Meer

Unter Meer verstoht mer di mitenander verbundene Gwässer vu dr Ärd, wu um d Kontinänt liige, im Geegesatz zue dr Binnegwässer, wu uf dr Landflechi liige.

Im Niderdytsche un au im Niderländische gits „d See“ in dr Bedütig vom alemannische Meer: D Meer, wu an Norddytschland aagränze, haiße derwäge Nordsee un Oschtsee. S Niderdytsche brucht hingege dr Usdruck Meer für was mä im Allemannische as „e See“ wurd bezäichne, zem Byschpel s „Steinhuder Meer“, wo im Landesinnere lyt, und in dr Niderlande isch d Zuiderzee in Ijsselmeer umgnännt wore, wu si yydaicht woren isch.

S Meer isch e Wassermasse, wu zämmehangt, stark glideret isch un rund 71 % vu dr Ärdoberflechi deckt. 31,7 % vum Wältmeer sin 4000–5000 m dief. D Meerflora produziert rund 70 % vum Suurstoff vu dr Atmosphäre.

Insgsamt het s Meer e Volume vu 1,338 Mrd. km³ un dodermit e Aadail vu 96,5 % am Wältwasservorchuu. Wäg em hoche Salzghalt vu rund 3,5 % cha mer Meerwasser nit drinke oder fir d Bewässerig nee. Nume 3,5 % vum gsamte Wasservorrat uf dr Ärd isch Sießwasser. Wisseschaftlig erforscht wäre d Meer vu dr Ozeanografi (au Meereskund).

Ozean

Mer unterschaidet d Ozean uzn ihri Näbemeer. Ozean sin:

dr Arktisch Ozean (Arktik, Nordpolarmeer)
dr Atlantisch Ozean (Atlantik)
dr Indisch Ozean (Indik)
dr Pazifisch Ozean (Pazifik, Stille Ozean oder Große Ozean)
dr Antarktische Ozean (Antarktik, Sidpolarmeer)

Zue dr Näbemeer ghere unter anderem

Im allgemaine Sprochbruuch schwätzt mer au vu nume drei Ozean: Atlantische Ozean, Indische Ozean un Pazifische Ozean.

Wel s Kaspisch Meer un s Doot Meer uf eme Kontinänt lige, zelle si nit zue dr Meer, sundern zue dr Binnesee.

Alli Meer unterlige dr Gezytechreft. Dur d Aaziehig vum Mond entstehn Ebbe un Fluet. Dr Meeresbode, wu bi Nidrigwasser frei lyt, nännt mer Watt. Dr Unterschid zwische Nidrigwasser un Hochwasser isch regional arg unterschidlig: z Chile lyt er bi bis zue 15 m, an dr Nordseekischte bi rund 2 m, in dr weschtlige Oschtsee bi maximal 40 cm un in dr eschtlige Oschtsee un im Mittelmeer gspyrt er en chuum.

Meeresgrund

Vor dr Erfindig vum Echolot het mer sich dr Meerbode as ebeni Flechi vorgstellt. Speter het mer gmerkt, ass dr Meergrund glych bärgig isch wie d Ärdoberflechi. Unter dr Wasseroberflechi git s Riff, Gebirg, Ärdspalte, Grebe un Runse. Dur d Verschiebig vu dr Ärdblatte (Tektonik) chunnt s zue untermeerische Vulkanuusbrich Seebidem.

Salzghalt (Salinität)

Meerwasser zaichnet sich uus dur e relativ ainhaitligi Salinitet, wu durschnittlig bi 3,5 % lyt. Im Mittelmeer isch si mit 3,8 % e weng hecher, wel dert d Verdunschtig seli hoch isch, doderdur wird di relativ Wassermängi weniger, derwylscht dr Salzghalt stygt. Zuesätzli stygt er, wänn s nume wenig Zuefliss het, wu s Meer mit Sießwasser verdinne.

Wirtschaftligi Bedytig

Meer sin vu jehär e wichtigi Nahrigsquälle fir Mänsche gsii. Syt Johrdöuserte läbe e Huffe Mänsche an dr Kischte, läbe ganzi Velker vum Fischfang im Meer.

Vor dr Erfindig vum Flugzyg isch dr Transdport dur Schiff iber s Meer di ainzig Megligkait gsii uf Amerika oder Auschtralie z chuu. Au uf di maischte im Ozean glägene Insle, wie z. B. Madagaskar, un Inselgruppe, wie z. B. di Kanarische Insle, isch mer nume uf em Meerwäg chuu.

Meer sin seli wichtig fir dr international Verchehr un dr Warenuusdusch. Wel dr Transport per Luftfracht um e Vylfachs dyrer isch wie per Schiff, isch dr Waretransport iber d Meer fir Massegieter au hite no di erscht Wahl. No Gwicht wäre 92 % vu allne Gieter im Wälthandel – 5,7 Milliarde Tonne alljohr – iber dr Seewäg transportiert. Di maritime Branche chemme uf e Wältmärtumsatz vu 1.200 Milliarde Euro im Johr.

In dr letschte Johrzehnt sin au allme Idee umgsetz wore, Energi in dr Meer z gwinne, z. B. Windenergi, Gezytechraftwärch, Wällelaufchraftwärch oder Osmosechraftwärch.

Soziali Bedytig

S Meer as Wirtschafts- un Läbesruum bregt d Lyt, wu uf em Schaffe (Seelyt, Fischer), aber au ganzi Gsellschaften un Staate, wu uf Seehandel un Schifffahrt uusgrichtet sin (z. B. Venedig, Großbritannie), vu dr Volkskultur (Seemannssproch, Shanty) bis in Religion (Meergetter) un Hochkultur (vgl. z. B. em Herman Melville sy Roman Moby Dick oder em Homer sy Odyssee).

Naturschutz un Klima

Im Zug vu dr globale Ufwermig wäre au d Meer wermer. Doderdur stygt dr Meerspiegel un d Habitat vu dr Dierer un Pflanze, wu im Wasser läbe, verschiebe sich.

Aber au dr Aastiig vum CO₂-Ghalt in dr Luft het fir d Meer schwäri Folge. S CO₂ us dr Atmosphäre lest sich im Meerwasser un gibt Chohlesyri H₂CO₃. Dur des wäre d Meer suurer un d Bedingige fir Meerdierer, wu Chalch zum Läbe bruche (z. B. Schnäcke, Muschle) wäre schlächter, wel Syrine Chalch lese.

Au Iberfischig isch e groß Probläm fir d Fischbständ in dr Meer, zum Dail sin derwäge Fischfangquote yygfiert wore. Schiffsunglick chenne zue schwäre Umwältschäde fiere, wän Ärdel us dr Schiff uuslauft, vor allem an dr Kischte

Literatur

Jörg Ott: Meereskunde. Einführung in die Geographie und Biologie der Ozeane. 2. Aufl. UTB, Stuttgart 1996
Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung Globale Umweltveränderungen (2006): Die Zukunft der Meere – zu warm, zu hoch, zu sauer. Sondergutachten, Berlin (PDF)

Weblink

Commons: Meer – Sammlig vo Multimediadateie

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Meer“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.