Pow-la-tu
柏拉圖（古希臘語：Πλάτων，羅馬化：Plátōn，國際音標：[plátɔːn]，前429年—前347年），著名的古希臘哲學家，雅典人，他的著作大多以對話錄形式紀錄，並創辦了著名的學院。柏拉圖是蘇格拉底的學生，是亞里斯多德的老師，他們三人被廣泛認為是西方哲學的奠基者，史稱「西方三聖」或「希臘三哲」
Pow-la-tu “ Ku-si-la a kamu. Πλάτων nu Low-maay, Plátōn, kitakit a ngiha, [plátɔːn], ayaw nu 429 a mihcaan atu ayaw nu 347 a mihcaan”, singanganay nu Ku-Si-la sye-cya, Ya-tyen a tademaw, nisulitan niza hatu u masasakamuay a nikiluan, mipalekal tu singanganay a si-yen. Pow-la-tu nu Su-ke-la-tiay a mitudaday, nu Ye-li-tu-teay a saydan, tatulu kuheni u tabakiay tanektekay a nipatizeng nu macakatay a kanatal nu ce-sye, likisi a nipanganga “Si-bang-san-sen” anucaay “si-la-san-ce” han.
nikauzip生平
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]拉圖生於一個富裕的貴族家庭，他的父親是阿里斯通 (Ariston of Athens)，母親是培里克瓊（Perictione），他在家中排行第四。他的家庭據傳是古雅典國王的後裔，他也是當時雅典知名的政治家克里提亞斯的姪子。
La-tu lecuh i kakitaanay a luma', u ama niza u A-li-s-tung “Ariston of Athens”, u ina Pay-li-ke-cwng “Perictione” sakasepa nu luma’ay ciniza. labu nu luma’ sakukamu nu Ku-ye-tyen u liluc nu hungti ciniza, ciniza u tawyaay aca Ya-tyen nu singanganay a cen-ce-cya u sinawawa ni Ke-li-ti-ya-s.
依據後來羅馬作家第歐根尼·拉爾修的說法，柏拉圖的原名為亞裡斯多克勒斯（Aristokles），後來因為他強壯的身軀而被稱為柏拉圖（在希臘語中，Platus一詞有「平坦、寬闊」的意思）。但第歐根尼也提起了其他的說法，柏拉圖這個名字也可能是來自他流暢寬廣（platutês）的口才、或因為他擁有寬廣的前額。
zikuz duduc tu Low-maw mutesekay nu misulitay ci Ti-ow-ken-ni.La-al-siw a kamu, tada ngangan ni Pow-la-tu ci Ya-li-s-tow-le-s “Aristokles”, zikuz zayhan u kidemu nu uzip niza a mapangangan Pow-la-tu han “i Si-la a kamuan, Platus a cudad “saenal, ahebal a imi” nika Ti-ow-ken-ni musakamu tu nuzuma a kamu, uyni Pow-la-tu a ngangan hakay u makayniay ahemalay pabesutay “platutês” a tinengn musakamu, anucaay zayhan ahebal ku zais niza.
ayaw nu kung-yen 339 a mihcaan, Su-ke-la-ti masaybang a patayen, 28 ku mihcaan ni Pow-la-tu sakay tawyaay a cen-ce lice makesem nayay tu ku balucu’, mahinisa malingatu tu midang hamin nu I-ta-li-subal, Si-si-li subal, Ay-ci, Si-lan-ni-cya a kitisaan mikilim tu sakatineng. u kamu 40 ku mihcaan niza hawsa,
約公元前387年結束旅行返回雅典，並在雅典城外西北角創立了自己的學校即著名的柏拉圖學院，這所學院成為西方文明最早的有完整組織的高等學府之一，後世的高等學術機構也因此而得名，也是中世紀時在西方發展起來的大學的前身。
hakay ayaw nu kung-yan 387 a mihcaan pahezek ku piliwku panukas i Ioy-tyen, i likut nu Ioy-tyen satipan saamisan patizeng tu nu uzipay a cacudadan singanganay a Pow-la-tu sye-yen, uyni a sye-yen mala u nu si-bang nu macakatay nu saayaway mahedekay a sakaputan nu talakaway a a cacudadan, zikuza a zidayay u talakaway sinmung nu migingkiway a sakaput namahiza a singangan, u teban nu zidayan hawsa i Si-bang mapalekal ku aayaw nu talakaway a cacudadan.
