paść
Appearance
Old Polish
[edit]Pronunciation
[edit]Etymology 1
[edit]Inherited from Proto-Slavic *pàsti (“to fall”). First attested in the 14th century.
Verb
[edit]paść pf (imperfective padać)
- (attested in Lesser Poland) to fall (to come to the ground, usually involuntarily)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 32:
- Nacloni se y padne, gdy panowacz bødze vbogim
- [Nakłoni sie i padnie, gdy panować będzie ubogim]
- 1930 [c. 1455], “III Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[2], 20, 30:
- Vcyekly cy, gysz bily ostaly, do Affet myasta a padl mur na dwadzeszcya a na syedm tysyøczow lyvdzi, gisz bily ostaly
- [Uciekli ci, jiż byli ostali, do Afet miasta a padł mur na dwadzieścia a na siedm tysiącow ludzi, jiż byli ostali]
- The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
- (attested in Lesser Poland) to fall to (to submit to someone)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][4], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 44, 7:
- Lud pod czø padne
- [Lud pod cię padnie]
- (attested in Lesser Poland, Masovia) to fall (to go to the ground so as to beg for mercy, forgiveness, etc.) [with do (+ genitive) or ku (+ dative) ‘to what’; or with przed (+ accusative or instrumental) ‘before whom/what’]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][5], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 21, 31:
- W obesrzenu iego padnø wszitczi, gisz se spuszczaiø w zemø
- [W obeźrzeniu jego padną wszytcy, jiż sie spuszczają w ziemię]
- 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 306:
- Czo gdy vyrzal Szymon Pyothr, padl do kolyan Ihusevych
- [Co gdy ujrzał Szymon Piotr, padł do kolan Krystusewych]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[6], page 437:
- Marya... vzrączy y padla na sve kolana y na szve oblycze kv yego nogam
- [Maryja... uźręcy ji padła na swe kolana i na swe oblicze ku jego nogam]
- 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności[7], volume V, page 265:
- Et procidentes adorauerunt eum a padwschy przed nye korzyly sze yemu
- [Et procidentes adorauerunt eum a padwszy przed nie korzyli sie jemu]
- Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie[8], Krakow, page 14b:
- Pres tocz gest ona do Xpa bila prysla y pred gego nogamy gest ona bila padla
- [Przeztoć jest ona do Krysta była przyszła i przed jego nogami jest ona była padła]
- to fall (to die, usually from battle)
- 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[9], 14, 10:
- Tako lepak krol Gomore a krol sodomsky til podaly a tu padly
- [Tako lepak krol Gomore a krol sodomski tył podali a tu padli]
- (attested in Lesser Poland) to fall (to descend downward)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][10], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 139, 11:
- Padne na ne wangle
- [Padnie na nie węgle]
- (figuratively) to fall
- 1451-1455, Legenda o świętym Aleksym[11], line 155:
- Tham byl czvl szwyąthego Pawla, thv byla gyego myszl padla
- [Tam był czuł świętego Pawła, tu była jego myśl padła]
- (attested in Lesser Poland) to fall into (to enter by falling)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][12], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 140, 11:
- *Pado w syecy gego grzeszny
- [Padą w sieci jego grzeszni]
- (attested in Silesia, figuratively) to fall into the hands of (to allow oneself to be taken over)
- (attested in Greater Poland) to fall to someone's lot [with na (+ accusative) ‘to whom’]
- 1959 [1393], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 162, Poznań:
- Jaco czi dzedzici... mimo lata trzymali, asz na Chwala... pusczina padla
- [Jako ci dziedzicy... mimo lata trzymali, aż na Chwała... puścina padła]
- 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[14], 36, 3:
- Gesz to gdisz ginego pokolenya lvdze poymvyø sobye za zony, padnye s nimi *gymyeney gich a przenyesono bødze do gynego pokolenya z naszego dzedzicztwa
- [Jeż to gdyż jinego pokolenia ludzie pojmują sobie za żony, padnie s nimi jimienie jich a przeniesiono będzie do jinego pokolenia z naszego dziedzictwa]
- 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 32:
- Padly nynye ceciderunt
- [Padli ninie ceciderunt]
- (attested in Lesser Poland) to fall (to lose strength or significance, to suffer setbacks, to be destroyed)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][15], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 81, 7:
- Wy zaprawdø iaco ludze mrzecze a iaco ieden ze ksøszøt padnecze
- [Wy zaprawdę jako ludzie mrzecie a jako jeden ze książąt padniecie]
- (attested in Lesser Poland, hapax) to overtake [with na (+ accusative) ‘whom’]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][16], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 54, 4:
- Strach smercy padl iest na mø
- [Strach śmierci padł jest na mię]
- to attack, to assail [with na (+ accusative) ‘whom’]
- 1930 [c. 1455], “I Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[17], 14, 36:
- Padnyemi na Fylystini w noci a wibygemi ge, doiød nye vswytnye
- [Padniemy na Filistyny w nocy a wybijemy je, dojąd nie uświtnie]
Derived terms
[edit]phrases
verbs
Descendants
[edit]- Polish: paść (“to fall”)
Etymology 2
[edit]Inherited from Proto-Slavic *pasti (“to pasture”). First attested in the 14th century.
