Superpotencia internacional
 | Esti artículu necesita wikificase. |
Una superpotencia ye un Estáu con una posición dominante o predominante nel sistema internacional, y cola habilidá y los medios pa tener influencia n'eventos y en proyeutos de poder a escala global (fundamentalmente a manera de protexer los sos propios intereses y los de los sos aliaos más cercanos); ye consideráu qu'una superpotencia ta un pasu delantre del restu de les grandes potencies.[1]
Alice Lyman Miller, quien ye Profesor d'Asuntos de Seguridá Nacional ("National Security Affairs") na Escuela Naval de posgráu, define una superpotencia como "un país que tien la capacidá pa proyeutar poder dominante ya influyir alredor de tol mundu, y delles vegaes, en más d'una rexón al empar, polo que paecería creíble que consiga'l estatus de hexemonía global."[2][3] Foi un términu aplicáu en 1944 escontra Estaos Xuníos, la Xunión Soviética y l'Imperiu británicu. Dempués de la Segunda Guerra Mundial, l'Imperiu británicu convertir na Commonwealth y los sos territorios volviéronse independientes, siguíu a esto la Xunión Soviética y los Estaos Xuníos proclamóse-yos como los dos úniques superpotencies, qu'entraron nun conflictu indireutu creando'l periodu de la llamada Guerra Fría.
Una hiperpotencia ye un estáu muncho más fuerte que cualesquier de los sos potenciales rivales qu'apodera tolos otros estaos en toles esferes de l'actividá. Dende'l fin de la Guerra Fría, Estaos Xuníos foi consideráu por dalgunos como la única superpotencia. Por ello munchos llamar hiperpotencia, p'asina resaltar un orde mundial distintu al de les grandes potencies del sieglu XIX y principios del sieglu XX, y distintu del equilibriu de poderíu del periodu de la guerra fría y per ende col pasu de la política en toles sos variantes nel Sieglu XXI
Orixe del términu hiperpotencia
[editar | editar la fonte]El términu hiperpotencia[4] foi acuñáu en 1990 pol ministru de rellaciones esteriores de Francia, Hubert Védrine, pa describir el nuevu rol de los Estaos Xuníos, y esplicar que s'había remplazado el dominiu y la hexemonía nes rellaciones internacionales de les grandes potencies.
Dempués de la Guerra Fría ye consideráu polo xeneral que los Estaos Xuníos ye l'únicu país que cumple los criterios d'esta definición (mundu unipolar).[5] Sicasí, esiste un alderique en rellación a si ye una verdadera hexemonía, o si la superpotencia ta rápido perdiendo esti estatus p'asina dar pasu a un mundu multipolar.[6] China, la Xunión Europea, la India, según Brasil y Rusia, tamién se cree que tienen la capacidá d'algamar l'estatus de superpotencia en dalgún momentu del sieglu XXI.[7] Otros dulden de la esistencia de superpotencies dende la era siguiente a la Guerra Fría, cola premisa de que'l complexu mercáu global y la medría d'interdependencia ente les naciones, fixo que'l conceutu de superpotencia sía daqué del pasáu, señalando que'l mundu actual yá ye multipolar.[8][9][10][11]
Oríxenes del términu superpotencia
[editar | editar la fonte]
Artículu principal: Evolución del conceutu de « superpotencia ».
El términu superpotencia, nel so significáu políticu actual, foi orixinalmente acuñáu pol neerlandés naturalizáu estauxunidense y geoestratega Nicholas Spykman, nuna serie de notes en 1943 sobre les figures potenciales d'un nuevu orde mundial de posguerra. Esto llevó a plantegar nel llibru The Geography of the Peace (“la Xeografía de la Paz”), que la supremacía mundial non-marítima del Reinu Xuníu y Estaos Xuníos, yeren esenciales pa la paz y la prosperidá nel mundu.
