Γκoύλντεν
Το γκούλντεν, γερμ.: gulden, αγγλ.: guilder είναι ένα ολλανδικό και γερμανικό χρυσό νόμισμα. Η λέξη ήταν συντομία από το Μέσο Άνω Γερμανικό guldin pfenninc (χρυσό πφένικ). Αυτός ήταν ο όρος, που έγινε επίκαιρος στο νότιο και δυτικό τμήμα της Γερμανίας (Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας) για το χρυσό φλορίνι (fiorino d'oro), που εισαγόταν από το 1252. Ως εκ τούτου, το όνομα ήταν συχνά εναλλάξιμο με το φλορίνι (florin, σύμβολο νομίσματος ƒ ή ƒl.).
Το γκούλντεν είναι επίσης το όνομα πολλών νομισμάτων, που χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη και στις πρώην αποικίες της Ολλανδικής Αυτοκρατορίας.
Χρυσό γκούλντεν
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το γκίλντερ ή γκούλντεν (= χρυσό, πρβλ. γερμ.: golden) ήταν το όνομα πολλών χρυσών νομισμάτων, που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της Γερμανικής (Α. Ρ.) Αυτοκρατορίας. Αναφερόταν για πρώτη φορά στο ιταλικό χρυσό φλορίνι, που εισήχθη τον 13ο αι. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στο γκούλντεν του Ρήνου (florenus Rheni), που είχε εκδοθεί από διάφορα κράτη της Γερμανικής (Α. Ρ.) Αυτοκρατορίας από τον 14ο αι. Το γκούλντεν του Ρήνου εκδόθηκε από τις πόλεις Τρηρ, Κολωνία και Μάιντς τον 14ο και 15ο αι. Η Βασιλεία έκοψε το δικό της γκούλντεν με το μήλο (apfelgulden) μεταξύ 1429 και 1509. Ακολούθησαν η Βέρνη και το Ζόλοτουρν τη δεκαετία του 1480, το Φρίμπουργκ το 1509 και το Τσύριχ (Ζυρίχη) το 1510, και άλλες πόλεις τον 17ο αι.
Το αυτοκρατορικό διάταγμα κοπής (reichsmünzordnung) της Γερμανικής (Α. Ρ.) Αυτοκρατορίας όρισε για πρώτη φορά τα πρότυπα για το γκούλντεν του Ρήνου (rheinischer gulden) το 1524. Καθόρισε επίσης ένα αργυρό γκούλντενγκροσεν (guldengroschen) ίσης αξίας με το γκούλντεν.[1][2]
Το πρότυπο του γκούλντεν του Ρήνου άλλαζε με την πάροδο των αιώνων, ως εξής:[2][3]
- Το 1354, κοβόταν ως 66 προς ένα χρυσό μάρκο Κολωνίας, 23 1/4 καρατίων καθαρότητας, δηλ. 3,43 γραμ. καθαρού χρυσού, ή πανομοιότυπο με το φλορίνι Φλωρεντίας.
- Μέχρι το 1419, κοβόταν με ισοτιμία 67 στο μάρκο, καθαρότητας 19 καρατίων, δηλ. 2,76 γραμ. εκλεκτού χρυσού.
- Μέχρι το 1559 και σύμφωνα με το αυτοκρατορικό διάταγμα κοπής, κοβόταν ως 72 σε ένα μάρκο, 18 1/2} καρατίων, δηλ. 2,50 γραμ. καθαρού χρυσού.
Νόμισμα γκούλντερ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με ολοένα και πιο τυποποιημένα νομίσματα στην πρώιμη σύγχρονη περίοδο, το γκούλντεν (αγγλ.: γκίλντερ) έγινε όρος για διάφορα πρώιμα_σύγχρονα και σύγχρονα νομίσματα, αποκομμένα από τα πραγματικά χρυσά νομίσματα. Το φιορίνι Ολλανδίας εμφανίστηκε για πρώτη φορά ως το νόμισμα των Βουργουνδικών Κάτω Χωρών μετά τις νομισματικές μεταρρυθμίσεις του 1435 υπό τον Φίλιππο Γ΄ τον Καλό.[4][5] Παρέμεινε το εθνικό νόμισμα της Ολλανδίας, έως ότου αντικαταστάθηκε από το ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2002.
