Skeptitsizm

Skeptitsizm (yunoncha skeptomai — „qarash“, „nazar solish“) nisbatan yangi maʼlumotlardan shubhalanib fikrlash hamda shunday fikrlash usulini qoʻllovchi falsafiy oqimdir. Ilmiy skeptitsizm yangi gipotezalarga nisbatan tanqidiy fikr bildirishda namoyon boʻladi.

Skeptitsizm (yun. skeptikos koʻrib chiquvchi, tadqiq qiluvchi) — haqiqatning biron ishonchli mezoni mavjudligiga shubha bilan qaraydigan falsafiy nuqtai nazar. Uning vakillari obyektiv voqelikni idrok qilish mumkinligiga shubha qiladilar. S antik jamiyat inqirozga yuz tutgan davrda yuzaga keldi. S.ning oʻta shakli agnostitsizmamr. Uning rivojlanishini 3 davrga ajratish mumkin: ilk S. (Pirron), Platon akademiyasi Si (Arkesilay, Karnead), soʻnggi davr S.i (Enesidem, Sekst Empirik va boshqalar). S.ning yirik namoyandalaridan boʻlgan D. Yum fikricha, garchi obyektiv reallik mavjud, degan ishonch kuchli boʻlsada, bu ishonchni na fan, na amaliyot tasdikladi. Yum tabiat va undagi xrdisalarni bilishda shubhalanadi. Uningcha, tabiat oʻz sirini odamlardan uzoqda tutadi. Yangi davr (16—18-asrlar)da S. hurfikrlilik, diniy va falsafiy aqidalarning tanqidi (M. Monten, P. Veyl va boshqalar) sinonimiga aylangan.