón (2,814 m) | ||||
| Pointe is ísle | an Mhuir Mharbh (−437 m) | ||||
| Ar theorainn le | |||||
| Sonraí stairiúla | |||||
| Leanann sé/sí | an Phalaistín Shainordaitheach | ||||
| Bunaitheoir(í) | David Ben-Gurion | ||||
| Cruthú | 14 Bealtaine 1948: (Forógra saoirse Iosrael) | ||||
| Saoire phoiblí | Yom HaShoah (en) (27 Nisan (en) )Yom HaZikaron (en) (4 Iyar (en) )Independence Day (en) (5 Iyar (en) )Jerusalem Day (en) (28 Iyar (en) )Rosh Hashanah (en) (1 Tishrei (en) )Yom Kippur (10 Tishrei (en) )Sukkot (en) (15 Tishrei (en) )Shemini Atzeret (en) (22 Tishrei (en) )Féile an Tiomnaithe (25 Kislev (en) )Tu BiShvat (en) (15 Shevat (en) )Púirím (14 Adar (en) )Cáisc na nGiúdach (15 Nisan (en) )Mimouna (en) (21 Nisan (en) )Shavuot (en) (6 Sivan (en) )Lag BaOmer (en) (18 Iyar (en) )Tu B'Av (en) (15 Av (en) ) | ||||
| Eagraíocht pholaitiúil | |||||
| Córas rialtais | poblacht pharlaiminteach agus stát aonadach | ||||
| Comhlacht feidhmiúcháin | cabinet of Israel (en) | ||||
| Comhlacht reachtach | Knesset | ||||
| • Príomh-Aire Iosrael | Benjamin Netanyahu (2022–) | ||||
| Údarás breithiúnach is airde | Cúirt Uachtarach Iosrael | ||||
| Eacnamaíocht | |||||
| OTI ainmniúil | 520,700,000,000 dollar (2022) | ||||
| Airgeadra | seiceal nua | ||||
| Aitheantóir tuairisciúil | |||||
| Lonnaithe i gcrios ama | |||||
| Fearann Idirlín barrleibhéil | .il agus ישראל. | ||||
| Glaochód | +972 | ||||
| Uimhir theileafóin éigeandála | 100, 101 agus 102 | ||||
| Cód tíre | IL | ||||
| Eile | |||||
| Suíomh gréasáin | gov.il | ||||
     | |||||
Tír sa Mheánoirthear, ar bhruach thoir na Meánmhara is ea Iosrael. Bhí daonra de 8,4 milliún duine sa tír sa bhliain 2006.
Daoine
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tá móramh Giúdach in Iosrael, agus is stát Giúdach é.[1] Ach bíonn lucht mór Arabach sa tír, maraon le mionlaigh eile. Tá dlúthbhaint ag tailte na bPalaistíneach le hIosrael maidir le cúrsaí airgid agus polaitíochta, mar go n-oibríonn an-chuid Palaistíneach in Iosrael, agus go bhfuil na céadta coilíneachtaí curtha ar bun ag Iosraelaigh den aicme chrua a dteastaíonn uathu seilbh a ghlacadh go hiomlán ar an 'Iosrael stairiúil'.
Ar 8 Nollaig 2017, d'fhógair Uachtarán Stáit Aontaithe Mheiriceá, Donald Trumpov, go raibh na Stáit Aontaithe chun aitheantas a thabhairt feasta go hIarúsailéim mar phríomhchathair Iosrael.[2]
Tíreolaíocht
[cuir in eagar | athraigh foinse]Is í an Mhuir Mharbh an áit is ísle ar domhain, agus téann a lán ann le snámh, rud atá an-éasca, ós rud é go bhfuil an t-uisce trom le salann. Tá dún Masada fós le feiceáil, áit ar fhan buíon Giúdach a bhí ag cur i gcoinne na Rómhánach ar feadh trí bliana, gur mharaigh siad iad féin ar dheireadh. Tógann sé trí huair a chloig dul go dtí an mullach, nó is féidir dul le carr-chábla. I measc na sliabhraonta tá an Ghailíl, Shliabh Chairmeil agus an Golan sa tuaisceart.
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Gadi Taub (2019-04-19). "Opinion Yes, the Nation-state of the Jewish People" (en). Haaretz. Dáta rochtana: 2019-05-14.
- ↑ Nuacht RTÉ (2017-12-08). "Pailistíneach amháin - ar a laghad - maraithe le linn caismirte" (as ga-IE).