Modena

Modena
Mòdna
Grad
Država	Italija
Regija	Emilia-Romagna
Provincija	Modena
Nadmorska visina	34 m
Koordinate	44°39′N 10°56′E
Površina	182,7 km2
Stanovništvo	185,273 (1. januar 2018.)
Gustoća	1.000 /km2
Gradonačelnik	Giorgio Pighi (Demokratska stranka)
Vremenska zona	CET (UTC+1)
- ljeto	CEST
Poštanski broj	41100
Pozivni broj	059
Veb-sajt: www.comune.modena.it

Modena je glavni grad i općina istoimene italijanske pokrajine Modene u regiji Emilia-Romagna. Grad se nalazi između rijeka Secchia i Panaro. Industrijski je centar od čega se posebno ističe automobilska industrija. Modena je poznata i kao grad mašina s obzirom na to da se tu nalaze fabrike poznatih sportskih automobila poput Ferrari, De Tomaso, Lamborghini, Pagani i Maserati.

Prema procjeni iz 2018. u gradu je živjelo 185.273 stanovnika po čemu je 20. grad u Italiji.

Geografija

Modena se nalazi u južnom dijelu Padske nizije, i omeđena je rijekama Secchia i Panaro pritokama rijeke Po. Prisutnost ove dvije rijeke simbolizirana je fontanom u gradu centra autora Giuseppea Graziosia. Grad je kanalom Naviglio povezan s rijekom Panaro. Općina je podijeljena na četiri dijela. To su:

• Centro storico (historijski centar u San Cataldo)
• Crocetta (San Lazzaro-istočna Modena, Crocetta)
• Buon Pastore (Buon Pastore, Sant'Agnese, San Damaso)
• San Faustino (S.Faustino-Saliceta San Giuliano, Madonnina-Quattro Ville).

Modena ima umjerenu klimu sa toplim ljetom i malo padavina i vlažnim zimama.

Historija

Antičko doba

Teritorija oko Modene je bila naseljena još u željezno doba Ligurcima, Etrusćanima i galskim Bojima. Iako ne postoje dokumenti kada je grad osnovan, zna se da je postojao još u 3. vijeku p. n. e. kada su 218. p. n. e. za vrijeme Hanibalovog pohoda na Rimsko carstvo za vrijeme punskih ratova, Boji opsjedali grad koji je bio rimsko utvrđenje. Ne postoje historijski zapisi o tome šta se desilo sa gradom u to doba ali se pretpostavlja da je grad napušten nakon Hanibalovog pustošenja tog dijela tadašnjeg Rimskog carstva. Grad je ponovo osnovan 183. p. n. e. kao rimska kolonija a Marcus Aemilius Lepidus ga je koristio kao vojnu bazu da bi ga Ligurci napali 177. p.n.e. i pri tome opljačkali. Ipak, grad je ponovo izgrađen i ubrzo postao najvažniji centar Cispadanske Galije i strateški važno mjesto jer se nalazio na raskršću važnijih puteva između Via Emilije i puta za Verone. U 1. vijeku p. n. e. grad je bio opkoljen dva puta. Prvu opsadu je započeo Pompej u 78. p. n. e., kada je Modenu branio Marcus Junius Brutus (populistički vođa, čiji sin je poznat kao Cezarov ubica). Grad se na kraju predao zbog gladi branilaca, a Brutus je pobjegao. U građanskom ratu nakon Cezarovog ubistva, grad je ponovno opkoljen od strane Marka Antonija u 44. p. n. e. i branjen je pod zapovjedništvom Decimus Brutusa Juniusa. Oktavijan oslobađa grad uz pomoć Senata.

Pogled na Piazza Grande

Srednji vijek

Izbjeglice iz Modene su osnovali novi grad nekoliko kilometara sjeverozapadno. Krajem 9. vijeka grad je ponovo obnovljen i utvrđen. Poslije toga, Modena postaje dio posjeda grofice Matilde od Toskane da bi od 12. vijeka postala slobodna općina. Za vrijema rata između cara Fridriha II i pape Grgura IX Modena je stala na stranu cara Fridriha II. Porodica Este je bila identificirana kao gospodar Modene 1288. godine. Pod upravom Borso d'Estea Modena je postala vojvodstvo.

Moderno doba

Francesco d'Este, vojvoda od Modena (1629-1658) je izgradio kaštel i počeo izgradnju palače, koja je u velikoj mjeri uređena od strane Francesca II. U 18. vijeku, Rinaldo d'Este dva puta je otjeran iz svog grada usljed francuske invazije. Ercole III je umro u progonstvu u Trevizu, nakon što je odbio Napoleonovu kompenzaciju nakon što je Modena postala dio Napoleonove Cispadanske Republike.

Znamenitosti

Katedrala u Modeni

Katedrala u Modeni, djelo dvaju umjetnika, arhitekta Lanfranca i kipara Wiligelmusa, je vrhunski primjer rano-romaničke arhitekture i spoja sakralne i svjetovne gradnje. Sa svojim trgom (Piazza Grande) i visokim tornjem utjelovljuje vjeru svojih graditelja, ali i moć vladajuće porodice Canossa koja ju je naručila. Ovim djelom saradnje dvaju umjetnika postignuta je nova veza arhitekture i kiparstva koja će vladati u romaničkoj umjetnosti. Njen gotički kampanil (samostalni zvonik) (1224-1319) je prozvan Torre della Ghirlandina zbog bronzane garlande koja okružuje vodeni sat. Grofica od Modene je započela izgradnju katedrale 6. juna 1099. a koja se danas nalazi na spisku svjetske baštine UNESCO-a, a završena je 1184. godine. Katedrala je zbog svog izgleda bila inspiracija za gradnju mnogih katedrala i opatija u Padskoj niziji.

