Alanlar: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 16: | Sətir 16: | ||
# Qiyasəddin Qeybullayev-Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən,Bakı,1994 |
# Qiyasəddin Qeybullayev-Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən,Bakı,1994 |
||
# A.Bakıxanov-Gülüstani-İrəm,Bakı,1990 |
# A.Bakıxanov-Gülüstani-İrəm,Bakı,1990 |
||
== İstinadlar == |
|||
<references/> |
|||
[[Kateqoriya:Azərbaycanla bağlı tayfa və qəbilələr]] |
[[Kateqoriya:Azərbaycanla bağlı tayfa və qəbilələr]] |
||
15:36, 14 avqust 2012 tarixinə olan versiya
Alanlar (Göytürkçe: As/Ar; Çince Alan/A-Lan/Yancai; eski Yunanca: Ἀλανοί; Latince: Alani/Halani) Şimali və Cənubi Qafqaz ərazisində antik və erkən orta əsrlər dövründə yaşamış qədim Türk mənşəli tayfalardan biri. Alan adı yazılı kaynaklarda ilk defa M.S. 1. yy'da ortaya çıkar ve Çin kaynaklarına göre Alanlar dokuz Tiele-Türk boylarından biridir.[1][2]
Eramzın əvvəllərində nəhəng bir ərazidə-Ural-Volqa çayları arasında bir etnos alan adı ilə məlumdur. Digər tərəfdən Şimali Qafqazda yaşayan irandilli osetinlərin özünüadlandırması "allon"dur. Bu isə tarixşünaslıqda alan adlanan tayfanın osetinlərin (Digor/Dügər Türkleri) əcdadı hesab edilməsinə kifayət etmişdir. Osetinlərin tarixi,mənşəyi və dili üzrə mütəxəssis V.İ. Abayev özü yazıb ki,osetinlərin Şərqdən gəlməsi fikri səhvdir. O, osetin dilində qədim yunan,latın,alman və s. xalqların dilinə məxsus sözlər aşkar etmişdir. Elə isə mənbələrdə Ural-Volqa çayları arasında yaşadıqları qeyd edilən alanların dilində bu sözlər ola bilərmi?
Alanların bir kısmı Qıpçaq (Karaçay-Balkarların ataları) ve diğer kısmı Oğuz (Azerilerin bir kısmın ataları) dallarına ağit.[3] Ayrıca Karaçay-Balkarlar kendilerine bugüne kadar Alan ile hitap ederler ve komşu halklar tarafından da aynı hitabı almaktadırlar.[4][5]
Q. Qeybullayev gostərir ki,əslində alanlar təmiz türklər idi. Alan etnonimindəki "al" köku Alat (Ələt) və Alar türk tayfalarının adlarında da iştirak edir. Abbasqulu ağa Bakıxanov yazır ki, alanların adətləri hunların adəti ilə eyni idi. Prokopi Kessari (VI əsr) adlı tarixçi yazır ki, alanlar mənşəcə massagetlərdəndir.(massagetlərin tarixən Azərbaycanda və Orta Asiyada yaşayan türk mənşəli tayfa olması məlumdur.) Bütün bu faktlar isə alanların irandilli osetin yox türkmənşəli tayfa olmasını göstərir.
Həmçinin bax
Mənbələr
- Qiyasəddin Qeybullayev-Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən,Bakı,1994
- A.Bakıxanov-Gülüstani-İrəm,Bakı,1990
İstinadlar
- ↑ Duan, "Dingling, Gaoju and Tiele", s. 47-49, 330-339
- ↑ Denis Sinor, The Cambridge History of Early Inner Asia, Vol. 1, 1990, s.271
- ↑ Zakiev M. Z., Who are Alans?, Kazan, 1995
- ↑ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt
- ↑ Hasan Celâl Güzel, Ali Birinci, Genel Türk tarihi, Cilt 10, Yeni Türkiye, 2002, s. 472:
- "Karaçay-Malkarlılar ayrıca kendileri için tarihî bir etnonim olan "Alan" adını kullanır ve birbirlerine "Alan" diye hitap ederler."