misabaluhay misannga’創作
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]許多柏拉圖撰寫的對話錄都參雜了人為成分。在每次討論和爭辯開始前，柏拉圖會先預留舞台的空間和時間，使讀者能有參與其中的感覺。對話經常是以某個沒有參與最初對話過程的人所記載的，也經常是以多人的角度聆聽整個對話過程。
Pow-la-tu yadah ku misulitay tu masasakamuay a nikiluan malalamel ku nisulitan nu tademaw. i kinapinaan matatengil atu ayaw a malingatu a madademec, ci Pow-la-tu paliayaw misubelid i paazihan a laed atu tatukian, mcudaday taneng a milihiza amatapal. kasasakamu hina uyza cayay pilihiza atu saayaway tu nisasakamuay a tademaw a hamin nisulitan, hina katuuday a tademaw ku piazih mahamin matengil ku kunikasasakamu.
Pow-la-tu a nizatengan tu kitakit 柏拉圖的理想世界論
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]柏拉圖的理想世界論指出了我們所感覺到的現實世界只不過是反射出了更高層次的世界的陰影。柏拉圖主張在這個更高層次的世界裡存在著最理想的國度，這種形式實現了真正的光明而不僅是陰影。我們所品嘗到的食物的甜美只不過是「甜美」的理所反射的陰影，而我們所見到的光輝四射的太陽也只不過是「光明」本身形式反射的殘影。
Pow-la-tu a nizatengan tu kitakit mituzu’ u pitapal nu mita ayzaay a kitakit uyza u panukasay mipacing tu satalakaway nikakapah nu mikilidungay a kitakit. paayaw sa ci Pow-la-tu tuyni satalakaway kakapahay a kitakit ilabu izaw ku nizatengan tu kanatal, mahiniay a wayway tahkal tu tatenga’ay malikat caay ku mikilidungay dada’, u maazihay nu mita likat adil nu cilal uyza u “takelal” uyza u panukas adil nu adingu.
「理」應該被視為一種永恆的東西，亦即它們是永恆不變的、完美的、而且靜態的。由於它們是完美的模型，它們並沒有理由被改變或進化。
“li” huntu piazih u tahadaucay a tuud, u tatahadaucay cayay ka sumad kuheni, u bangcalay, u masaluimebngay. u kapahay a wayway kuheni,
象徵他認為品德來自於智慧的「形式」世界。而亞里斯多德則手指向地，象徵他認為知識是透過經驗觀察所獲得的概念。’ ku sasakamuen amapasumad a macakat.
tinengan知識論
柏拉圖在《美諾篇》裡所闡述的知識和學習的本質也相當具有影響力，他探索了美德究竟能否被教導、以及美德究竟為何，並且解釋了以回憶和學習來發現已經存在的知識，同時他也探討了應如何解釋那些沒有清楚證據但卻是正確的觀點（Right opinion）。
Pow-la-tu i “Mey-no-pyen” sahecian a tinengan atu ninanaman u heci silalilidantu, nipitahawan niza tu kapahay damsayay mahicaay taneng a mapasubana’ hakiya, atu mahicaay ku kapahay damsayay, micuyaku aca tu zazatengen atu pinanam maazih izaway tuk u tinengannamahiza mitatengil tu ahicaen micuyaku kuyzaan cayay kahapinan ku katahekalan nika malucek ku nipiazih “Right opinion”.
柏拉圖認為知識是與生俱來的，因此學習只是將原本埋藏在靈魂深層的理想發掘出來，這種發掘的過程也經常是由哲學家所引導。柏拉圖相信每個靈魂在出生時都帶有「至善的形式」以及對所有事物的完美知識，因此當他們學習時只是將這些知識「回想起來」。
saca ci Pow-la-tu u tineng namakauzipay, namahiza pinanam uyza namahizaay nidimut i labu nu adinguay a nizateng makutkut patahkal, mahiniay pikutkutan hina malilid nu ce-sye-cya. palatatenga’ ci Pow-la-tu paycacay a adingu i lecu hawsa sinikelid tu “damsay a wayway” atu sakay hamin a tuudan tu katineng, namahizayu minanam kuheni hawsa uyzasa uynian a tineng “kazatinga’”.
malilid ku ce-sye 哲學影響
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]柏拉圖思想通常被與他最知名的學生亞里斯多德相對比，柏拉圖的名聲在中世紀早期時完全被亞里斯多德所掩蓋。
nizatengan ni Pow-la-tu hina palalecad atu u singanganay nu micudaday ci Ya-li-s-to-te, Pow-la-tu singangan i teban zidayan tu saayaway mahami matahpu ni Ya-li-s-to-te.