Thüringen

Freistaat Thüringen (Duits)
Vrystaat Thüringen

Landsvlag	Landswapen
(Besonderhede)	(Besonderhede)
Basiese gegewens
Ampstaal:	Duits
Hoofstad:	Erfurt
Stigting:	3 Oktober 1990
Volkslied (Landeshymne):	geen
Oppervlakte:	16 202,33 km² (11de)
Bevolking:	2 114 870 (12de) (31 Desember 2023)
Bevolkingsdigtheid:	130,5 inwoners / km² (13de)
BBP  - Totaal (12de)  - % Verandering teenoor vorige jaar  - per inwoner	2023 75,909 miljard € 6,8% (2022) 35 893 €
Totale skuldlas:	14,910 miljard € (30 Junie 2024)
Skuldlas per inwoner:	7 050 € (30 Junie 2024)
Werkloosheidsyfer:	6,0% (November 2024)
ISO 3166-2:	DE-TH
Amptelike webwerf:	www.thueringen.de
Politiek
Eerste minister:	Mario Voigt (CDU) (sedert 12 Desember 2024)
Regerende partye:	CDU, BSW en SPD
Setels in die parlement (Landtag) (88 setels) (2019: 90 setels):	AfD 32 (2019: 22) CDU 23 (21) BSW 15 (–) SPD 6 (8) Die Linke 12 (29)
Laaste verkiesing:	1 September 2024
Volgende verkiesing:	2029
Parlementêre verteenwoordiging
Stemme in die Federale Raad (Bundesrat):	4 (van 69)
Kaart

Thüringen (Duits: [tʰyːʁɪŋən], ), amptelik die Vrystaat Thüringen (Freistaat Thüringen, afkorting: TH), is 'n deelstaat van die Bondsrepubliek Duitsland. Met 'n bevolking van 2,1 miljoen en 'n oppervlakte van 16 202 km² is dit een van die kleiner deelstate. Ook sy bevolkingsdigtheid is ietwat laer as die gemiddelde van Duitsland.

Erfurt is die administratiewe setel en grootste stad van Thüringen. Jena is die tweede grootste nedersetting met 'n bevolking van meer as 100 000. Thüringen is 'n landgebonde deelstaat wat nog aan die see nog aan die buiteland grens. Aangrensende deelstate is Sakse in die suide en suidooste, Sakse-Anhalt in die noorde en noordooste, Nedersakse in die noordweste, Hesse in die weste en Beiere in die suide. 'n Aantal nedersettings in die noordweste van die deelstaat maak daarop aanspraak dat hulle die geografiese middelpunt van Duitsland vorm.

Geskiedenis

Glockengasse, 'n nou straatjie in Erfurt se historiese Andreaskwartier

As landsnaam is Thüringen reeds sedert die vroeë 6de eeu n.C. in gebruik toe die Thüringers, 'n Germaanse stam, 'n eie ryk gestig het. Daarna het Thüringen egter geen samehangende administratiewe gebied meer gevorm nie, alhoewel die landgrawe van Thüringen vir 'n kort tydperk daarin geslaag het om groot dele van die land te beheer. Na die streek is egter steeds as Thüringen verwys, en dié naam is ook hergebruik toe in 1920 sewe vrystate tot die deelstaat Thüringen binne die Duitse Ryk verenig het. In 1945 is voormalige Pruisiese gebiede soos Erfurt en Noord-Thüringen by dié deelstaat ingesluit.

Nadat die deelstate van die Duitse Demokratiese Republiek as gevolg van 'n administratiewe hervorming in 1952 ontbind is, is drie distrikte (Erfurt, Gera en Suhl) gevorm. Hierdie distrikte is eers met die Duitse hereniging in 1990 saam met enkele aangrensende gebiede in die huidige deelstaat verenig. Tans is Thüringen in 17 landelike distrikte en ses selfregerende stede verdeel. Sedert 1993 dra die deelstaat Thüringen – naas Beiere en Sakse – die amptelike bynaam "Vrystaat".