Verb
[edit]paść impf
- (attested in Greater Poland) to pasture (to take animals to a feeding area and allow them to eat while guarding them)
- 1888 [1391], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV[18], Greater Poland, page 63:
- Kedi Janek otpusczil pascz na swey dzedzine Pascowy
- [Kiedy Janek otpuścił paść na swej dziedzinie Paszkowi]
- (attested in Lesser Poland, figuratively) to feed; to protect
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][19], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page 77:
- Wibral Dawida... pascz Iacoba, slugø swego a Israhel, dzedziczstwo swoie i pasl ie w newynowaczstwe sercza swoiego
- [Wybrał Dawida... paść Jakoba, sługę swego a Israhel, dziedzicstwo swoje i pasł je w niewinowacstwie sierca swojego]
- (attested in Greater Poland) to feed with (to give as food)
- 1959 [1401], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 515, Poznań:
- Iaco ludze Micolagewi na Baranowe comenderowi pasø lanky, zito gualtem Micolagewø kasnø
- [Jaco ludzie Mikołajewi na Baranowie komenderowi pasą łąki, żyto gwałtem Mikołajewą kaźnią]
Descendants
[edit]- Polish: paść (“to feed”)
References
[edit]- Boryś, Wiesław (2005) “paść I-II”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “paść I-II”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “paść 1-2”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “paść”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
[edit]Pronunciation
[edit]- IPA(key): /ˈpaɕt͡ɕ/
Audio 1; “paść”: (file) Audio 2; “paść się”: (file) - Rhymes: -aɕt͡ɕ
- Syllabification: paść
Etymology 1
[edit]Inherited from Old Polish paść (“to fall”).
Verb
[edit]paść pf (imperfective padać)
- (intransitive) to fall; to drop
- Synonym: upaść
- Chłopi padli na kolana przed królem. ― The peasants dropped to their knees before the king.
- Promienie światła padły na taflę jeziora. ― Rays of light fell on the surface of the lake.
- (intransitive) to strike; to overwhelm (of a negative emotion)
- (intransitive) to be brought up; to be mentioned, said or asked
- Podczas negocjacji padła suma 30 milionów euro. ― During the negotiations, a sum of 30 million euros was mentioned.
- (intransitive) to occur (used in reference to records and lottery wins)
- Na wczorajszym meczu padł rekord frekwencji. ― Yesterday's match saw a record attendance.
- (intransitive, colloquial) to lose it; to be very surprised or amused
- Padłem, jak go zobaczyłem w tym przebraniu. ― I lost it when I saw him in that costume.
- (intransitive, colloquial) to die; to stop working
- Właśnie padł mi telefon. ― My phone just died.
- (intransitive, impersonal) to fall to someone's lot
- Tym razem padło na Michała. ― This time, it fell upon Michał.