Un añu dempués, William Thornton Rickert Fox,[12] un profesor de política esterior estauxunidense, ellabora sobre'l conceutu nel llibru Les superpotencies: los Estaos Xuníos, la Gran Bretaña y la Xunión Soviética // La responsabilidá de la paz -1944- (The Superpowers: The United States, Britain and the Soviet Union // Their Responsibility for Peace -1944-), onde fala del algame mundial d'una super-nación.[13] Ellí, Fox utilizó la pallabra superpotencia pa identificar una nueva categoría de potencia, capaz d'ocupar l'estatus más altu nun mundu nel que, la guerra demostró entós que los estaos podríen desafiase y lluchar ente sigo a escala mundial. Según él, había (nesi momentu), tres estados que yeren verdaderes superpotencies: l'Imperiu británicu, los Estaos Xuníos y la Xunión Soviética. L'Imperiu británicu foi unu de los más estensos imperios na hestoria del mundu, consideráu como'l gran poder, yá que sobremanera por 1921, gobernaba en más del 25% de la población del mundu[14] y controlaba o influyía fuertemente nel 25% del total del área terrestre,[15] ente qu'Estaos Xuníos y la Xunión Soviética crecieron notablemente en poder mientres la Segunda Guerra Mundial y con posterioridá a ella.
Afondando los oríxenes del conceutu
[editar | editar la fonte]
El términu « superpotencia» surdió primeramente nel dominiu políticu, una y bones la pallabra usar pola primer vegada en 1926, en rellación a la interconexón de sistemes de producción d'eletricidá.
Nel so significáu políticu modernu, el términu foi nuevamente utilizáu pol neerlandés-americanu y geoestratega Nicholas Spykman, nuna serie de notes en 1943 sobre les figures potenciales d'un nuevu orde mundial de posguerra. Esto llevó a plantegar nel llibru The Geography of the Peace (“La xeografía de la Paz”), que la supremacía mundial de tipu non-marítimu del Reinu Xuníu y Estaos Xuníos, yeren esenciales pa la paz y la prosperidá nel mundu.
En 1944, volvió usase esti vocablu na obra de W.T.R. Fox titulada Les Superpotencies (The Super-Powers). Naquella oportunidá, el subtítulu del llibru onde la utilizó yera Los Estaos Xuníos, la Gran Bretaña y la Xunión Soviética, asimilándose por tanto la noción de «superperpotencia» a los trés naciones mentaes, les qu'un añu más tarde diríen axustar la suerte del mundu na ciudá de Yalta, en Crimea (Ucraína) y a veres del mar Negru.
Preeminencia conxunta de los Estaos Xuníos y de la Xunión Soviética
[editar | editar la fonte]En 1980, W.T.R. Fox[16] entrugóse sobre la razón que la llevó a incluyir a Gran Bretaña nel so llibru de 1944,[17] pos ciertu consensu formárase nel sentíu que yá nesos tiempos, solamente los Estaos Xuníos y la Xunión Soviética podíen realmente ser calificaos como « potencies de primer llinia». Lo central pa esta inclusión, ensin dulda foi la idea que prevalecía inda en 1944, sobre qu'Europa, y en particular Gran Bretaña (gallardoniada pola so victoria contra Alemaña y cola so inclusión na "Conferencia de Yalta"[18]), siguía siendo parte del corazón del mundu, y amás foi que l'Imperiu británicu surdía entá fuerte y estable, dando asina de fechu al Reinu Xuníu una inmensa importancia estratéxica y xeopolítica.
Depués, foi ensin dulda la irrupción del arma atómica en 1945, lo que fizo evolucionar el conceutu de « superpotencia» escontra « la capacidá de destrucción del planeta al traviés de la guerra nuclear» («the ability to wreak global destruction through nuclear warfare»), y lo qu'asina estableció y consolidó la preeminencia de los dos xigantes con capacidá atómica, en momentos nos que l'Imperiu británicu perdía puntos, pidía magnificencia, perdía capacidá d'intervención (referencia: Paul Dukes, The Superpowers: a short history, Routledge, 2000, ISBN 9780415230421, páxines 85-86.).
Mundu Unipolar: Estaos Xuníos la única superpotencia
[editar | editar la fonte]Dempués de la desapaición, en 1991, del llamáu Telón d'Aceru (o Cortina de Fierro),[19] y dempués de la disolución de la Xunión Soviética, incontestablemente los Estaos Xuníos quedaron como la principal y única gran potencia hexemónica nel mundu.[20]
Ente otres coses y como muestra de la idiosincrasia d'esos díes, cabo destacar que dempués de los atentaos del 11 de setiembre de 2001, la Casa Blanca fixo una bien singular declaración, afirmando la necesidá d'una respuesta, ya indicando que les lleis internacionales nun seríen en nengún casu una restricción que llindara fuertemente a la única superpotencia mundial nesi tiempu.[21] Esi ye l'espíritu col que se valora a un mundu unipolar: la fuercia hexemónico puede faer valir les sos razones, y naide puede oponer verdaderes torgues pa torgar.
