2016
Gwedd
20g - 21g - 22g
1960au 1970au 1980au 1990au 2000au - 2010au - 2020au 2030au 2040au 2050au 2060au
2011 2012 2013 2014 2015 - 2016 - 2017 2018 2019 2020 2021
Digwyddiadau
[golygu | golygu cod]- 28 Ionawr - Cyfundrefn Iechyd y Byd yn cyhoeddi ei bod yn bur debygol y gwelir y Y Feirws Zika yn ymledu drwy'r rhan fwyaf o'r Americas.
- 7 Chwefror – Gogledd Corea yn lansio roced pell-gyrhaeddol i'r gofod, a chafwyd cryn feirniadaeth ar draws y byd.
- 26 Chwefror - Etholiad cyffredinol yn Iwerddon.
- Mae'r Diawled Caerdydd yn symud i leoliad newydd yn Arena Iâ Cymru.
- 19 Mawrth – Cafodd Alun Cairns ei benodi'n Ysgrifennydd Gwladol Cymru.
- 21 Mawrth – Arlywydd Unol Daleithiau America, Barack Obama, yn ymweld â Cuba.
- 22 Mawrth – Tri ffrwydriad ym Mrwsel, Gwlad Belg yn lladd 32 ac anafu dros 259. Gwladwriaeth Islamaidd Irac a'r Lefant (ISIL) yn hawlio cyfrifoldeb.
- 3 Ebrill - Cyhoeddi 11.5 miliwn o bapurau cyfrinachol cwmni 'Mossack Fonseca', papurau a elwir yn "Bapurau Panama" gan nodi gwybodaeth am tua 214,000 o gwmniau hafan treth.
- 6 Ebrill - Ymddiswyddodd Sigmundur Davíð Gunnlaugson, Prif Weinidog Gwlad yr Iâ.
- 5 Mai - Etholiad Cynulliad Cenedlaethol Cymru, 2016
- 19 Mai - Hediad 804 cwmni EgyptAir yn syrthio uwch y Môr Canoldir rhwng Paris a Cairo, gan ladd 66 o bobl oedd ar ei bwrdd.
- 1 Mehefin - Agoriad swyddogol 'Prif Dwnnel Gotthard' (Gotthard Base Tunnel'), twnnel hiraf a thyfnaf y byd, i gludo trenau.
- 10 Mehefin - Dechrau Pencampwriaeth UEFA Euro 2016.
- 20 Mehefin - 20 Mehefin 2016, llwyddodd Tîm pêl-droed cenedlaethol Cymru i ennill Grŵp B, a chyrraedd rownd yr 16 olaf yng nghystadleuaeth Ewro 2016 wedi iddynt guro Rwsia o dair gôl i ddim
- 23 Mehefin - Lloegr a Chymru'n pleidleisio dros adael y Gymuned Ewropeaidd; gweler: Refferendwm y Deyrnas Unedig
- 4 Gorffennaf - Y chwiliedydd gofod Juno yn cylchdroi o amgylch Iau
- 6 Gorffennaf - Portiwgal yn curo Cymru 2-0 yn rownd gyn-derfynol Cystadleuaeth Ewro 2016
- 13 Gorffennaf - Theresa May yn cael ei phenodi yn arweinydd y Blaid Geidwadol ac felly'n Brif Weinidog y Deyrnas Unedig.
- Y Fedal Ryddiaith: Eurig Salisbury
- Enillydd y Gadair: Aneirin Karadog
- Enillydd y Goron: Elinor Gwynn
- Y Fedal Ddrama: Hefin Robinson
- Cafwyd dau gynrychiolydd o Gymdeithas Bêl-droed Cymru i annerch y dorf yn dilyn llwyddiant y Tîm Pêl-droed Cenedlaethol
- 29 Gorffennaf-6 Awst - Eisteddfod Genedlaethol Cymru Sir Fynwy a'r Cyffiniau 2016.
- 5-21 Awst - Gemau Olympaidd yr Haf 2016, Rio de Janeiro.
