Jonatan

"Dawid en Jonatan" deur Rembrandt. Jonatan is die man met die tulband.

Jonatan (Hebreeus: יְהוֹנָתָן Jəhōnāṯān of Jehonatan; of יוֹנָתָן Jonatan) is ’n held wat in I Samuel van die Hebreeuse Bybel voorkom. Hy was die seun van koning Saul en boesemvriend van koning Dawid. Die verhouding tussen Dawid en Jonatan is een van die merkwaardigste wat in die Bybel opgeteken staan.

Jonatan word die eerste keer in die Bybelverhale genoem waar hy die wagpos van die Filistyne in Geba verslaan, (I Samuel 13) en in die daaropvolgende hoofstuk ’n alleenaanval op ’n ander Filistynse wagpos uitvoer wat sy “manhaftigheid en moed as kryger” bewys. Hy eet egter heuning, onwetend daarvan dat sy vader, as ’n eed, enige voedselinname verbied het: “Vervloek is die man wat iets eet tot vanaand” (I Samuel 14:24). Saul was van plan om Jonatan hiervoor om die lewe te bring, maar versag nadat die manskappe daarteen beswaar maak. (I Samuel 14:45).

Omhelsing tussen Dawid en Jonatan in ’n tekening uit die 14de eeu.

Die verhaal van Dawid en Jonatan vind sy aanvang in hoofstuk 18, waar daar geskrywe staan dat “die siel van Jonatan verkleef geraak het aan die siel van Dawid, en Jonatan het hom liefgehad soos sy eie siel” (vers 1). Jonatan help vir Dawid om van Saul af weg te vlug en vra Dawid om sy barmhartigheid teenoor Jonatan se geslagte te behou (1 Samuel 20:14-15). Dit dui daarop dat Jonatan vir Dawid as die toekomstige koning erken.

Jonatan sterf tragies saam met sy vader en broers in ’n neerlaag op die gebergte Gilbóa. (I Samuel 31) Jonatan was die vader van Mefibóset, teenoor wie Dawid besondere edelmoedige gedrag, om Jonatan se onthalwe, betoon het. (II Samuel 9). T.H. Jones maak die opmerking dat Jonatan ’n “toonbeeld van getrouheid aan die waarheid en vriendskap is”.