Escontra un mundu multipolar: Otros países en carrera pola hexemonía mundial
[editar | editar la fonte]Por un tiempu y fundamentalmente mientres los años 1990, los Estaos Xuníos fueron realmente la única potencia mundial hexemónica, nos distintos aspeutos qu'esti conceutu porta: lo económico, lo militar, lo político, lo diplomático, lo cultural, lo tecnolóxico.
Mientres esos años, namái Xapón tuvo al altor como para seique apostar dalgún día esta hexemonía[22] (siquier sobre'l planu económicu).
Pero yá nel empiezu d'esti sieglu, China surdió con fuercia como otru país susceptible de poder desafiar el poderíu estauxunidense.[22]
Y en l'horizonte, nesti sentíu tamién espuntó la Xunión Europea, gracies a la so consagrada unión política y monetaria.
Aplicaciones
[editar | editar la fonte]El términu superpotencia foi usáu pa describir naciones con un poder mayor al estatus de gran poder a principios de 1944, pero namái ganó significancia dempués de la Segunda Guerra Mundial con rellación a la Xunión Soviética y los Estaos Xuníos. Esistieron intentos d'aplicar el términu retrospectivamente, y dalgunes poques vegaes, a una variedá d'entidaes pasaes como'l Antiguu Exiptu,[23] China Antigua, India Antigua, Grecia Antigua,[ensin referencies] l'Imperiu azteca, l'Imperiu inca,[ensin referencies] l'Imperiu persa, l'Imperiu otomanu,[ensin referencies] l'Imperiu romanu,[24][25] l'Imperiu mongol,[ensin referencies] l'Imperiu portugués,[ensin referencies] l'Imperiu español,[26][27] la hexemonía holandesa, y l'Imperiu británicu. La reconocencia d'estos vieyos estaos por historiadores como superpotencies d'aquella dómina, pue ser causa de traces exhibíes por aquellos; por casu, na so máxima rellumanza, l'Imperiu británicu foi'l más grande qu'enxamás viera'l mundu, col 25% de la población mundial de la dómina, y estendiendo la so influencia a lo llargo y anchu del planeta.
Carauterístiques
[editar | editar la fonte]
Los criterios acomuñaos col conceutu de superpotencia, nun tán bien claramente definíos[28] y, arriendes d'ello, pueden esistir diferencies ente les fontes.
Según Lyman Miller, "los componentes básicos del estatus de superpotencia pueden ser midíos a lo llargo de cuatro eje de poder: militar, económicu, políticu, y cultural (o lo qu'en ciencies polítiques Joseph Nye llamó "Poder blandiu").
D'acordies con Kim Richard Nossal de la Universidá de Queen, "polo xeneral esti términu utilizar pa significar una comunidá política qu'ocupa un territoriu de tamañu continental, y con una considerable población (siquier en rellación a otres grandes potencies); y amás, con una cimera capacidá económica, incluyendo suministros abondosos d'alimentos y de recursos naturales, p'asina tener un altu grau de non-dependencia nes rellaciones internacionales; y amás (y seique lo más importante), tamién una bien desenvuelta capacidá nuclear (nel so casu, de normal definida como capacidá d'ataque de segunda)".[5]
El supervisor de l'anterior Seguridá Nacional d'India Jyotindra Nath Dixit, tamién señaló les carauterístiques más importantes que tendríen de tener les superpotencies. Na so opinión, "de primeres, l'estáu o la nación de que se trate tien de tener un territoriu importante y una población importante; de segundes, l'estáu tien de tener un altu nivel de cohesión interna, claro y estable sentíu d'identidá nacional, y una alministración fuerte qu'impulse arreglos xurídicos ya institucionales; y de terceres, l'estáu en cuestión tien de ser económicamente estable y tien de tar dotáu de seguridá alimentaria y de bonos recursos naturalessobremanera los recursos enerxéticos y d'infraestructura en términos de recursos minerales y metales; esti estáu tamién tien de tener una base industrial fuerte, sofitada por bona capacidá granible y teunolóxica; y tamién, l'estáu en cuestión tien de tener bona capacidá militarsobremanera disponiendo d'armes nucleares y de misiles, con capacidá siquier comparable, o de niveles más altos qu'otros países tamién fuertes nesta materia."[29]
