Paraoma

Paraomang Nepali

Makinang pang-ani

An paraoma sarong tawo na an kinasisibotan sa paghanap-buhay yaon sa agrikultura, siring sa pag'ataman nin mga pananom o hayopan sa tuyong magkaigwa nin pagkakan sa sadiring konsumo o ipapabakal sa merkado o sa saodan. An kasibotan na ini sakop na diyan an pagtatanom asin pag'ataman kaini ngane ini magdakul asin maggusi kan anoman na produkto maguguno sa mga tinanom. Siring man, an paraoma pwede man idtong nag'aasikaso sa mga paghahayop, arog kan bakahan, manokan o origan. An paraoma pwedeng sadiri an oma o daga na pigkukultibar niya, o an hayopan arog kan poulty, sadiri niya sa pagpuhunan kaini asin an paraoma igwang mga tauhan na tandanan niya asin katuwang sa hanap-buhay.

Sa mga ekonomiya na gantad nang gayo, an pag'ooma dai nang gayo nagagamit an mga kamot nin tawo sa paggudak, pagbanhi sagkod sa pag'ani kan mga bunga kan mga tinanom kundi igwa nang mga makinarya na saro o magkaqpira sana an operador asin an paggusi haros lagdoan sa dikit sanang oras nakukunsomo. Resulta kaini dikit na sana an mga tandanan na tauhan na nagsisibot sa kahiwasan kan inektaryang omahan o bakahan na ginatos an bakang pinag'aataman o dakul na kulongan nin mga sirang piyak na pigpapatalubo hanggan sa oras na gusihon na. Totoo, an paraoma igdi iyo an masasabing kagsadiri kan palakaya.

Historya kan pag'ooma

An pag'ooma nasususog pa kaidtong Neolitikong Anoy. Kan magtongtong na sa Anoy nin Bronse, an mga Sumeriano igwang mga tuyong trabahador sa pag'oma, mga bandang 5000–4000 BCE, asin sarig na gayo sa patubig kan saindang mga pananom. Nagdedepende sinda sa tolohan na mga aripompon sa pag'ani kun tig'aranihan na. An mga antigong Ehipto nag'ooma asin nagkukua sinda nin pagpapatubig sa bulos haleng Salog Nilo.

An paghahayop na tuyong ginigibo katakod sa saindang paguusar nin hayop ngane magian an pag'oma, dati nang praqktis poon pang pirtang ribo nang taon. An ayam napagaro' na poon pa nakaagoing 15,000ng taon. nan mga kanding asin karnero pinagaro' asin inataman poon pa kan 8000 BCE igdi sa Asya. An orig napagaro asin napaataman kan 7000 BCE sa Tangang Subangan asin Tsina. An kabayo man namanso asin inataman kan mga 4000 BCE.

Mga peligro sa pag'ooma

An paraoma iyo an pigsasarigan na gayo sa mga ekonomiya na an mayor na produksyon yaon sa agrikultura asin dakulang angat sa mga nasyon kun an mga paraoma o an mga aki kan mga pamilyang yaon sa pag'ooma pinipili nang maghubo sa mga siyudad sa paghanap nin mga ibang klaseng trabaho. An para'oma man natatambara sa dakul na klaseng peligro sa buhay siring sa mga kagat nin mga mararang insekto, tuka nin mga halas o kagat nin mga layas na hayop. An paraoma man dai harayo sa kadimalasan kun nabagyo, nabaha na resulta kaini an pagkadestroso kan mga pananom kaini o an pagkagadan kan mga inaataman na hayop. An saro sa panagang sa siring na mga malaen na pangyayarng dai pighuna iyo an pagbugtak kan inapod na crop insurance, pagseseguro na dai totalmente malugi an hanap-buhay.

An paraoma man natataya' sa dai maantisipar na paglagpak o paglakma kan presyo sa merkado na ikakalugi kaini ta haros dai na sulit sa gasto sa pag'oma kan presyong barakalan sa mga saodan. An siring na sitwasyon nangyayari kun binabaha' nin dagyang suplay an merkado ta kun nasu'dol an produksyon kan sarong produkto agrikutural o pinapalaog sa lokal na merkado an mga produktong nakalusot huli sa smuggling.

Mga katagang nakatakin sa hanap-buhay na siring

• parapad
• banhi
• kamalig
• tambobong
• patas
• sundang
• damulag
• ranchero
• parabuno
• agrikultura
• siraan
• bakahan
• origan
• manokan
• hayopan
• kuliglig
• molino
• irigasyon

Mga panluwas na takod

• http://www.spinfarming.com/buy/ Archived 2016-03-19 at the Wayback Machine. Kinua 18-3-16.