Niver

O treiñ ar pennad-mañ emeur

^{→ Evit gouzout hiroc'h sellit ouzh ar bajenn gaozeal ; evit kenderc'hel da dreiñ klikit war kemmañ ha kendalc'hit da lakaat e brezhoneg al lodennoù chomet en ur yezh all.}

Un niver zo un draezenn vatematik implijet da gontañ ha da vuzuliañ ; niveroù a anver « pemp, « kant seizh » , da skouer. Ur sifr a reer eus an arouezenn a dalvez da skrivañ un niver : gant ur sifr hepken ez arouezier « pemp » ("$5$"), gant tri sifr e reer evit aroueziañ « kant seizh » ("$107$...").

En implij pemdeziek e c'hall ar ger "niver" talvezout evit anv ar meiziad difetis, un arouezenn a dalvez da skrivañ (reishoc'h eo komz eus "sifr(où)", pe ar ger a dalvez d'hec'h envel (an niver tri). Ouzhpenn o implij da gontañ pe da vuzuliañ e c'hallont bezañ implijet, da urzhiañ un dra bennak (niverennoù a-steudad : <math">0, 1, 3, 5, 7"</math>...) hag er c'hodoù (sellet da skouer ouzh an niverennoù pellgomz pe an ISBN).

Er matematik eo bet astennet termenadur an niver betek niveroù evel zero ("$0$"), an niveroù leiel ("$-9$"), an niveroù poellek pe feurek ("$5/8$"), an niveroù anfeurek ("${\sqrt {2}}$"), hag an niveroù kemplezh ("$23+i6$").

Ar seurtoù niveroù disheñvel

Seurtoù niveroù disheñvel a vez implijjet alies. Gallout a reer o renkañ e rummadoù matematik anvet « reizhiadoù niveroù ». (Da ouzout hiroc'h diwar-benn an doareoù disheñvel da skrivañ niveroù, evel an niveradur roman, sellet ouzh reizhiadoù niveroù.)

Un elfenn zifetis (c'houbar) eo an niver, gantañ e vez deskrivet ur c’hementad en un doare resis.

E-keñver an istor int degouezhet en urzh-mañ :

• Ar c'hevanion naturel,
• Ar c'hevanion daveel,
• An niveroù feurek,
• An niveroù gwerc'hel,
• An niveroù kemplezh,
• An niveroù hiperkemplezh,
• An niveroù p-adek,
• An niveroù trehontel,
• An niveroù hipergwerc'hel,
• An niveroù brizh-gwerc'hel.

N’eo ket dic’hortoz-kaer an dra-se : eus an doare da vuzuliañ e teuomp da teknikoù danzeet-fin.

Ar c’hompren eus harz an niveroù feurek, hag eus ar red d'an niveroù gwerc'hel a voe glac’harus evit ar bitagorisianed, hervez kont e voe fin ar Skol-se gant kement-se…