Die ekonomiese ontwikkeling van Thüringen het ná 'n oorgangsperiode in die vroeë 21ste eeu begin stabiliseer. Tans is die werkloosheidsyfer net twee persent bo die gemiddeld vir Duitsland. As gevolg van strukturele probleme is die gemiddelde salarisse en lone egter steeds relatief laag. Jena fungeer met die vierde grootste universiteit in die ses nuwe oostelike deelstate van Duitsland as opvoedkundige en wetenskaplike sentrum van Thüringen.

Erfenis

Die kasteel Leuchtenburg, wat ook «Koningin van die Saalevallei» genoem word, troon bo-oor die oggendmis. Leuchtenburg was die stamsetel van die here van Lobdeburg-Leuchtenburg. Die eerste historiese verwysing na die kasteel dateer van 1221

Kenmerkend is die hoë digtheid van kulturele monumente van nasionale en internasionale betekenis. Die klassieke Weimar, die Bauhaus in Weimar en die Wartburg-kasteel naby Eisenach maak deel uit van die Unesco-wêrelderfenis. Die kulturele erfenis van Erfurt sluit die plaaslike domkerk, die Krämer-brug en die oudste bewaarde sinagoge in Sentraal-Europa in.

Ook die wortels van die Duitse kerkhervormer Martin Luther lê in Thüringen. In Eisenach het hy skoolgegaan, in Erfurt teologie gestudeer en by die plaaslike Augustyne-orde aangesluit en in die Wartburg-kasteel die Nuwe Testament in Duits vertaal. Luther se bydrae tot die Protestantse Hervorming en die moderniseringsproses, wat daaruit voortgespruit het, is in Thüringen met die sogenaamde Lutherdekade van 2008 tot 2017 herdenk.

Stede

• Erfurt 202 590
• Jena 105 129
• Gera 99 262
• Weimar 64 361
• Gotha 47 045
• Eisenach 43 858
• Nordhausen 43 781
• Suhl 43 202
• Altenburg 38 203
• Mühlhausen 37 480
• Saalfeld 28 148
• Ilmenau 26 713
• Arnstadt 25 828
• Rudolstadt 25 584
• Apolda 24 684
• Greiz 24 007
• Sonneberg 23 928
• Sondershausen 21 718
• Meiningen 21 642
• Sömmerda 20 885
• Leinefelde-Worbis 20 816
• Bad Langensalza 18 760

Administratiewe distrikte

Die administratiewe distrikte van Thüringen

(Die amptelike afkortings word tussen hakies aangedui)

• Altenburger Land (Altenburg) (ABG)
• Eichsfeld (Heilbad Heiligenstadt) (EIC)
• Gotha (GTH)
• Greiz (GRZ)
• Hildburghausen (HBN)
• Ilm-Kreis (Arnstadt) (IK)
• Kyffhäuserkreis (Sondershausen) (KYF)
• Nordhausen (NDH)
• Saale-Holzland-Kreis (Eisenberg) (SHK)
• Saale-Orla-Kreis (Schleiz) (SOK)
• Saalfeld-Rudolstadt (Saalfeld/Saale) (SLF)
• Schmalkalden-Meiningen (Meiningen) (SM)
• Sömmerda (SÖM)
• Sonneberg (SON)
• Unstrut-Hainich-Kreis (Mühlhausen) (UH)
• Wartburgkreis (Bad Salzungen) (WAK)
• Weimarer Land (Apolda) (AP)

Galery

• 
  Die Kyffhäuser- of Barbarossagedenkteken op die grens met Sakse-Anhalt
• 
  Die Wartburgkasteel net buite Eisenach
• 
  Die Karlsplein in Eisenach met die Luther-monument, Nikolaikerk en Nikolaipoort
• 
  Erfurt se Mariendom en Severikerk

Eksterne skakels

• (en) Toerisme-inligting oor Thüringen op Wikivoyage
• (de) Amptelike webwerf
• (de) Toerisme-inligting
• (de) Statistiek
• (de) Verkiesings
• (en) "Thuringia". Encyclopædia Britannica. Besoek op 15 Desember 2024.