N'opinión del profesor Paul Dukes, "tien de ser una superpotencia capaz de llevar a cabu una estratexa global, incluyida la posibilidá de destruyir el mundu; amás, tien de tener capacidá d'emponer el so gran potencial económicu pa ser influyente, y d'impulsar dalgún tipu d'ideoloxía universal o trascendente". A éstes "munchos son quien podríen faer cambeos de dalgún tipu a esta definición básica".[30]
Y según el profesor Xunu Teufel Dreyer, "tien de ser una superpotencia capaz de proyeutar el so poder blandiu y duru, a nivel mundial".[31]
Guerra Fría
[editar | editar la fonte]
La Crisis de Suez en 1956, suxirió que la Gran Bretaña, financieramente debilitada por dos guerres mundiales, nun podría siguir colos sos oxetivos de política esterior, n'igualdá de condiciones coles nueves superpotencies, y por casu ensin sacrificar conversión de moneda de reserva.[32]
Como la mayor parte de la Segunda Guerra Mundial pasó lloñe de les sos fronteres nacionales, los Estaos Xuníos nun sufrieron destrucción industrial, y tampoco masiva baxa de civiles en tiempos de guerra, lo que sí socedió en países d'Europa y d'Asia. La guerra reforzó pos la posición de los Estaos Xuníos, como'l más grande prestador del mundu al llargu plazu, y como'l principal provisor de bienes. Amás, esi país había yá creáu una fuerte infraestructura industrial y teunolóxica, que dexó impulsar una meyora enorme na so fuercia militar escontra una posición privilexada a nivel mundial. Magar que la Xunión Soviética si sufrió munches perdes civiles, militares (foi'l país con más perdíes, 8.700.000 civiles y 18.300.000 militares) y el so territoriu quedó afaráu mientres la guerra, pudo estender la so influencia a Europa oriental, países que lliberara de la ocupación alemana mientres la guerra y reconstruyir el so territoriu.[ensin referencies]
A pesar de los intentos de crear coaliciones multinacionales y órganos llexislativos (como la Organización de les Naciones Xuníes), o crear organizaciones totalmente apolítiques ya independientes de dambos bandos (como la Organización de Países Ensin Alliniar), fíxose cada vez más claru que les superpotencies teníen visiones bien distintes sobre lo que'l mundu de la posguerra tendría de tener y ser. Depués, cola retirada de l'ayuda de Gran Bretaña a Grecia en 1947, los Estaos Xuníos tuvieron de tomar la iniciativa na contención de la espansión soviética mientres la Guerra Fría, por aciu midíes de calter económicu y militar.[33]
Estos dos xigantes tuvieron enfrentaos ideolóxica, política, militar, y económicamente. La Xunión Soviética promovió la ideoloxía del comunismu no económico y no político, ente que los Estaos Xuníos promovieron la ideoloxía de la democracia lliberal no político, y el capitalismu no económico. No militar, esto reflexóse nel Pactu de Varsovia y la OTAN (aliances militares), y no comercial encausar nel COMECON y na OMC (alcuerdos comerciales). Ante esta situación, Europa estremóse, alliniándose n'unu o n'otru bandu (o bien colos Estaos Xuníos o bien cola Xunión Soviética). Estes aliances implícites o esplícites con una d'estos dos naciones, fixeron surdir un nuevu mundu bipolar (en contraste con un mundu multipolar enantes esistente), y nos fechos demostraron cómo una superpotencia tamién en casu de ser necesariu, recurriría a una política batallosa si víense amenaciaos los sos intereses económicos o políticos.[ensin referencies]
La Xunión Soviética y los Estaos Xuníos cumplieron colos criterios acomuñaos col conceutu de superpotencia nes maneres que s'indiquen.
