Gallinula chloropus
Gallinula chloropus gallineta  | ||
|---|---|---|
 | ||
| Estáu de caltenimientu | ||
 Esmolición menor (IUCN 3.1)[1] | ||
| Clasificación científica | ||
| Reinu: | Animalia | |
| Filu: | Chordata | |
| Clas: | Aves | |
| Orde: | Gruiformes | |
| Familia: | Rallidae | |
| Xéneru: | Gallinula | |
| Especie: |
G. chloropus (Linnaeus, 1758) | |
| Distribución | ||
 | ||
| Consultes | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu.
La gallineta[2] (Gallinula chloropus) ye una especie d'ave gruiforme de la familia Rallidae qu'habita en Eurasia y África.
Descripción
[editar | editar la fonte]
Ye una especie inconfundible na so redolada. Ye una rállida de tamañu mediu, que mide ente 30 y 38 cm y tien un valumbu alar de 50 a 62 cm. El so pesu puede bazcuyar ente 192 y 500 g.[3][4] La coloración xeneral del so plumaxe ye gris corita, cola cabeza y el pescuezu más escuros, salvo la zona so la cola que ye blanca, y dos tales franxes tamién blanques que traviesen transversalmente los sos lladrales. El so picu ye coloráu, al igual que l'escudu facial, sacante na punta que ye mariella. El so escudu facial ye arredondiáu na parte cimera ente que los sos llaterales son rectos y abondo paralelos, comparándolo col escudu fronteru de les gallinetes americanes que s'estrecha más al xuntase col picu y tien la parte cimera más recta. Les sos pates son de color mariellu verdosu, con una mancha colorada nes rodíes. Tienen unos deos bien llargos qu'escarecen de los lóbulos de les foches y cualquier membrana interdixital, afechos p'andar sobre la vexetación acuática. Los xuveniles son de tonos parduzos y escarecen del escudu facial colloráu.
Taxonomía y etimoloxía
[editar | editar la fonte]La gallineta común ye la especie tipu del xéneru Gallinula, que pertenez a la familia Rallidae, una familia d'aves acuátiques y semiacuátiques de tamañu mediu, anque pequeñes en comparanza col restu de Gruiformes. Les rállidas suelen tener el pescuezu relativamente llargu, la cola curtia, robustes pates con deos llargos y plumaxes discretos en contraste colos sos coloríos picos y escudos fronteros.
La gallineta común describióse científicamente por Carlos Linneo en 1758 na décima edición de la so obra Systema naturae,[5] col nome científicu, Fulica chloropus.[6] En 1760 foi treslladada al xéneru Gallinula creáu pol zoólogu francés Mathurin Jacques Brisson.[5] Gallinula en llatín ye'l diminutivu de «pita», ente que chloropus vien de la combinación de les pallabres griegues: χλωρός (khlōros) «mariellu verdoso» y πούς (pous) «pie».[7]
Enantes considerábase conespecífica de la gallineta americana (Gallinula galeata), d'aspeutu bien similar, anque con delles diferencies na morfoloxía del picu y los sos cantares. Los analises d'ADN finalmente demostraron la diverxencia xenética ente dambes, polo que s'estremaron en dos especies separaes,[8] quedándose'l nome científicu orixinal pa la gallineta común, que foi la descrita por Linneo.
Reconócense cinco subespecies de gallineta común:[9]
- Gallinula chloropus chloropus (Linnaeus, 1758) - cría nel Paleárticu, incluyendo la península ibérica; invernante d'Arabia al sur de China;
- Gallinula chloropus guami Hartert, 1917 - endémica de les islles Marianes;
- Gallinula chloropus meridionalis (Brehm, C.L., 1831) - atopar nel África subsaḥariana;
- Gallinula chloropus orientalis Horsfield, 1821 - ocupa'l sureste asiáticu, islles Andamán y Seixeles;
- Gallinula chloropus pyrrhorrhoa Newton, A., 1861 - presente en Madagascar, islles Mascareñes y Comores.
Comportamientu
[editar | editar la fonte]
Habita y reproduzse n'ambientes de marisma y ríos y llagos con abondosa vexetación d'Eurasia y África. Les poblaciones del norte onde l'agua conxélase, migren escontra climes más templaos. A pesar de la perda de les sos hábitats, esta ave ye inda común y llargamente distribuyida. Globalmente la gallineta común ye una especie abondosa clasificada como especie so esmolición menor pola UICN.[1]
Consume una amplia variedá de vexetales y pequeños animales acuáticos. Busca alimentu tanto alredor de l'agua como nella, caminando sobre los nenúfares y otra vexetación flotante o somorguiando mediu cuerpu mientres naden. Suelen ser espantines anque pueden volvese confiaes en delles zones.
Mientres la dómina de cría son territoriales. Añeren davezu nel suelu xunto a l'agua ente la vexetación trupa. La puesta empieza en primavera, ente marzu y mayu nes rexones templaes del hemisferiu norte. La primera puesta suel constar d'unu 8 güevos, el so realiza una segunda la fema pon de 4 a 8 güevos. La incubación dura aproximao tres selmanes. Dambos proxenitores guaren y alimenten a los pitucos. Los niales pueden ser reutilizaos por delles femes. Los pitucos tarden ente 40–50 díes, y unes selmanes dempués vuélvense independientes pa criar la so propia niarada al añu siguiente. Cuando tán amenaciaos los pitucos pequeños pueden xubise al llombu de los adultos que van volar acarretándolos hasta ponese a salvo.[10][11]
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ 1,0 1,1 BirdLife International (2009). «Gallinula chloropus» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2010.3. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2010.
- ↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
- ↑ Ficha con videos y semeyes – Gallinula chloropus Archiváu 2012-10-13 en Wayback Machine. ARKive. Consultáu'l 10 de mayu de 2015.
- ↑ Common Gallinule, Life History, All About Birds – Cornell Lab of Ornithology. Allaboutbirds.org. Consultáu'l 10 de mayu de 2015.
- ↑ 5,0 5,1 Zoonomen. «Taxonomía de Gruiformes.» (inglés). Consultáu'l 6 de mayu de 2015.
- ↑ Caroli Linnæi. Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classses, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis Editio decima reformata 1758, Holmiæ, Impensis direct. Laurentii Salvii (Salvius publ.) p. 152.
- ↑ James A. Jobling. Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Bloomsbury Publishing p. 103 y 170 ISBN 1408125013
- ↑ Split Common Gallinule (Gallinula galeata) from Common Moorhen (G. chloropus) Proposal (416) to South American Classification Committee
- ↑ Frank Gill y David Donsker. Rails, gallinules & cranes Archiváu 2014-05-06 en Wayback Machine. IOC World Bird List versión 5.1.
- ↑ Snow, David W.; Perrins, Christopher M.; Doherty, Paul & Cramp, Stanley (1998). Oxford University Press: The Complete Birds of the Western Palaearctic on CD-ROM. ISBN 0-19-268579-1.
- ↑ Mann, Clive F. (1991). «Sunda Frogmouth Batrachostomus cornutus carrying its young». Forktail 6: páxs. 77–78. http://www.orientalbirdclub.org/publications/forktail/6pdfs/Mann-Frogmouth.pdf.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Gallinula chloropus.
 |
Wikispecies tien un artículu sobre Gallinula chloropus. |
- Películes de les subespecie. Muséu Británicu.
- Identificación de sexos y edaes Archiváu 2015-05-18 en Wayback Machine por Javier Blasco-Zumeta y Gerd-Michael Heinze.
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q18847- Multimedia: Gallinula chloropus
Especies: Gallinula chloropus