Neidio i'r cynnwys

Tanit

Oddi ar Wicipedia
Symbol arferol y dduwies Tanit

Tanit oedd duwies y lleuad ym mytholeg Ffeniciaidd a nawdd-dduwies dinas Carthago yng Ngogledd Affrica. Nid yw pawb yn cytuno ar wreiddiau a swyddogaeth Tanit, ond mae'n ymddangos ei bod yn perthyn i'r dduwies Astarte / Ishtar a addolid trwy'r Dwyrain Canol, o'r Lefant i Fesopotamia. Un ganolfannau addoliad Astarte oedd Ffenicia, cartref gwreiddiol y Ffeniciaid (gogledd Israel a de Libanus heddiw). Pan ddaeth y Ffeniciaid i ogledd Affrica - gan ffoi o ddinas Tyros dan arweinyddiaeth Elissa yn ôl traddodiad - ddaethant â'r dduwies a duwiau Ffenicaidd eraill gyda nhw.

Yn Carthago roedd addoliad swyddogol Tanit yn ei gwneud yn gymar i Baal Hamnon, duw'r haul a rhyfel. Roedd hi hefyd yn fam-dduwies, yn gofalu am esgor ar blant a'u magu ac yn gysylltiedig â ffrwythlondeb yn gyffredinol. Yn ôl awduron Rhufeinig cyfnod y Rhyfeloedd Pwnig, a rhai Groegiaid hefyd, roedd y Carthaginiaid yn aberthu plant iddi. Ond mae'r dystiolaeth yn dyddio o gyfnod o elyniaeth a chystadleuaeth mawr rhwng Carthago a'r ddau rym hynny; mai rhai yn derbyn y dystiolaeth tra bod eraill yn dadlau ei bod yn bropaganda gwleidyddol i bardduo Carthago. Cafwyd hyd i fynwent yn Carthago - y Tophet - gyda nifer o stelae er cof am blant a fu marw'n ifanc.

Symbol Tanit oedd sylfaen trionglaidd â llinell syth dros ei ben gyda chylch ar ben hynny. Weithiau mae dau ben y llinell wedi'u troi i fyny. Mae sawl esboniad posibl am symbolaeth gyfoethog 'Arwydd Tanit'. Gellid dadlau ei fod yn portreadu ffigwr benywaidd - Tanit fel mam-dduwies - ond mae'n awgrymu hefyd mynydd (y tir / y Ddaear) a lleuad lawn. Mae rhai pobl yn gweld dylanwad symbol yr ankh (Bywyd) o'r Hen Aifft yn ogystal.

Yn Tiwnisia heddiw mae arwydd Tanit i'w gweld ymhobman, o arwydd brand y pacedi sigaret mwyaf poblogaidd yn y wlad i arwyddion, lluniau a hysbysebion o bob math. Mae rhai anthropolegwyr yn gweld parhad o addoliad Tanit - ar lefel symbolaidd o leiaf - mewn rhai arferion a choelion gwerin, gan gynnwys yr amiwlet khamsa sy'n boblogaidd gan ferched yn arbennig. Mae'r agwedd yma ar addoliad Tanit yn tanlinellu ei bod wedi tyfu'n dduwies frodorol, Affricanaidd - efallai trwy gael ei cymathu ag un neu ragor o dduwiesau Berberaidd a fodolai eisoes. Un o'r defodau a gysylltir â'r dduwies heddiw yw'r arwyddion henna a baentir ar ddwylo merched ifainc, yn arbennig pan am briodi. Ceir nifer o ganeuon poblogaidd yn ymwneud â hi yn ogystal, sy'n cael eu canu gan merched a phlant i ofyn bendith y glaw: 'Y Fam TANbou' neu'r 'Fam TANgou' (ac ati) yw ei henw (dydi'r elfen 'Tan' ddim yn newid).

Ffynhonnell

[golygu | golygu cod]
  • Emna Ben Miled, Les Tunisiennes, ont-elles une histoire? (Tunis, 1998). Pennod 3: 'La Déesse Tanit et ses prolongements actuels'. ISBN 9973-807-04-9
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy