Александров Вадим Александрович

Александров Вадим Александрович
Зат	ир-ат
Тыуған ваҡыттағы исеме	рус. Александров, Вадим Александрович
Тыуған көнө	29 ноябрь 1922({{padleft:1922|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:29|2|0}}) или 1921[…]
Тыуған урыны	Мәскәү, Совет Рәсәйе
Вафат булған көнө	13 февраль 1994({{padleft:1994|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:13|2|0}}) или 1994[…]
Вафат булған урыны	Мәскәү, Рәсәй
Уҡыу йорто	М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты

Александров Вадим Александрович (29 ноябрь 1922 йыл — 13 февраль 1994 йыл) — СССР һәм Рәсәй тарихсыһы, этнолог. Тарих фәндәре докторы, профессор, РФА-НЫҢ этнология һәм антропология институты ғилми кәңәшсеһе, Себерҙең рус халҡы тарихы һәм этнографияһы буйынса белгес.

Биографияһы

Вадим Александрович Александров 1922 йылдың 29 ноябрендә Мәскәү ҡалаһында хеҙмәткәрҙәр ғаиләһендә тыуған.

1944 йылда Мәскәү дәүләт университетының тарих факультетын тамамлай, этнография фәне буйынса махсуслаша.

1947—1952 йылдарҙа «Учпедгиз» нәшриәтендә редактор булып эшләй.

1953—1955 йылдарҙа Дәүләт физкультура ғилми-тикшеренеү институтының өлкән ғилми хеҙмәткәре була, физкультура теорияһы һәм тарихы секторын етәкләй. 1956—1959 йылдарҙа кесе ғилми хеҙмәткәр, 1959—1963 йылдарҙа — ғалим-секретарь, 1963—1986 йылдарҙа — өлкән ғилми хеҙмәткәр, 1986—1992 йылдарҙа — әйҙәүсе, төп ғилми хеҙмәткәр. 1992—1994 йылдарҙа — Рәсәй Фәндәр академияһының ғилми киңәшсеһе.

1947 йылда «XVII быуатта рус дәүләтенең көньяҡ ҡалаларында стрелецтар ғәскәре» темаһына кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай. 1963 йылда «Себерҙең рус халҡы XVII быуат башында (Енисей крайы)» темаһына докторлыҡ диссертацияһын яҡлай.

1980—1989 йылдарҙа Көнсығыш Европаның аграр тарихын өйрәнеү буйынса Симпозиумдың ойоштоору комитеты ағзаһы һәм рәйес урынбаҫары була. 1991 йылдан — профессор. 1992 йылда «XVII—XX быуат башында рус халҡының традицион мәҙәниәте» циклы өсөн Рәсәй Федерацияһының Фән һәм техника буйынса дәүләт премияһы лауреаты була..

Фәнни эшмәкәрлеге

Фәнни ҡыҙыҡһыныуҙары өлкәһе — рус тарихы һәм этнографияһы, башлыса XVII—XVIII бб. Себер, крәҫтиән общинаһы тарихы

В. А. Александров ауыл йәмғиәтенең типологияһын, уның тарихи үҫеш үҙенсәлектәрен, илдең төрлө төбәктәрендә дәүләт хакимите менән мөнәсәбәттәрҙең төрлөлөгөн һәм яңы территорияларҙы колонияләштырыү шарттарында иҫәпкә алып, эшләгән. XVII быуатта Себерҙе рус үҙләштереү проблемалары менән шөғөлләнгән, уны Көнсығыш Себерҙән алып Тымыҡ океанға тиклем күҙәткән, рус иҫке тораҡ халҡының ойошоуын, рус һәм ерле халҡының үҙ-ара тәэьҫир итешеү һәм аралашыу формаларын, Себерҙе хужалыҡ яғынан үҙләштереү формаларын анализлаған, колонизация, Рәсәй һәм Ҡытай араһындағы мөнәсәбәттәрҙе XVII быуатта крәҫтиән общинаһын тергеҙгән. академик Н. Н. Покровский менән бергә XVII быуатта Рәсәйҙең сословие-вәкиллекле төзөлөшөн тикшергән, сословиены урындағы идара формаһы кеүек ҡараған.

