Beseit
 Beseit | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  Aragón | ||
| Provincia |  provincia de Teruel | ||
Comarca (es)  | Matarraña (es) | ||
| Tipu d'entidá | conceyu d'Aragón | ||
| Alcalde de Beceite (es) | Alberto Moragrega Julián | ||
| Nome oficial | Beceite (es)[1] | ||
| Nome llocal | Beceite (es) | ||
| Códigu postal |
44588 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 40°49′55″N 0°10′58″E / 40.8319°N 0.1827°E | ||
  Beseit Beseit (España)  | |||
| Superficie | 96.721839 km² | ||
| Altitú | 579 m | ||
| Llenda con | Alfara de Carles, Arnes, La Sénia, Tortosa, Cretas y Valderrobres | ||
| Demografía | |||
| Población |
569 hab. (2023) - 273 homes (2019) - 268 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe |
100% de Matarraña (es) | ||
| Densidá | 5,88 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
| beceite.es | |||
 | |||
Beseit[2][3], en catalán, o Beceite, en castellán, ye un conceyu de la provincia de Teruel, comunidá d'Aragón, España, na contorna de Matarraña. Tien una población de 631 habitantes (INE 2008) y tien una estensión de 96,72 km².
Ta asitiáu xunto a los Puertos de Beceite, la más destacada cadena montascosa del nordeste de la provincia turolense. Nel so términu municipal nacen y escurren los ríos Matarraña, Ulldemó, Algás y Pena xunto a montes, conglomeraos y sierres, conformen paisaxes montascosos de gran guapura y espectacularidá qu'alluguen unu de los ecosistemes más variaos y meyor calteníos d'Europa. El cascu urbanu de la villa caltién un treme de singular guapura y destaquen los 5 portales colos que cunta'l perímetru medieval del nucleu históricu, amás de la rula gótica del sieglu XV con dellos arcos ojivales. De la mesma sobresal la Ilesia parroquial de San Bartolomé del sieglu XVII y XVIII que la so portada barroca con columnes salomóniques preside la Plaza de la Constitución y que caltién una capiya del sieglu XII, que paez provenir de la primitiva ilesia alzada polos templarios. L'interior del templu parroquial foi apocayá restauráu y compónse de tres naves ente les que sobresal la gran cúpula; l'altar mayor orixinal y l'altar del Rosario fueron quemaos en 1938 mientres la Guerra Civil. Resulta pimpanu la Ponte o El Pont sobre'l ríu Matarraña, construyíu polo templarios nel sieglu XII y que más de 800 años dempués sigue siendo, col so impresionante altor, el llugar más transitáu de la llocalidá. El cascu urbanu cunta amás cola ermita de Santa Ana d'estilu renacentista, la «presoneta» antigua cárcel de Beceite, el Palau, dellos torrexones defensivos y los conocíos como Fuertes de Cabrera, importante plaza mientres les Guerres Carlistes.
Beceite y l'agua tán íntimamente amestaos tamién nel cascu urbanu, bañáu pel ríu Matarraña, que naz en Beceite y que forma delles poces o 'tolls' de singular guapura. Coles mesmes, delles acequias, ramales y brazales derruempen les cais del pueblu lo cual da un mayor encantu a la llocalidá y ye precisamente esi continuu soníu a agua lo qu'apurre orixinalidá al conxuntu.
Beceite, como'l restu de los 17 pueblos de la contorna del Matarraña, tien como llingua mesma una variante occidental del catalán, na cual el nome del conceyu ye Beseit.
A Beceite apuértase al traviés de la carretera A-2412. De Beceite parte'l senderu de Gran Percorríu GR-8 (Beceite-Villel).
Mediu natural
[editar | editar la fonte]Ensin dulda lo más destacable de Beceite, a pesar del so notable cascu urbanu, ye la redolada natural d'estraordinaria guapura. El macizu de los Puertos de Beceite, que da nome a un conxuntu de sierres que trescurren pola provincia de Teruel, pero tamién poles de Tarragona y Castellón, ye un espectacular nuedu orográficu de naturaleza caliar. El clima supramediterraneo de tipu subhúmedo o inclusive húmedu nes zones más altes fai posible la bayura de montes de pinu laricio y montés, encinares, carbayeres y especies más boreales como'l xardón, el texu, el pládanu ya inclusive una pequeña población de fayes que constitúi'l fayedal más meridional d'España y de tola península Ibérica.
Los ríos Matarraña, Ulldemó, Algás y Pena formen estraordinarios gargüelos y estrechos ente los que destaquen el d'El Parrizal nel ríu Matarraña y el del Regatxol nel Ulldemó.
El términu municipal alluga tamién gran parte del banzáu de Pena, alimentáu pel ríu del mesmu nome y por un polémicu tresvase ente'l ríu Matarraña y la Pena y que la so capacidá ye de 18 hm3, rematáu en 1929 siendo unu de los más antiguos de too Aragón y d'España.
Clima
[editar | editar la fonte]El clima de Beceite ye mediterraneu continentalizado de tipu sub-húmedu. La temperatura medio añal ta en redol a los 12 °C y les precipitaciones medies añales son de 677 mm. Una cantidá importante ya inclusive abondosa na so “España Mediterránea”. El clima del cascu urbanu, asitiáu na zona a menor altitú del términu municipal, a 579 m s. n. m. (metros sobre'l nivel del mar), tien cuatro estaciones bien marcaes; el branu ye moderadamente calorosu y soleyeru con nubes ocasionales y nueches fresques; la seronda y la primavera son les estaciones más lluvioses y pel iviernu son frecuentes los díes soleyeros, les xelaes nocherniegues y prodúcense nevaes episódiques pero que pueden atropar importantes cantidaes. En pocos llugares un observador puede tar espuestu a fenómenos meteorolóxicos tan desemeyaos y distintos como los que pueden atopase en Beceite.