Vojvodska palata

Gradnja Vojvodske palače ili Palača d'Este na trgu Sv. Augustina je započeta 1634. godine od strane Franje I. d'Este a završio ju je Franjo V. Zajedno sa obližnjom bolnicom, izgrađena je kao hostel za siromašne i primjer je civilne gradnje u 18. vijeku. Iako ju je zvanično gradio Bartolomeo Avanzini, pretpostavlja se da su na njen plan i konačan izgled ujecali tadašnji najveći arhitekti kao Pietro da Cortona, Bernini i Francesco Borromini. Zauzima mjesto nekadašnjeg zamka a danas je u njoj smješten vojni muzej i dragocjena biblioteka.

Vojvodska palača, nekadašnje sjedište Vojvodstva Modena

Muzejska palata

Muzejska palata na trgu sv. Augustina je primjer arhitekture iz Este perioda Modene. Danas se u njoj nalazi nekoliko muzeja:

• Galerija Estense s djelima brojnih umjetnika (Tintoretto, Paolo Veronese, Guido Reni, Correggio, Cosmé Tura i braća Carracci) od kojih su najpoznatiji portreti Franje I. d'Este u skulpturi (Gian Lorenzo Bernini) i jedno platno (Diego Velazquez);
• Biblioteka Estense je jedna od najvažnijih u Italiji;
• Muzej srednjeg vijeka i moderne umjetnosti;
• Pokrajnski muzej Ujedinjenja (Risorgimento);
• Muzej nadgrobnih spomenika porodice Este;
• Galerija Graziosi;
• Arheološki i etnološki muzej.

Kultura

Pozorište Comunale Modena

Pozorište Comunale Modena (Zajednica pozorišta Modena, preimenovano u oktobru 2007. godine u Pozorište Comunale Luciano Pavarotti) je operna kuća u gradu Modeni. Ideja za stvaranje ovog pozoršta datira još iz 1838. godine, kada je postalo jasno da tadašnje Pozorište Comunale di via Emilia (u mješovitom privatnom i javnom vlasništvu) više nije bio podesno za izvođenje opere.

Gastronomska ponuda

Jedno od najpoznatijih jela "Cotechino Modena", servirano sa palentom i lećom.

Gastronomska ponuda grada Modene je vrlo bogata i nudi raznolika jela, često uključujući meso, šunke i salame. Jedno od najpoznatijih jela je "Zampone" ili "Cotechino Modena". Cotechino datira od oko 1511. godine.

Od ostalih popularnih jela su i "Cappello da prete" kao i "torta Barozzi" ili "torta Nera".

Privreda

Modena je važan industrijski centar. Zajedno s Torinom, jedan je od glavnih italijanskih centara u automobilskoj industriji, koja ima dugo nasljeđe. Fabrika kultnog Ferrarija, je osnovana u Modeni od proizvođača automobila Enzo Ferrarija. Nekoliko italijanskih fabrika superautomobila kao što su Pagani, De Tomaso, Lamborghini, Maserati i Bugatti su osnovane ili su trenutno sa sjedištem u Modeni, odnosno u okolini od nekoliko kilometara od grada. Osim automobilske industrije u gradu je razvijena i prehrambena industrija.

Stanovništvo

U 2007. godini u Modeni je živjelo 179.937 stanovnika od čega su 48,1% muškarci a 51,9% žene i to je otprilike 3 puta više u odnosu na broj stanovnika u gradu na početku 20. vijeka. Gledajući starosnu strukturu grada, 16,2% čini populacija mlađa od 18 godina dok je 22,54% penzionera. Prosječna starost stanovnika Modene je 44 godine dok je italijanski prosjek 42 godine. Prosječan rast stanovništva Modene za period 2002. do 2007. godine je procjenjen na 2,42% dok je italijanski prosjek 3,56%. Tokom 2006. godine 89,61% stanovnika Modene bili su Italijani, dok je veliki udio stranaca iz različitih država Evrope i to 3,94% Rumuna i Albanaca, a 2,40% stranaca su porijeklom iz Sjeverne Afrike i 1,94% sa područja Supsaharske Afrike.

Poznate ličnosti

• Guarino Guarini, barokni arhitekt
• Enzo Ferrari, proizvođač automobila i sportski vozač
• Luciano Pavarotti, operni pjevač, tenor.

Gradovi partneri

Modena je uspostavila partnerske odnose sa sljedećim gradovima:

• Almaty, Kazahstan
• Benxi, Kina
• Highland Park, Sjedinjene Američke Države
• Linz, Austrija
• Londrina, Brazil
• Novi Sad, Srbija
• Saint Paul, Sjedinjene Američke Države

Vanjski linkovi

• Official website of the Modena Tourist Information Office - in English
• Teatro Communale information from the Modena website
• Modena info city of Modena
• Webcam Modena Street webcam located Via Sauro, downtown Modena