- 3 Medi - UDA a Tsieina yn arwyddo Cytundeb Amgylchedd y Ddaear, Paris, sef isgytundeb a grewyd yn dilyn Cynhadledd y Cenhedloedd Unedig ar Newid Hinsawdd 2015 a gynhaliwyd ym Mharis.
- 8 Hydref - Perfformiad cyntaf y Cantata Memoria gan Syr Karl Jenkins (gyda barddoniaeth gan Mererid Hopwood) yng Nghanolfan Mileniwm Cymru.
- 2 Tachwedd - Cyhoeddwyd Joanna Penberthy ei bod wedi ei dewis fel Esgob Tyddewi.
Cerddoriaeth
[golygu | golygu cod]- Karl Jenkins - Cantata Memoria – Er Mwyn y Plant; cyfansoddiad corawl a grëwyd gan Syr Karl Jenkins a'r Prifardd Mererid Hopwood i goffau hanner canmlwyddiant trychineb Aberfan.
Albymau
[golygu | golygu cod]Chwaraeon
[golygu | golygu cod]Gwobrau
[golygu | golygu cod]- Gwobrau Chwaraeon Cymru, BBC
- Jade Jones, Personoliaeth Chwaraeon y Flwyddyn. Gareth Bale, a ddaeth yn ail, ac Elinor Barker yn y trydydd safle.
- Chris Coleman, Gwobr Cydnabyddiaeth Arbennig
Canlyniadau
[golygu | golygu cod]- Pencampwriaeth y Chwe Gwlad 2016: Lloegr (10); Cymru (7), Iwerddon (5), yr Alban (4), Ffrainc (4) a'r Eidal (0)
- Tîm pêl-droed cenedlaethol Cymru: Cymru'n cyrraedd rownd gynderfynol cystadleuaeth pêl-droed rhyngwladol am y tro cyntaf erioed; nid oedd Ben Davies nac Aaron Ramsey yn chwarae; Portiwgal 2, Cymru 0.
- C.P.D. Dinas Abertawe yn parhau yn Uwch Gynghrair Lloegr, gydag Alan Curtis yn Rheolwr dros dro ar ddechrau'r flwyddyn ac yna Francesco Guidolin a Bob Bradley yn ei ddilyn; prynnwyd y Clwb gan Gonsortiwm Jason Levien.
Genedigaethau
[golygu | golygu cod]- 19 Ebrill - Tywysog Alexander o Sweden, wyr Carl Gustaf XVI, brenin Sweden
Marwolaethau
[golygu | golygu cod]- 5 Ionawr - Pierre Boulez, cyfansoddwr ac arweinydd, 90
- 10 Ionawr - David Bowie, canwr ac cerddor, 69
- 8 Chwefror - John Disley, athletwr, 87[1]
- 16 Chwefror - Jim Pleass, cricedwr (Glamorgan), 92[2]
- 8 Mawrth - George Martin, cynhyrchydd recordiau a cherddor, 90
- 14 Mawrth - Peter Maxwell Davies, cyfansoddwr, 81
- 31 Mawrth
- Zaha Hadid, pensaer, 65
- Ronnie Corbett, actor a digrifwr, 85
- Imre Kertész, awdur, 86
- Hans-Dietrich Genscher, gwleidydd a diplomydd, 89
- 10 Ebrill
- Howard Marks, cannabis smuggler, writer and legalisation campaigner, 70 (canser)[3]
- Arglwyddes Woodward (Melinda Rose Woodward), gwraig Syr Tom Jones, 75
- 13 Ebrill
- Gareth Thomas, actor, 71[4]
- Gwyn Thomas, bardd, 79[5]
- 9 Mai - Gareth Gwenlan, television producer, 79[6]
- 2 Gorffennaf
- Elie Wiesel, sgriptiwr, 87
- Michel Rocard, gwleidydd, 85
- Caroline Aherne, actores a digrifwraig, 52
- 21 Gorffennaf - J. O. Roberts, actor, 84[7]
- 31 Gorffennaf - Gwynn ap Gwilym, author, 61[8]
- 1 Awst - Dai Dower, paffiwr, 83[9]
- 24 Medi - Mel Charles, pêl-droediwr a brawd John Charles, 81[10]
- 1 Hydref - Daphne Odjig, arlunydd, 97
- 3 Hydref - Andrew Vicari, arlunydd, 84[11]
- 13 Hydref
- Bhumibol Adulyadej, brenin Gwlad Tai, 88
- Dario Fo, actor, sgriptiwr a dramodydd, 90
- 16 Hydref - Kigeli V, brenin Rwanda, 80
- 18 Hydref
- Gary Sprake, pêl-droediwr, 71[12]
- Huw Jones, esgob, 82[13]
- 21 Hydref - Raine, Iarlles Spencer, llysfam Diana, Tywysoges Cymru, 87
- 22 Hydref - Terry James, cyfansoddwr, 83
- 23 Hydref - Pete Burns, canwr, 57
- 24 Hydref - Bobby Vee, canwr, 73
- 16 Tachwedd - Len Allchurch, pêl-droediwr, 83
- 8 Rhagfyr - Fred Secombe, awdur, 97[14]
- 9 Rhagfyr - Edwin Benson, siaradwr olaf Mandaneg, 85
- 21 Rhagfyr - Deddie Davies, actores, 78[15]
- 22 Rhagfyr - John Gwilliam, chwaraewr rygbi'r undeb, 93[16]
- 27 Rhagfyr - Carrie Fisher, actores, 60
Rhai Cymry a fu farw yn 2016
[golygu | golygu cod]Rhestr Wicidata:
Diwedd y rhestr a gynhyrchwyd yn otomatig o Wicidata.
Gwobrau Nobel
[golygu | golygu cod]- Ffiseg: John M. Kosterlitz, Duncan Haldane a David J. Thouless
- Cemeg: Ben Feringa, Jean-Pierre Sauvage a Fraser Stoddart
- Meddygaeth: Yoshinori Ohsumi
- Llenyddiaeth: Bob Dylan
- Economeg: Oliver Hart a Bengt R. Holmström
- Heddwch: Juan Manuel Santos
Eisteddfod Genedlaethol (Sir Fynwy)
[golygu | golygu cod]- Cadair: Aneirin Karadog
- Coron: Elinor Gwynn
- Medal Ryddiaeth: Eurig Salisbury, Cai
- Gwobr Goffa Daniel Owen: Guto Dafydd, Ymbelydredd
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ John Disley dies aged 87
- ↑ Glamorgan 1948 county championship winning legend Jim Pleass dies aged 92
- ↑ 'Mr Nice' Howard Marks dies aged 70
- ↑ Gareth Thomas 1945 - 2016
- ↑ Wales' former national poet Gwyn Thomas dies
- ↑ Only Fools and Horses producer Gareth Gwenlan dies
- ↑ Tributes paid to Anglesey actor J O Roberts who has died
- ↑ Tributes paid to renowned poet and vicar Gwynn ap Gwilym
- ↑ "Dai Dower: Former British flyweight champion dies aged 83". BBC Sport. 1 Awst 2016. Cyrchwyd 1 Awst 2016.
- ↑ "Mel Charles: Ex-Wales, Swansea and Arsenal great dies, aged 81". BBC Sport. 24 Medi 2016. Cyrchwyd 24 Medi 2016.
- ↑ Tributes as Saudi royal artist Andrew Vicari dies at home Wales
- ↑ Gary Sprake obituary. The Guardian 20 Hydref 2016. Adalwyd 18 Hydref 2018.
- ↑ "Tributes paid to former Dean of Brecon". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2017-01-15. Cyrchwyd 2016-12-28.
- ↑ Tributes to Sir Harry Secombe's brother and author Rev Fred Secombe who has died at 98
- ↑ Kathryn Williams, "Stella and The Railway Children actress Deddie Davies dies at the age of 78", Wales Online, 21 Rhagfyr 2016
- ↑ "Former Wales captain John Gwilliam dies, aged 93". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-12-29. Cyrchwyd 2016-12-28.