Luddisme

The Leader of the Luddites, 1812. Handgekleurde ets.

Luddisme was 'n sosiale beweging in die vroeë 19de eeuse Engeland, wat teen industriële en tegnologiese vooruitgang gekant was. Die term "luddisme" dui op 'n samehangende, monolitiese en teoreties gemotiveerde beweging. Dit was egter nie die geval nie. Dit was 'n baie uiteenlopende beweging wat nie sentraal gelei is nie. Die beweging is hoofsaaklik deur ambagsmanne en kleinboere gesteun; hulle het hul tradisionele werkswyse gesien wat bedreig word deur die nuwe fabrieke wat met die Industriële Revolusie ontstaan het. Hul naam, luddiete, is afgelei van die sogenaamde mitiese Ned Ludd, wat in 1779 twee weefmasjiene sou vernietig het. Indien 'n masjien in 'n fabriek sou breek, word dit gou gesê: "Dit is wat Ned Ludd gedoen het." Die naam Ned Ludd is ook gebruik om dreigende briewe aan fabriekeienaars te stuur. Die grootste golf van aktiwiteite het in die jare 1811-1813 plaasgevind. Die vernietiging van masjiene is as 'n halsmisdaad verklaar en met die hulp van die Engelse leër is die beweging verpletter. Verskeie luddiete word tereggestel of gedeporteer na Australië. Lord Byron was 'n prominente ondersteuner van die saak van die luddiete. Hy het veral die streng strafmaatreëls teen hulle gekritiseer.

Neo-luddisme

Neo-luddisme is die naam wat teenstanders gee aan 'n kontemporêre voortsetting van die idees van luddisme: 'n protesbeweging teen spesifieke of meer algemene vorme van tegnologiese ontwikkeling, soms ook anargoprimitivisme genoem. Sommige ondersteuners van hierdie ideale noem hulleself egter 'luddiete'.

Notas

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.