Όσπρια

Όσπρια ονομάζονται τα φυτά και οι αποξηραμένοι σπόροι φυτών που ανήκουν στην οικογένεια κυαμοειδή ή χεδρωπά (Fabaceae), ιδίως στην υποοικογένεια ψυχανθή (Papilionoideae). Τα όσπρια χρησιμοποιούνται άμεσα για τη διατροφή του ανθρώπου, ενώ πολλά από αυτά χρησιμοποιούνται για τη διατροφή των ζώων.

Ανάμεσα στα όσπρια που καταναλώνει άμεσα ο άνθρωπος, ανήκουν τα φασόλια, οι φακές, τα ρεβίθια, τα κουκιά, ο αρακάς, τα αράπικα φιστίκια, η σόγια, η φάβα και άλλα. Στην κατηγορία των οσπρίων που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή διάφορων καταναλωτικών προϊόντων, την πρώτη και βασική θέση κατέχει η σόγια. Από τη σόγια παρασκευάζονται σήμερα περισσότερα από 120 διαφορετικά καταναλώσιμα από τον άνθρωπο προϊόντα, μεταξύ των οποίων υποκατάστατα κρέατος, τυριού και γάλακτος, σογιέλαιο — αλλά και τεράστιες ποσότητες ζωοτροφών. Πολύ διαδεδομένα τρόφιμα, ειδικά σε ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες και στη Λεκάνη της Μεσογείου, είναι επίσης τα φασόλια, η φακή και τα ρεβίθια. Για ζωοτροφή χρησιμοποιούνται, εκτός από τη σόγια, ο βίκος, τα λαθούρια, μερικά είδη λούπινων, κλπ.. Το βασικό χαρακτηριστικό των οσπρίων είναι ότι περιέχουν μεγάλο ποσοστό από πρωτεΐνες (για αυτό και ονομάζονται «κρέας του φτωχού»), που αποτελούν βασικό συστατικό της ανθρώπινης διατροφής. Η σόγια και τα φιστίκια περιέχουν ακόμη και λάδι. Περιέχουν επίσης σημαντικό ποσοστό αμύλου, το οποίο όμως δεν πέπτεται άμεσα όπως το άμυλο των σιτηρών. Έτσι τα όσπρια έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.

Στο λήμμα της Εγκυκλοπαίδειας του Ηλίου αναφέρονται οι παλαιότερες ονομασίες φασίολοι για τα φασόλια, ερέβινθοι για τα ρεβίθια, κύαμοι για τα κουκιά, λάθυροι για τη φάβα.

Χρήσεις

Τα όσπρια είναι γνωστή τροφή των ανθρώπων από τα πολύ παλιά χρόνια. Οι πρωτεΐνες που περιέχουν αρκετά από αυτά, όπως είναι η σόγια, τα φασόλια κλπ. μπορούν να υποκαταστήσουν τις ζωικές πρωτεΐνες, που είναι απαραίτητες για τη διατροφή του ανθρώπου. Παράλληλα, περιέχουν μεγάλο ποσοστό κυτταρίνης που τα κάνουν να είναι δύσπεπτα και τελείως ακατάλληλη τροφή για όσους υποφέρουν από διάφορες στομαχικές ανωμαλίες.

• Όσπρια
• 
  Ποικιλίες φασολιών
• 
  Ποικιλίες σπόρων σόγιας, δημοφιλούς οσπρίου
• 
  Φρέσκα αράπικα φιστίκια (Arachis hypogaea)
• 
  Άσπρο τριφύλλι

Πηγές

• Το λήμμα «ΟΣΠΡΙΑ» στο Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικό Λεξικόν «Ηλίου», τόμος ΙΖ΄, σσ. 199 και 200
• Αργυράκος Γεώργιος: Τα όσπρια στη διατροφή και την υγεία, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων [1]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Λεξιλογικός ορισμός του όσπριο στο Βικιλεξικό
• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Legumes στο Wikimedia Commons