Ribbekas
| Ribbekas | ||
| Inligting en eksterne bronne | ||
| ||
| Die menslike ribbekas. (Bron: Gray's Anatomy of the Human Body, 20ste uitg., 1918.) | ||
| ||
| Afbeelding op die ribbekas van die hart, longe en middelrif. Die grys dele dui die pleurale openinge aan wat nie deur die longe beslaan word nie. | ||
| Inligting | ||
| Latyn | cavea thoracis | |
| Ligging | Bors | |
| Werking | Beskerm organe soos die hart en longe Help met asemhaling Bied vashegplek vir spiere | |
| Eksterne bronne | ||
| MeSH | D000070602 | |
| FMA | 7480 | |
Die ribbekas is die rangskikking van die ribbes (of ribbe; enkelvoud: rib), wat in die bors van die meeste Gewerweldes aan die werwelkolom en borsbeen geheg is. Dit omsluit en beskerm die hart en longe. In mense is die ribbekas ’n beenagtige en kraakbeenagtige struktuur wat die borsholte omring en die skouergordel ondersteun; so vorm dit die kerndeel van die menslike skelet. ’n Tipiese menslike ribbekas bestaan uit 24 ribbes in 12 pare, die borsbeen en ensiforme kraakbeen, die ribkraakbeen en die 12 borswerwels.
Saam met die vel en verwante bande en spiere vorm die ribbekas die borswand en verskaf dit vashegplek vir die spiere van die nek, keel, boonste abdomen en rug. Die ribbekas speel ook ’n belangrike rol in die asemhalingstelsel.
Struktuur
[wysig | wysig bron]
Vals ribbes
Swewende ribbes
Ribbes word beskryf na gelang van hul ligging en verbinding aan die borsbeen. Alle ribbes is agter aan die werwelkolom vas en word genommer in pare van 1-12. Dié wat direk aan die borsbeen vas is, word ware ribbes genoem. Dié wat aan die borsbeen vas is met kraakbeen van die ribbes bo hulle word vals ribbes genoem. Die pare 11 & 12 is swewende ribbes, want hulle is nie aan die borsbeen vas nie.
Vashegting
[wysig | wysig bron]Die terme "ware ribbes" en "vals ribbes" beskryf pare ribbes wat regstreeks of onregstreeks aan die menslike borsbeen vas is. Die eerste sewe ribpare is bekend as die ware ribbes (Latyn: costae verae) omdat hulle regstreeks aan die borsbeen vas is. Die volgende drie pare (8-10) word vals ribbes (Latyn: costae spuriae) genoem omdat hulle onregstreeks aan die borsbeen vas is deur die kraakbeen van die ribbes bo hulle.[1][2] Hul buigbaarheid laat beweging van die ribbekas toe vir asemhaling.
Die term "swewende ribbes" (Latyn: costae fluctuantes) verwys na die onderste twee pare (11 & 12) omdat hulle net aan die werwelkolom vas is en nie aan die borsbeen of borsbeenkraakbeen nie. Hierdie ribbes is relatief klein en delikaat; hulle tel ook onder die vals ribbes.[3]
Die spasies tussen die ribbes bevat die tussenribspiere, asook die senuweebloedvatbondels, wat die tussenribsenuwees, -are en -slagare insluit.[4]
Funksie
[wysig | wysig bron]
Die menslike ribbekas is deel van die menslike asemhalingstelsel. Dit omring die borsholte, wat die longe bevat. Inaseming geskied deurdat die spieragtige middelrif, op die vloer van die borsholte, saamtrek en plat word terwyl die sametrekking van die tussenribspiere die ribbekas oplig en vergroot.
Die vergroting van die borsholte word op drie vlakke bewerkstellig: die vertikale, middel- en dwarsvlak. Op die vertikale vlak word die borskas vergroot met behulp van die middelrif wat saamtrek en die buikspiere wat ontspan om voorsiening te maak vir die afwaartse druk wat die sametrekking van die middelrif veroorsaak. Op die tweede of middelvlak word die vergroting van die borskas moontlik gemaak deur die afwaartse helling van die boonste ribbes. Wanneer die buitenste tussenribspiere saamtrek en die ribbes oplig, druk die boonste ribbes die borsbeen op en uitwaarts. Dié beweging vergroot die middeldeursnee van die borsholte en help asemhaling verder aan. Op die derde, dwars vlak word die borskas vergroot deur die laer ribbes (volgens sommige veral die 7de tot 10de ribbes), met die middelrif se sentrale sening wat as ’n vaste punt dien. Wanneer die middelrif saamtrek, kan die ribbes draai en so die middel van die ribbes verhoog. So word die dwarsdeursnee vergroot en die longe kan gevul word.
Die omtrek van die normale menslike ribbekas vergroot met 3 tot 5 cm tydens inaseming.[5]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "The Thoracic Cage · Anatomy and Physiology" (in Engels (VSA)). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 April 2019. Besoek op 10 Maart 2018.
- ↑ Hyman, Libbie Henrietta (1992). Hyman's Comparative Vertebrate Anatomy (in Engels). University of Chicago Press. p. 230. ISBN 9780226870137. Besoek op 10 Maart 2018.
- ↑ Saladin, Kenneth (2010). Anatomy and Physiology: The Unity of Form and Function. VSA: The McGraw-Hill Companies, Inc. p. 485. ISBN 978-0-07-352569-3.
- ↑ Smith, Sarah. "Intercostal spaces | Radiology Reference Article | Radiopaedia.org". radiopaedia.org (in Engels).
- ↑ Respiratory system examination Geargiveer 23 Maart 2012 op Wayback Machine citing: Health & Physical Assessment, Mosby-Year Book, inc. School of Nursing, Peking University, 2003
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Ribbekas.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