В. А. Александров, Боронғо Русь Рәсәй дәүләтселеген төҙөүҙең башланғыс нөктәһе булып тора, ә рус халҡы билдәле бер территорияла түгел, ә уны булдырыу һәм үҙләштереү процессында формалашҡан, тип һанай. Этник территория сәяси (дәүләт мәғарифы) һәм этник башланғысы арҡаһында формалаша, шул уҡ ваҡытта этник факторға төп мәғәнәләр бирелә..

В. А. Александров илебеҙ тарихы буйынса бер нисә бүлек һәм коллектив хеҙмәт бүлектәрен яҙған. Шулар араһында, "СССР тарихы очерктары"нда — ХVII быуат башындағы «Смуты» тарихи яҙмаһы, Себерҙә ХVII быуат аҙағы, «Реакцион оппозиция менән көрәш», Петр I Фарсы походы, Россияның Ҡытай менән мөнәсәбәттәре тураһындағы бүлектәр. "Себер тарихы"нда — XIX быуат уртаһы — ХVII быуат уртаһы Россия крәҫтиәндәре тураһындағы бүлек һәм Көнсығыш Себерҙе ҡушыу, синфи көрәш тураһындағы бүлектәр яҙа (В. Г. Мирзоев, В. И. Шунков менән берлектә). В. А. Александров "Ҙур совет энциклопедияһы"ның икенсе баҫмаһында йөҙ ярым мәҡалә авторы булып тора.".

Төп хеҙмәттәре

• • Гвардейцы — доверенные люди Петра I. М.: [Изд.-во и тип. Изд-ва МГУ], 1947. 19 с.
  • Афанасий Никитин и его время. М., 1951. (соавт. Осипов А. М., Гольдберг Н. М.)
  • Русско-китайская торговля и Нерчинский торг в конце XVII в. // К вопросу о первоначальном накоплении в России (XVII—XVIII вв.) М., 1958. С. 422—464.
  • Россия на дальневосточных рубежах. Вторая пол. XVII в. М., 1969. 240 с.
  • Русское население Сибири XVII — нач. XVIII в. (Енисейский край). М., 1964. 303 с.
  • Начало государственного освоения русским населением Забайкалья и Приамурья (вторая пол. XVII в.) // История СССР. 1968. № 2. С. 44-61.
  • Заселение Сибири русскими в конце XVI—XVII вв. // Русские старожилы Сибири. М., 1973. С. 7-49.
  • Сельская община в России (XVII — нач. XIX в.) М., 1976. 323 с.
  • Типы сельской общины в позднефеодальной России (XVII—XIX вв.) // Проблемы типологии в этнографии. М., 1979. С. 92-104; (в соавт.)
  • Некоторые проблемы истории крестьянства СССР дооктябрьского периода // История СССР. 1979. № 3. С. 49-70.
  • Типология русской крестьянской семьи в эпоху феодализма // История СССР. 1981. № 3. С. 78-96.
  • Этнография русского крестьянства Сибири, XVII — середина XIX в. / [В. А. Александров, И. В. Власова, В. А. Липинская и др.; отв. ред. В. А. Александров]. М.: Наука, 1981. 270 с.
  • Обычное право крепостной деревни XVII — нач. XIX в. М. 1984. 255 с.; (совм. с Н. Н. Покровским)
  • Власть и общество: Сибирь в XVII в. Новосибирск, 1991. 400 с.
  • Путь в историю, пути в истории (моя жизнь). М., 1998

.

Әҙәбиәт

• Александров В. А. // Чернобаев А. А. Историки России XX в.: Библиограф. словарь. Саратов, 2005. Т. I. С. 26-27.
• Александров В. А. // Решетов А. М. Материалы к биобиблиографическому словарю российских этнографов и антропологов. XX век. СПб.: Наука, 2012. С. 48-49.
• Буганов В. И. Отечественная история в трудах В. А. Александрова // Исследования по источниковедению истории России (до 1917 г.) / Российская академия наук, Институт российской истории; отв. ред. А. И. Аксенов. М., 2003. С. 244—262.
• Липинская В. В. А. Александров. Некролог // ЭО.1994. № 5. С. 187—190.
• Швейковская Е. Н. Основные проблемы в исследовани­ях В. А. Александрова (К 80-летию со дня рождения) // Археогр. ежегодник за 2001 год. М., 2002.

Һылтанмалар

• Бит 2020 йыл 5 август архивланған. антрополог һәм этнограф в сайтында. XX в.
• Бит РФА-НЫҢ этнология һәм антропология институты сайтында