 URSS
|
 EUA
| |
|---|---|---|
| Política | Fuerte estáu socialista. Puestu permanente nel Conseyu de Seguridá de les Naciones Xuníes. Sólidos venceyos con Europa oriental y el mundu en desenvolvimientu. Fuertes venceyos colos movimientos anti-colonialistes y colos partíos llaboristes, socialistes y comunistes. | Fuerte tao capitalista con una democracia lliberal. Puestu permanente nel Conseyu de Seguridá de la ONX más dos aliaos con escaños permanentes. Fuertes llazos con Europa occidental, América Llatina, Commonwealth británica, y dellos países d'Asia oriental. |
| Xeográfica | País más grande del mundu, con una superficie de 22,27 millones de km²[34] | Cuartu país más grande del mundu, con una superficie d'aproximao 9,37 millones de km².[35] |
| Cultural | Exerz influencia al traviés de los gobiernos comunistes y los gobiernos populares d'esquierda, según al traviés d'organizaciones de diversu corte en tol mundu, dende partíos llaboristes a fuercies armaes irregulares. Ricu patrimoniu cultural en redol a la música clásico y xuvenil, ballet, lliteratura, teatru, axedrez, deporte. [ensin referencies] | Exerz influencia por aciu el sofitu a dictadures d'estrema derecha, tantu en países subdesendolcaos como en países desenvueltos. [ensin referencies] Exercen abondo inflúi tocantes a música, televisión, películes propagandístiques, y moda. [ensin referencies] |
| Militar | Segunda Potencia Militar del Mundu: Presencia de tierra - Les fuercies armaes más grandes del mundu y una de los dos mayores fuercies aérees del mundu. Una de les más fuertes armaes del mundu. L'arsenal más grande del mundu d'armes nucleares pa la segunda metá de la Guerra Fría. Rigurosidad y fortaleza de la rede Global d'intelixencia (KGB). Aliaos n'Europa oriental (Pactu de Varsovia). | Primer Potencia Militar del Mundu: Esencialmente bases militares-navales avanzaes col más altu gastu militar nel mundu.[36] Marina más grande del mundu con mayor númberu de portaviones, y con bases de tol mundusobremanera un aniellu incompletu bordiando'l Pactu de Varsovia escontra l'oeste, Sur, y Oriente. Arsenal nuclear más grande del mundu mientres la primer metá de la Guerra Fría. Unu de los mayores exércitos del mundu. Una de los dos mayores fuercies aérees del mundu. Poderosos aliaos militares n'Europa occidental (OTAN) cola so propia capacidá nuclear. |
| Económica | Segunda economía más grande del mundu. Enormes recursos minerales y d'enerxía, y grandes zones agrícoles. En gran midida autosuficiente. Marxista, la teoría económica básase principalmente na producción: la producción industrial centralizada, y empobinada polos órganos estatales. Aliaos en tol mundu (CAME) | Economía más grande del mundu, con grandes recursos minerales, recursos enerxéticos, metales, y madera. Gran modernización de l'agricultura y la industria, y bien bona base industrial. El dólar d'Estaos Xuníos ye la moneda de reserva dominante nel mundu, al traviés del Alcuerdu de Bretton Woods. Occidental, la teoría económica, basada na ufierta y la demanda: la producción determinada poles necesidaes de los veceros. Aliáu de les principales economíes (G7). |
| Demográfica | Tenía una población de 286,7 millones en 1989, nesi momentu la tercera más grande nel nuesu planeta detrás de China ya India.[34] | Tenía una población de 248,7 millones en 1990, nesi momentu la cuarta más grande nel planeta.[37] |
La idea de que'l periodu de la Guerra Fría xiró en redol a namái dos bloques, o inclusive namái a dos naciones, foi cuestionada por dellos especialistes na actualidá, que señalaron que'l mundu bipolar namái esiste cuando unu ignora tolos diversos movimientos y los conflictos que se producen ensin la influencia de cualesquier de los dos superpotencies.[ensin referencies] Amás, gran parte del conflictu ente les superpotencies llibrar en "guerres", que con más frecuencia nun arreyaba les cuestiones más complexes estándares de la oposición de la Guerra Fría.[ensin referencies]
Otros teóricos de Rellaciones Internacionales, como Henry Kissinger, que teoriza diciendo que yá que l'amenaza de la Xunión Soviética yá nun esiste, les rexones de dominación americana, como Xapón y Europa occidental, tienen una influencia d'Estaos Xuníos que ta menguando fuertemente dende'l final de la guerra fría, por cuenta de que estes rexones yá nun tienen necesidá de proteición, o necesariamente política esterior similar a la de los Estaos Xuníos.[38]
Post Guerra Fría
[editar | editar la fonte]Ente 1945 y 1989, la guerra fría estremó al mundu en dos semiesferas d'influencia, los Estaos Xuníos y la Xunión Soviética. Estos dos países fueron consideraos como les superpotencies. Dempués de que la Xunión Soviética se desintegró a principios de 1990, EUA quedó como la única superpotencia restante de la Guerra Fría.[5][39] El términu superpotencia, acuñáu pol Ministru francés d'Asuntos Esteriores Hubert Védrine nel deceniu de 1990, ye oxetu de discutiniu y la validez de la clasificación de los Estaos Xuníos d'esta forma ye oxetu de discutiniu. Una notable oponente con esta teoría, Samuel P. Huntington, refuga la mesma a favor d'un mundu multipolar con equilibriu de poder. La desintegración de la Xunión Soviética dexó a los Estaos Xuníos col estatus de la única superpotencia; sicasí, Estaos Xuníos yá llograra imponese tantu cola llegada a la Lluna como cola rápida espansión del capitalismu.
