Лягніцкае княства

Лягніцкае княства
	Гістарычная дзяржава
Лягніцкае княства
	польск.: Księstwo Legnickie ; чэшск.: Knížectví lehnické ; ням.: Herzogtum Liegnitz
	Герб
	; Раздзел Сілезіі ў 1248—1249 гадах. Лягніцкае княства вылучана пурпурным колерам
< > 1248 — 1675 ;
Сталіца	Лягніца
Рэлігія	Каталіцтва
Дынастыя	Сілезскія Пясты
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Лягні́цкае княства (польск.: Księstwo Legnickie), або Ле́гніцкае княства (чэшск.: Knížectví lehnické), або Герцагства Лігніц (ням.: Herzogtum Liegnitz) — адно з сярэдневяковых сілезскіх княстваў.

Гісторыя

У 1248 годзе Генрых III Белы дасягнуў паўналецця і запатрабаваў ад свайго старэйшага брата — сілезскага князя Баляслава II Рагаткі — сваю долю бацькаўскай спадчыны. Генрыха падтрымала ўрацлаўскае дваранства, і Баляславу прыйшлося аддаць яму цэнтральную частку княства, дзе знаходзіўся Уроцлаў — так з'явілася Урацлаўскае княства. Сам жа Баляслаў выдаліўся ў Лягніцу, побач з якой пачала развівацца здабыча золата. Пасля гэтага сваёй долі запатрабаваў іншы брат — Конрад — які раней выбраў сабе духоўную кар'еру і стаў біскупам Пасаўскім — так у 1251 годзе ўтварылася Глагоўскае княства.

Сын Баляслава Генрых V Пузаты, які стаў князем у 1278 годзе, здолеў пашырыць тэрыторыю княства. Пасля працяглай барацьбы з Генрыхам IV Пробусам ён здолеў пасля яго смерці ў 1290 годзе атрымаць пры падтрымцы чэшскага караля Вацлава II Урацлаўскае княства, аб'яднаўшы тым самым Лягніцкія і Урацлаўскія землі пад адзіным кіраваннем. Пасля смерці Генрыха ў 1296 годзе, яго сыну Баляславу III было ўсяго 5 гадоў, і ў выніку яго абарону ўзяў на сябе Вацлаў II, тым самым моцна павялічыўшы чэшскі ўплыў у Сілезіі. У 1303 годзе Баляслаў быў пасватаны за дачку Вацлава — сямігадовую Маргарэт.

У 1305 годзе сканаў Вацлаў II, а ў наступным годзе быў забіты яго сын і спадчыннік Вацлаў III, у выніку чаго Баляслаў III нечакана стаў адным з галоўных прэтэндэнтаў на чэшскі прастол. Зрэшты, яго барацьба за чэшскую карону і польскія землі апынулася беспаспяховай і пры гэтым падарвала эканоміку Лягніцка-Ўрацлаўскіх земляў. У 1311 годзе пад націскам мясцовых дваран Баляслаў III быў вымушаны падзяліць свае землі на тры княствы: Лягніцкае, Урацлаўскае і Бжэгскае. Бжэгскае было самым маленькім і самым бедным з трох, і таму было вырашана, што той, хто выбярэ яго, атрымае грашовую кампенсацыю ад двух іншых братоў. Быўшы старэйшым з трох братоў, Баляслаў меў права першым зрабіць выбар, і да здзіўлення многіх ён выбраў сабе Бжэгскае княства, тым самым атрымаўшы заадно і грошы для рашэння ўласных фінансавых праблем. Лягніцкае княства дасталася малодшаму брату — Уладзіславу. Праз год Болеслаў забраў Лягніцкае княства сабе, таму што Уладзіслаў не змог выканаць свае фінансавыя абавязацельствы па дзяльбе спадчыны. Уладзіслаў яшчэ два гады спрабаваў выплаціць доўг і вярнуць княства, але не атрымаў поспех у гэтым і выбраў сабе духоўную кар'еру.

Быўшы ўладальнікам Лягніцы і Бжэга, Баляслаў пачаў весці актыўную знешнюю палітыку, умешваючыся ў чэшскія і польскія справы. Гэта прывяло да канфлікту з яго братам Генрыхам IV, князем урацлаўскім, што вылілася ў канцы 1320-х гадоў у шэраг узброеных канфліктаў, у якіх Генрыха выратавалі толькі высокія сцены Уроцлава.

У 1329 годзе ў Сілезію нечакана вярнуўся Уладзіслаў, які прад'явіў свае прэтэнзіі на Лягніцкае княства і абвясціў сябе васалам чэшскага караля Яна Люксембургскага. Не маючы рэсурсаў для барацьбы супраць такога магутнага праціўніка, Баляслаў 9 мая 1329 года таксама прынёс ва Уроцлаве васальную прысягу чэшскаму каралю.

У 1419 годзе лягніцкая галіна Сілезскіх Пястаў згасла, і княства перайшло да бжэгскага князя Людвіга II. Ён не меў сыноў, таму ў 1449 годзе княства было анексавана чэшскім каралём як уладанне, якое засталося без уладальніка. Праз пяць гадоў княства было адноўлена і перададзена Фрыдрыху I, сыну дачкі Людвіга II.

Пасля таго як у 1526 годзе кароль Людовік II загінуў у Мохацкай бітве, усё землі багемскай кароны, уключаючы Лягніцкае княства, перайшлі да Габсбургскай манархіі. Пасля смерці ў 1675 годзе апошняга лягніцкага кіраўніка з сілезскіх Пястаў — Георга Вільхельма фон Лігніца — княства перайшло пад прамое габсбургскае кіраванне.

У сувязі з тым, што дзякуючы шлюбам XVI стагоддзя кіраўнікі Лягніцы былі таксама і нашчадкамі маркграфаў Брандэнбурга, прускі кароль Фрыдрых II выкарыстоўваў старую спрэчку ў якасці апраўдання для сваіх дзеянняў падчас Першай Сілезскай вайны. У выніку перамогі Прусіі княства ўвайшло ў яе склад і перастала існаваць як асобная адміністрацыйная адзінка.

Кіраўнікі

Першае ўзнікненне

Баляслаў II Рагатка (1248—1278)
Генрых V Пузаты (1278—1290)

Другое ўзнікненне

Уладзіслаў Лягніцкі (1311—1312)

Трэцяе ўзнікненне

Чацвёртае ўзнікненне

Фрыдрых III Лігніцкі (1547—1559)
Генрых XI Лігніцкі (1551—1556, 1559—1581)
Фрыдрых IV Лігніцкі (1571—1596)

Пятае ўзнікненне

Георг Рудольф Лігніцкі (1602—1653)
Людвіг IV Лігніцкі (1639—1663)