Economía/Industria
[editar | editar la fonte]La historia de la llocalidá va íntimamente amestada a la industria del papel, yá sumida, pero que constituyó una de les de mayor importancia d'Aragón, cuntando con hasta 6 fábriques de papel funcionando simultáneamente. D'estes fábriques salía pa tol país papel de barba, d'estraza, naipes de primera calidá amás de cartón. Precisamente Beceite cuntó con una de les primeres fábriques de naipes nel sieglu XIX qu'empezó a abastecer a Heraclio Fournier.
Sicasí les últimes fábriques papeleres cesaron la so actividá a principios de los años '70 colo que la población agravó la despoblación a la que se vía sometida dende los años '50. Amás d'industria papelero la llocalidá cuntaba con delles serrerías y pequeñes mines de carbón.
Anguaño les pilastres de la economía son la ganadería porcina y ovina principalmente, complementada pola agricultura especialmente del estraordinariu olivar de empeltre y l'almendral; el turismu y la hostelería confórmense como'l sector más dinámicu, incipiente y de mayor proyeición futura. Beceite ye una de les llocalidaes más turístiques de tola provincia de Teruel y de too Aragón. Tan solo nel branu de 2015 se contablizaron más de 70 000 vehículos nes zones d'ociu y bañu de los ríos Matarraña y Ulldemó. La llocalidá cunta con servicios básicos como panaderíes, carnicería, pescadería, colexu públicu, consultoriu médicu, farmacia, entidaes bancaries, dellos chigres, hoteles, cases rurales y empreses de turismu activu. Sicasí la despoblación imposibilita un relevu xeneracional y una mayor iniciativa privada.
Feries y Fiestes
[editar | editar la fonte]La llocalidá celebra les sos fiestes patronales n'honor a San Bartolomé y San Eutropio del 23 al 27 d'agostu. Amás celebra les Xornaes Micológicas dels Bolets na segunda quincena d'ochobre.
Toponimia
[editar | editar la fonte]L'orixe del asentamientu podría tener orixe romanu y atopáronse distintos restos íberos por tol términu. El nome deriva del árabe bayt Zayd بيت زيد la casa de Zayd. La esistencia n'Aragón de diversos topónimos cola pallabra Zayd (Calaceite, Zaidín, La Zaida, Vinaceite, Binaced, etc.) suxer la presencia de la minoría xiíta zaydí nos distritos al este de Saraqusta. Na variedá de catalán falada na llocalidá'l nome ye Beseit. En documentos de los sieglos XVII y XVIII apaez como Bezeite y Bezeyte.
Política llocal
[editar | editar la fonte]Últimos alcaldes de Beceite
[editar | editar la fonte]| Periodu | Alcalde | Partíu | |
|---|---|---|---|
| 1979-1983 | Esteban Lorente Sánchez[4] | UCD | |
| 1983-1987 | PAR | ||
| 1987-1991 | Antonio Mateo | PSOE | |
| 1991-1995 | José Serret Bueso | PP | |
| 1995-1999 | José Serret Bueso | PP | |
| 1999-2003 | José Serret Bueso | PP | |
| 2003-2007 | José Serret Bueso | PP | |
| 2007-2011 | Alberto Moragrega Julián[5] | PSOE-Aragón | |
| 2011-2015 | Alberto Moragrega Julián[5] | PSOE-Aragón | |
| 2015- | Juan Enrique Celma | PP |
Resultaos eleutorales
[editar | editar la fonte]| Partíu | 2003 | 2007 | 2011 | 2015 | ||||
| PP | 4 | 3 | 3 | 4 | ||||
| PSOE | 2 | 2 | 3 | 3 | ||||
| PAR | 1 | 2 | 1 | |||||
| CHA | - | |||||||
| Total | 7 | 7 | 7 | 7 | ||||
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Gobierno d'Aragón (2007). Comarcalización d'Aragón. Compilaciones, páx. 108. ISBN 978-84-8380-040-9.
- ↑ Según apaez nel Decretu Llexislativu 2/2006, de 27 d'avientu, del Gobiernu d'Aragón, pol que s'aprueba'l testu refundíu de la Llei de Delimitación Comarcal d'Aragón.
- ↑ Ministeriu de Facienda y Alministraciones Públiques (Gobiernu d'España). «Treinta aniversario de las primeras elecciones municipales de la democracia». Archiváu dende l'orixinal, el 6 de marzu de 2014. Consultáu'l 6 de marzu de 2014.
- ↑ 5,0 5,1 Alcaldes d'Aragón de les eleiciones de 2011
- ↑ Gobierno d'Aragón. «Archivo Eleutoral d'Aragón». Consultáu'l 27 de setiembre de 2012.
Ver tamién
[editar | editar la fonte]- La Franxa
- Conceyos de la provincia de Teruel
- Conceyos catalanófonos d'Aragón según l'Anteproyectu de la Llei de Llingües
- Toponimia de los conceyos de la Franxa d'Aragón
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Beseit.- Sitiu web oficial del conceyu de Beceite.
- CAI Aragón-Beceite.
- Ruta del Parrizal o Los estrets dende Beceite. Archiváu 2007-03-25 en Wayback Machine
- Blogue de Beceite de Moncho.
- Blogue de Beseit de Moncho.
- Páxina en facebook sobre los Ports de Beseit, montes qu'arrodien el conceyu.
- Páxina en facebook sobre turismu en Beceite.