Estaos Xuníos (1991 a l'actualidá)
[editar | editar la fonte]Tres la disolución de la Xunión Soviética en 1991 asina poniendo fin a la Guerra Fría, el mundu volvióse unipolar.[40][41] El mundu de la posguerra fría ye pos un mundu unipolar, colos Estaos Xuníos como única superpotencia sobreviviente.[42]
En pallabres de Samuel P. Huntington, "Los Estaos Xuníos, poques gracies, ye l'únicu estáu con preeminencia en tolos ámbitos del poder –económicu, militar, diplomáticu, ideolóxicu, teunolóxicu, y cultural– col algame y les capacidaes pa promover los sos intereses perdayuri del mundu".
Superpotencies emerxentes
[editar | editar la fonte]Pa la gran mayoría de los analistes, hai un solu pais del sieglu XXI capaz de ser superpotencia: los Estaos Xuníos. L'orde mundial actual ye imposible ensin esti país. Esto tamién ye cuestionable, una y bones munchos otros analistes creen que'l términu superpotencia ye daqué del pasáu yá que cola gran complexidá del orde políticu actual y la cada vez mayor dependencia de les diverses naciones o bloques de tol mundu, munchos ven la distribución del poder abondo esvalixáu. Nenguna nación o bloque de poder tien el poder absoluto, y cada unu d'estos entes en ciertos casos depende d'otru ente de poder. Asina que los Estaos Xuníos depende de la Xunión Europea con al respective de la inversión estranxera, préstamos, etc, y asina China depende tantu de la Xunión Europea como de los Estaos Xuníos no que fai a les inversiones, pero estos dos tamién dependen de China, en parte porque nun ta anguaño nel so meyor momentu. Y un exemplu recién de la dependencia, ye la situación ente la Unión Europea y Rusia. La Unión Europea paez ser cada vez más dependiente de Rusia tocantes a asuntos téunicos y militares, pero Rusia, per otra parte, depende de nuevu de la Unión Europa cuando se trata d'inversiones.
Académicos y otru observadores cualificaos, con dalguna frecuencia identifiquen a estos nomes como posibles superpotencies, que tedrían una fuerte probabilidá de ser reconocíes como hexemóniques nel sieglu XXI dexando aparte a los Estaos Xuníos. Estes predicciones non siempres dieron nel blancu. Por casu, nel deceniu de 1980, munchos argumentaron que Xapón convertir nuna superpotencia hexemónica, por cuenta del so gran PIB y la so elevada crecedera económica (predicción qu'en realidá nun se concretó).[43]
Pero por cuenta de la so gran población, al aumentu de la so fuercia militar, al so gran potencial económicu, y a la so influencia en munchos de los asuntos internacionales, la República Popular de China,[44][45][46] la Xunión Europea,[47][48] India,[49][50] Brasil,[51][52][53] y Rusia,[54][55][56] atopar ente los competidores que son más de cutiu citaos como con capacidá d'influyir nel futuru na política mundial, y con posibilidá de llegar a la situación d'una verdadera y plena superpotencia nel sieglu XXI. Anque dalgunos creen qu'unu (o dellos) d'estos países, va reemplazar(n) a los Estaos Xuníos como superpotencia hexemónica, otros creen que dichu país va tar al altor de los rivales, pero que nun va aportar# a sustituyíu por unu o por dellos d'ellos.[40] Otros tamién argumentaron que la noción histórica de "superpotencia" va ser cada vez más anacrónica nel sieglu XXI, una y bones l'aumentu de la integración mundial según la interdependencia, fai que la esistencia d'una o delles superpotencies sía verdaderamente cada vez más difícil.
Superpotencies na hestoria
[editar | editar la fonte]- Imperiu Mongol
- Imperiu Macedoniu
- Imperiu Romanu
- Imperiu Español
- Imperiu Portugués
- Imperiu Británicu
- Imperiu Francés
- URSS
- Estaos Xuníos
Ver tamién
[editar | editar la fonte]- Superpotencia enerxética
- Primer potencia mundial
- Potencia militar
- Guerra Fría
- Potencia (rellaciones internacionales)
- Polaridá (rellaciones internacionales)
- Rellaciones Internacionales
- Realpolitik
- Superpotencies emerxentes
- Potencia mundial
- Potencia entemedia
- Potencia rexonal
- Tríada (economía)
- Brasil como superpotencia emerxente
- Rusia como superpotencia emerxente
- India como superpotencia emerxente
- China como superpotencia emerxente
- La Unión Europea como una superpotencia emerxente
- Equilibriu de poder
- Mundu multipolar
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ «Superpotencia» (castellanu). Archiváu dende l'orixinal, el 11 de marzu de 2012.
- ↑ 2,0 2,1 «www.stanford.edu». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-05-11.
- ↑ Robert Roy Britt. «Will China become the Non. 1 Superpower?» (inglés).
- ↑ «Estaos Xuníos: ¿Poder en decadencia o hiperpotencia? Reportaxe a Gilbert Achcar» (castellanu).
- ↑ 5,0 5,1 5,2 «Analyzing American Power in the Post-Cold War Yera». Archiváu dende l'orixinal, el 2019-05-26. Consultáu'l 28 de febreru de 2007.
- ↑ Unger J (2008), U.S. no longer superpower, now a besieged global power, scholars say Archiváu 2008-10-06 en Wayback Machine University of Illinois
- ↑ Waving Goodbye to Hegemony
- ↑ «The Multipolar World Vs. The Superpower». Archiváu dende l'orixinal, el 24 de febreru de 2007. Consultáu'l 10 de xunu de 2006.
- ↑ «The Multipolar Unilateralist». Consultáu'l 10 de xunu de 2006.
- ↑ «No Longer the "Lone" Superpower». Consultáu'l 11 de xunu de 2006.
- ↑ «The war that may end the age of superpower». Archiváu dende l'orixinal, el 2003-04-06. Consultáu'l 11 de xunu de 2006.
- ↑ «William Thornton Rickert Fox» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-13.
- ↑ www.casaasia.es
- ↑ Angus Maddison. The World Economy: A Millennial Perspective (p. 98, 242). OECD, París, 2001.
- ↑ To Rule the Earth..., hostkingdom.net, Bibliography, Accessed March 11, 2007
- ↑ W.T.R. Fox
- ↑ «superpotencia.html Potencia Mundial, la Superpotencia» (castellanu).
- ↑ conferencia-de-yalta Conferencia de Yalta
- ↑ Cortina de Fierro
- ↑ (n'inglés) to1dOQ4vcXcC&pg=PA2&dq=China+superpower+economy+military+natural-resources++strong+OR+leading+OR+first&lr=#v=onepage&q=China%20superpower%20economy%20military%20natural-resources%20%20strong%20OR%20leading%20OR%20first&f=false Fraser Cameron, United States foreign policy after the Cold War, Routledge, 2005, páxina 3.
- ↑ (en francés) Nils Andersson, Justice internationale et impunité, -y cas des États-Unis, Éditions L'Harmattan, 2007, páxina 57.
- ↑ 22,0 22,1 Colin S. Gray 1999, p. 126
- ↑ BBC NEWS | Science/Nature | Glassmakers key to Egypt's status
- ↑ «www.heritage.org». Archiváu dende l'orixinal, el 2010-03-03.
- ↑ «www.blackwellpublishing.com». Archiváu dende l'orixinal, el 2008-10-07.
- ↑ Kamen, Henry (2003), Spain's Road To Empire: The Making Of A World Power, 1492-1763, Penguin, páxs. 640p.