Conjugation
[edit]Conjugation of paść pf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | paść | ||||||||||||||||||
future tense | 1st | padnę | padniemy | ||||||||||||||||
2nd | padniesz | padniecie | |||||||||||||||||
3rd | padnie | padną | |||||||||||||||||
impersonal | padnie się | ||||||||||||||||||
past tense | 1st | padłem, -(e)m padł |
padłam, -(e)m padła |
padłom, -(e)m padło |
padliśmy, -(e)śmy padli |
padłyśmy, -(e)śmy padły | |||||||||||||
2nd | padłeś, -(e)ś padł |
padłaś, -(e)ś padła |
padłoś, -(e)ś padło |
padliście, -(e)ście padli |
padłyście, -(e)ście padły | ||||||||||||||
3rd | padł | padła | padło | padli | padły | ||||||||||||||
impersonal | padnięto | ||||||||||||||||||
conditional | 1st | padłbym, bym padł |
padłabym, bym padła |
padłobym, bym padło |
padlibyśmy, byśmy padli |
padłybyśmy, byśmy padły | |||||||||||||
2nd | padłbyś, byś padł |
padłabyś, byś padła |
padłobyś, byś padło |
padlibyście, byście padli |
padłybyście, byście padły | ||||||||||||||
3rd | padłby, by padł |
padłaby, by padła |
padłoby, by padło |
padliby, by padli |
padłyby, by padły | ||||||||||||||
impersonal | padnięto by | ||||||||||||||||||
imperative | 1st | niech padnę | padnijmy | ||||||||||||||||
2nd | padnij | padnijcie | |||||||||||||||||
3rd | niech padnie | niech padną | |||||||||||||||||
anterior adverbial participle | padłszy | ||||||||||||||||||
verbal noun | padnięcie |
Derived terms
[edit]verbs
- dopaść pf, dopadać impf
- napaść pf, napadać impf
- odpaść pf, odpadać impf
- opaść pf, opadać impf
- podpaść pf, podpadać impf
- podupaść pf, podupadać impf
- popaść pf, popadać impf
- przepaść pf, przepadać impf
- przypaść pf, przypadać impf
- rozpaść pf, rozpadać impf
- spaść pf, spadać impf
- upaść pf, upadać impf
- wpaść pf, wpadać impf
- wypaść pf, wypadać impf
verbs
- paść bez życia pf, padać bez życia impf
Etymology 2
[edit]Inherited from Old Polish paść (“to pasture”).
Verb
[edit]paść impf
- (transitive) to feed an animal
- Jaś poszedł paść konie. ― Johnny went to feed the horses.
- (reflexive with się) to graze, to feed oneself
- Konie pasły się pod lasem. ― The horses were grazing near the forest.
Conjugation
[edit]Derived terms
[edit]adjectives
nouns
verbs
Further reading
[edit]Categories:
- Old Polish terms with IPA pronunciation
- Old Polish terms derived from Proto-Balto-Slavic
- Old Polish terms inherited from Proto-Balto-Slavic
- Old Polish terms derived from Proto-Indo-European
- Old Polish terms inherited from Proto-Indo-European
- Old Polish terms derived from the Proto-Indo-European root *ped-
- Old Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Old Polish terms derived from Proto-Slavic
- Old Polish lemmas
- Old Polish verbs
- Old Polish perfective verbs
- Lesser Poland Old Polish
- Old Polish terms with quotations
- Old Polish terms with uncertain meaning
- Masovia Old Polish
- Silesia Old Polish
- Greater Poland Old Polish
- Old Polish hapax legomena
- Polish terms derived from Proto-Balto-Slavic
- Polish terms inherited from Proto-Balto-Slavic
- Polish terms derived from Proto-Indo-European
- Polish terms inherited from Proto-Indo-European
- Old Polish terms derived from the Proto-Indo-European root *peh₂-
- Old Polish imperfective verbs
- zlw-opl:Death
- Polish 1-syllable words
- Polish terms with IPA pronunciation
- Polish terms with audio pronunciation
- Rhymes:Polish/aɕt͡ɕ
- Rhymes:Polish/aɕt͡ɕ/1 syllable
- Polish terms derived from Proto-Slavic
- Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Polish terms derived from the Proto-Indo-European root *ped-
- Polish terms inherited from Old Polish
- Polish terms derived from Old Polish
- Polish lemmas
- Polish verbs
- Polish perfective verbs
- Polish intransitive verbs
- Polish terms with usage examples
- Polish colloquialisms
- Polish impersonal verbs
- Polish terms derived from the Proto-Indo-European root *peh₂-
- Polish imperfective verbs
- Polish transitive verbs
- Polish reflexive verbs
- pl:Death