To αυτοκρατορικό διάταγμα κοπής του 1524 όριζε σταθερά πρότυπα για το χρυσό γκούλντεν του Ρήνου και το γκούλντενγκροσεν ίσης αξίας. Ωστόσο μέχρι το 1551 και τα δύο νομίσματα είχαν αξία 72 κρόιτσερ και ορίστηκε μία νέα νομισματική μονάδα γκούλντεν των 60 κρόιτσερ.[2] Το τελευταίο γκούλντεν ορίστηκε στη συνέχεια κατά τους επόμενους αιώνες ως νομισματική μονάδα αξίας ενός κλάσματος του αργυρού αυτοκρατορικού τάλερ (reichsthaler).
Το 1753 η Αυστρο-Ουγγαρία και η Βαυαρία συμφώνησαν με το νομισματικό πρότυπο της Σύμβασης, που οδήγησε σε δύο διαφορετικής αξίας γκούλντεν: το γκούλντεν Αυστρο-Ουγγαρίας της Αυστριακής Αυτοκρατορίας από το 1754 έως το 1892 και το γκούλντεν Νότιας Γερμανίας, των κρατών της Νότιας Γερμανίας από το 1754 έως τη Γερμανική ενοποίηση του 1871. Τα νομίσματα που είναι πανομοιότυπα με το γκούλντεν της Νότιας Γερμανίας περιλαμβάνουν το γκούλντεν Βαυαρίας, το γκούνλντεν του Μπάντεν και το γκούλντεν της Βυρτεμβέργης.
Ένα γκούλντεν του Ντάντσιχ χρησιμοποιήθηκε από το 1923 έως το 1939.
Νομίσματα που προέρχονται από το γκούλντεν Ολλανδίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το γκούλντεν των Ολλανδικών Ινδιών εισήχθη το 1602 κατά την έναρξη της εταιρείας Εταιρείας των Ηνωμένων Ανατολικών Ινδιών.
- Το γκίλντερ της Βρετανικής Γουιάνας χρησιμοποιήθηκε στη Βρετανική Γουιάνα από το 1796 έως το 1839.
- Το γκίλντερ των Ολλανδικών Αντιλλών ήταν σε χρήση στις Ολλανδικές Αντίλλες μέχρι τη παύση του κράτους με το όνομα αυτό το 2010. Στη συνέχεια παρέμεινε το νόμισμα των νέων χωρών Κουρασάο και Σιντ Μάαρτεν και (μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2011) της Ολλανδικής Καραϊβικής.
- Το γκίλντερ του Σουρινάμ.
- Το γκούλντεν των Ολλανδικών Ινδιών.
- Το γκούλντεν της Ολλανδικής Νέας Γουινέας.
- Το γκίλντερ της Καραϊβικής είναι ένα προτεινόμενο νόμισμα για το Κουρασάο και το Σιντ Μάαρτεν.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Άλλα ονόματα νομισμάτων που προέρχονται από τον χρυσό από τον οποίο κατασκευάζοντο κάποτε:
- Öre Σουηδίας, øre Δανίας και Νορβηγίας
- Złoty (ιστορικά το Πολωνικό αντίστοιχο του γκούλντεν Γερμανίας)
- φόριντ Ουγγαρίας (ιστορικά το Ουγγρικό ισοδύναμο του φλορινίου Φλωρεντίας)
Βιβλιογραφικές αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ p 363-367 Imperial Mint Ordinances https://books.google.com/books?id=GrJCAAAAIAAJ&pg=PA363#v=onepage&q&f=false
- ↑ 2,0 2,1 2,2 p 364-5: Imperial mint ordinance of 1524 defined a silver piece equal to the Rhenish gold gulden. But in 1551 this piece was valued at 72 kreuzer, and a new gulden was defined worth 60 kreuzer. https://books.google.com/books?id=GrJCAAAAIAAJ&pg=PA364#v=onepage&q&f=false
- ↑ page 19, Rhenish florin https://www.economics.utoronto.ca/munro5/MONEYLEC.pdf
- ↑ p 20: With monetary unification in 1435, the florin or gulden money-of-account thus worth 40d. Flemish gros... The gulden money-of-account is tied to the pond groot, always worth 40 Flemish gros. https://www.economics.utoronto.ca/munro5/MONEYLEC.pdf
- ↑ The Vierlander, a precursor to the euro. http://www.nbbmuseum.be/en/2008/01/the-vierlander.htm Αρχειοθετήθηκε 2021-05-12 στο Wayback Machine.