Cádiz

Cádiz
Alministración
País	España
Autonomía	Andalucía
Provincia	provincia de Cádiz
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcalde de Cádiz	José María González Santos
Nome oficial	Cádiz (es)
Nome llocal	Cádiz (es); ‬𐤀𐤂𐤃𐤓 (<abbr title="Llingua non definida na plantía {{obtener idioma}}.">phn-phnx)
Códigu postal	11000
Xeografía
Coordenaes	36°32′06″N 6°17′51″W / 36.535°N 6.2975°O
	Cádiz Cádiz (España)
Superficie	12.1 km²
Altitú	11 m
Llenda con	San Fernando
Demografía
Población	111 811 hab. (2023); - 54 918 homes (2019); - 61 109 muyeres (2019)
Porcentaxe	8.97% de provincia de Cádiz
Densidá	9240,58 hab/km²
Más información
Fundación	sieglu XI edC
Estaya horaria	UTC+01:00 ; UTC+02:00
Llocalidaes hermaniaes	Brest, Tánxer, Veracruz, Puebla de Zaragoza, Móstoles, Buenos Aires, L'Habana, Medway (es) , Montevidéu, San Xuan, Santos, Dakhla, Indio (es) , Biblos, A Coruña, Ceuta, Huelva, Les Palmes de Gran Canaria, Santa Cruz de Tenerife, Torrevieja, Cartagena de Indias, Santa Fe de Antioquia, Guaduas, Ambalema, Mariquita, Bogotá, Baltimore, Kōbe, Ciudá de Méxicu, Rio de Janeiro y Callao
	cadiz.es

La ciudá de Cádiz ye un conceyu español allugáu na provincia de Cádiz, na comunidá autónoma d'Andalucía. Ye la capital de la provincia homónima y núcleu urbanu del área metropolitana de la Bahía de Cádiz, tercer núcleu poblacional d'Andalucía y ún de los más activos económica ya industrialmente, n'Andalucía, España. Arriendes ye xunto colos conceyos de Xerez de la Frontera, El Puerto de Santa María, San Fernando, Chiclana de la Frontera, Puerto Real y Rota la Mancomunidá de Conceyos Bahía de Cádiz.

Etimoloxía del topónimu

גדר (Gádir y Gdr ensin les vocales), ye l'antigu nome feniciu de Cádiz, significa etimolóxicamente castiellu, fortaleza o, en xeneral, recintu con muries. Equival al de agadir, avezáu anguaño en munchos topónimos del norte d'África, por exemplu l'Agadir de Marruecos. Entá güei ente los bereberes "agadir" significa «graneru o mercáu fortificáu». Gádir foi l'enclave feniciu más importante de la Antigüedá na península Ibérica.

Dempués, la ciudá tomó'l nome del griegu áticu por un nome asemeyáu: τὰ Γάδειρα (Gádeira). En griegu xónicu, el nome delletréase de mena llixeramente desemeyao: Γήδειρα. Asina ye como apaez nes hestories escrites por Herodotu. Davezu, alcuéntrase el delletréu ἡ Γαδείρα, como, por exemplu, nos escritos d'Eratóstenes. Asina lo afita Esteban de Bizanciu.

En llatín, la ciudá pasó a nomase Gades y n'árabe قادس' (Qādis').

La importancia histórica y comercial de la ciudá, fizo que del endónimu "Cádiz", surdieren numberosos exónimos que la denomen n'otres llingües. Preba d'ello son los nomes que-y dan n'italianu, Cadice; en francés, Cadix; n'inglés, Cadiz y en caló Peri.