- ↑ Edwards, John (2005). Isabella: Catholic Queen and Madam of Spain. Tempus Publishing. ISBN 0752433318.
- ↑ «Lonely Superpower or Unapologetic Hyperpower? Analyzing American Power in the Post-Cold War Yera». Archiváu dende l'orixinal, el 2019-05-26. Consultáu'l 28 de febreru de 2007.
- ↑ www.tribuneindia.com
- ↑ abe.etailer.dpsl.net
- ↑ www.fpri.org
- ↑ Adam Klug and Gregor W. Smith, 'Suez and Sterling', Explorations in Economic History, Vol. 36, Non. 3 (July 1999), páxs. 181-203.
- ↑ Robert Frazier, 'Did Britain Start the Cold War? Bevin and the Truman Doctrine', Historical Journal, Vol. 27, Non. 3 (Sep., 1984), páxs. 715-727.
- ↑ 34,0 34,1 so0006) Library of Congress Country Studies
- ↑ «United States Geography 1989». Consultáu'l 2009.
- ↑ [www.globalsecurity.org/military/world/spending.htm]
- ↑ www.census.gov
- ↑ Henry Kissinger, Diplomacy, p. 24,26
- ↑ The World's Sole Superpower, Encyclopaedia Britannica, Accessed March 11, 2007
- ↑ 40,0 40,1 Charles Krauthammer, The Unipolar Moment, Foreign Policy Magacín (1991).
- ↑ www.gaikoforum.com
- ↑ Country profile: United States of America, BBC News, Accessed March 11, 2007
- ↑ time.com Archiváu 2013-05-21 en Wayback Machine 1988 article "Japan From Superrich To Superpower"
- ↑ US-China Institute :: news & features :: china as a global power
- ↑ Visions of China, CNN Specials, Accessed March 11, 2007
- ↑ China reclama'l so papel de superpotencia. Beixín esixe na conferencia de Múnich protagonismu nel nuevu orde mundial, n'El País, 6 de febreru de 2010.
- ↑ McCormick, John (2007). The European Superpower. Palgrave Macmillan.
- ↑ Europe: the new superpower by Mark Leonard, Irish Times, Accessed March 11, 2007
- ↑ India welcomed as new sort of superpower, IHT, Accessed March 11, 2007
- ↑ India Rising, Newsweek, Accessed March 11, 2007
- ↑ https://web.archive.org/web/20120223080123/http://cornellsun.com/section/news/content/2009/11/01/alumna-analyzes-brazil%E2%80%99s-emergence
- ↑ While the US Looks Eastward Brazil Is Emerging as a Nuclear Superpower
- ↑ Brazil is becoming an economic and political superpower
- ↑ Russia: A superpower rises again - CNN.com
- ↑ Russia on the march - again - Telegraph
- ↑ Russia in the 21st Century - Cambridge University Press
Bibliografía
[editar | editar la fonte]- Belt, Don (2004). «Europe's Big Gamble», National Geographic, páx. 54–65.
- Brzezinski, Zbigniew (1997). The Grand Chessboard: American Primacy and Its Geostrategic Imperatives. New York: Basic Books. ISBN 0-465-02726-1.
- Fox, William (1944). The Super-powers: the United States, Britain, and the Soviet union—their responsibility for peace. Harcourt, Brace a. Co.
- Kamen, Henry (2003). Spain's Road To Empire: The Making Of A World Power, 1492-1763. Penguin, páx. 640p..
- Kennedy, Paul (1988). The Rise and Fall of the Great Powers. ISBN 0-679-72019-7.
- McCormick, John (2007). The European Superpower. Palgrave Macmillan.
- Todd, Emanuel (200X). After the Empire — The Breakdown of the American Order.
- Rosefielde, Steven (2005). Russia in the 21st Century: The Prodigal Superpower (PDF), Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0521836786. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2007.
- Ringmar, Erik (2002). The Recognition Game: Soviet Russia Against the West, (PDF), Cooperation & Conflict, 37:2, pp. 115–36. -- an explanation of the relations between the superpowers in the 20th century based on the notion of recognition.
- Védrine, Hubert, "Face à l'hyper-puissance. Textes et discours", ed. Fayard, 2003, ISBN 2-213-61650-7.
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q1489259
Multimedia: Superpowers