Wali (tytuł)
Wāli, Wā'lī lub vali (arab. والي, Wālī) – tytuł w świecie muzułmańskim nadawany zastępcy, np. wicekrólowi lub gubernatorowi prowincji. Tytuł ten był używany między innymi w Kalifacie Umajjadów, Abbasydów i Imperium Osmańskim[1].
Podział administracyjny, którym rządzi wāli nazywa się wilajet[2].
Termin algierski
[edytuj | edytuj kod]W Algierii wali to „gubernator” i przywódca administracyjny każdej z 58 prowincji kraju, wybierany przez prezydenta[3].
Termin filipiński
[edytuj | edytuj kod]Termin wa'lī jest używany na filipińskiej wyspie Mindanao, jako tytuł przywódcy Regionu Autonomicznego Bangsamoro, położonego w muzułmańskiej, autonomicznej części wyspy[4].
Termin marokański
[edytuj | edytuj kod]W 1997 wprowadzono reformę regionalizacją, oznajmiającą, że gubernatorem marokańskich prowincji jest wāli[5][6].
Termin pakistański
[edytuj | edytuj kod]W dawnym muzułmańskim księstwie Swat, położonym na obecnym terenie Pakistanu, władcy otrzymywali tytuł wali[7].
Termin tunezyjski
[edytuj | edytuj kod]W Tunezji na czele każdego z 24 obszarów administracji zwanych wilāyāt (prowincjami; liczba pojedyncza wilāyah) stoi wālī (gubernator)[8].
Termin turecki
[edytuj | edytuj kod]W Turcji vali jest gubernatorem tak zwanego İl (tur. prowincja)[9].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Strauss 2010 ↓, s. 43-45,338.
- ↑ Junker i Alavi 2002 ↓, s. 841.
- ↑ Algerien: Politisches Porträt. Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2023-06-20. [dostęp 2024-10-28]. (niem.).
- ↑ Gillan Ropero: 'My happiness is real': Duterte grateful for creation of Bangsamoro region. ABS-CBN, 2019-03-29. [dostęp 2024-10-28]. (ang.).
- ↑ Marokko. Länderdatenbank. [dostęp 2024-10-28]. (niem.).
- ↑ Fadwa Islah: Morocco: A close look at Mohammed VI’s regional chiefs. The Africa Report, 2024-01-30. [dostęp 2024-10-28]. (ang.).
- ↑ Inam-ur-Rahim i Viaro 2002 ↓, s. 77-79.
- ↑ Emma Murphy, L. Carl Brown: Government and society. Britannica, 1999-07-26. [dostęp 2024-10-28]. (ang.).
- ↑ Kreiser 1992 ↓, s. 152.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rafael Altamira y Crevea: Historia de España y de la Civilización Española. Arkose Press, 2015-11-04, s. 128-129. ISBN 978-1345951417. (hiszp.).
- C. E. Bosworth: Wālī. W: Peri Bearman, C. E. Bosworth, Thierry Bianquis, E. J. van Donzel, Wolfhart Heinrichs: Encyklopaedia of Islam. T. 11. Leiden: Brill, 2002-07-27, s. 109. ISBN 978-90-04-12756-2. (ang.).
- Heinrich F. Junker, Bozorg Alavi: Persisch-deutsches Wörterbuch. Lipks, Teheran: 2002, s. 841. ISBN 978-3-447-04561-2. [dostęp 2024-10-28]. (niem. • pers.).
- Klaus Kreiser: Kleines Türkei-Lexikon. Monachium: Beck’sche Reihe, 1992, s. 152. ISBN 3-406-33184-X. (niem.).
- Inam-ur-Rahim, Alain M. Viaro: Swat: An Afghan Society in Pakistan : Urbanisation and Change in Tribal Environment. City Press, 2002, s. 77-79. ISBN 978-969-8380-55-7. [dostęp 2024-10-28]. (ang.).
- Johann Strauss: A Constitution for a Multilingual Empire: Translations of the Kanun-ı Esasi and Other Official Texts into Minority Languages. W: Christoph Herzog, Malek Sharif: The First Ottoman Experiment in Democracy. Würzburg: Ergon Verlag na zlecenie Orient-Institut Istanbul, 2010, s. 43-45, 338. ISBN 978-3-95650-191-3. [dostęp 2024-10-28]. (ang.).