Anarki-komunismo
| Anarki-komunismo | ||
|---|---|---|
| ||
| ||
| ||
| politika ideologio anarkiisma pensoskolo 
| ||
| anarkiismo • komunismo | ||
La anarki-komunismo subtenas la abolicion de la ŝtato, de la privata proprieto kaj de la kapitalismo; kaj subtenas la komunan proprieton de la produktadaj rimedoj, rektan demokration, kaj horizontalan reton de libervolaj asocioj, laboristajn konsilarantojn kaj/aŭ donacan ekonomion, tra kiuj ĉio estos libero por kontentigi siajn bezonojn.
Anarki-komunismo estas ankaŭ konata kiel anarkiisma komunismo, komunisma anarkiismo, kaj, foje, liberecisma komunismo. Tamen, dum ĉiuj anarki-komunistoj estas liberecisma komunistoj, kelkaj liberecisma komunistoj, kiel konsiliistoj, ne estas anarkiistoj. Tion, kion distingas anarki-komunismo el aliaj formoj de liberecisma komunismo, estas ĝia opozicio kontraŭ ĉiuj formoj de politikaj povoj, hierarĥio kaj mastrado. Tamen, kelkaj verkistoj uzas liberecisma komunismo kaj liberecisma socialismo kiel vortoj samsencaj de anarki-komunismo aŭ eĉ ĝenerala anarkismo.
Evoluado de ideoj
[redakti | redakti fonton]Anarki-komunisma kurentoj aperis dum la Angla Enlanda Milito kaj la Franca Revolucio en la jaroj ĉirkaŭ 1700. Gerrard Winstanley, kiu estas ano de la radikala angla Fosanta movado, skribis en 1649 broŝuro, La nova leĝo de justeco, kiu assertis ke “okazos nek aĉetado, nek vendado, nek foiroj, nek merkatoj; sed la tuta tero estos komuna trezoro de ĉiu”, kaj ke “estos neniu majstro ĉisupre aliaj, sed ĉiu estos majstro de si”. Dum la Franca Revolucio, Sylvain Maréchal, skribis en Manifesto de Samuloj (1796) pledo pri “la komuna ĝuo de teraj fruktoj” kaj antaŭĝoji pri la malapero de “la naŭza distingo de riĉuloj kaj malriĉuloj, de granduloj kaj malgranduloj, de majstroj kaj servistoj, de regantoj kaj regadoj”.
Frua anaki-komunisto estis Joseph Déjacque, la unua persono kiu priskribis sin kiel “liberecisto”. Kontraŭe kiel Proudhon, li subtenis ke “ne estas la produkto de lia aŭ ŝia laborado tio, kio laboranto rajti, sed tio estas la kontentigo de liaj aŭ ŝiaj bezonoj, kio ajn ili estas”. Kolektivisma anarkistoj subtenas salajroj pro iliaj laborado, sed ankaŭ subtenas la ebleco de post-revolucia transeco al komunisma sistemo kiu havas disdono laŭ bezono. James Guillaume, kiu estas Bakunin-a kuniĝanto, skribas en lia tezo, Ideoj pri Socia Organizacio (1876), “Kiam produktado atingas trerapida finiĝo, ĉiu havigi tio, kio li bezonas, el la sufiĉega socia reservo de varoj sentime maplenecon; kaj morala sentimento kiu estigos inter libera kaj sama laborantoj malebligi, aŭ nepre redukti, misuzon kaj elĵetaĵo.
Unua Internacio
[redakti | redakti fonton]Anarki-komunismo estas unue formulata kiel kohera, moderna, ekonomika-politika filozofio en la Italia fako de la Unua Internacio, de Carlo Cafiero, Errico Malatesta, Andrea Costa kaj aliaj eks-Mazzinian-aj respublikistoj. Respekte al Miĥail Bakunin, ili ne klarigis siajn diferencojn al kolektivisma anarkiismo ĝis Bakunin estis mortinta. Kolektivismaj anarkiistoj volis kolektivigi posedadon de la produktadaj rimedoj kaj dume konservi salajrojn pro laboro, sed anarki-komunistoj volis etendi la komunan posedadon ankaŭ al laboraj produktadoj. Dum la du grupoj disputis kontraŭ kapitalismo, anarki-komunistoj malproksimiĝis de Proudhon kaj Bakunin, kiuj subtenas ke homoj havas rajton je la produktaĵo de sia laboro, kaj esti pagataj pro sia laboro, dum anarki-komunistoj subtenas ke ĉiuj devis esti liberaj por atingi varojn laŭ siaj bezonoj, sendepende de kiom da laboro tiu faris.
Cafiero eksplikis en Anarkiismo kaj komunismo (1880) ke privata propriedo de la laborada produktado kondukos al la malsaman akumuladon de kapitalo, kaj, pro tio, nedezirindaj klasaj distingoj: “Se ni konservas la nekomunan posedon de la laborada produktado, ni devos konservi monon, do riĉeco estos akumulita laŭ merito, ne laŭ bezono”. En la Florenca Konferenco de la Itala Federacio de la Internacio de 1876, kiu estas fariĝita en arbaro, el Florenco, pro policista agado, ili deklaris la principoj de anarki-komunismo, kiu ekis:
“La Italia Federacio subtenas ke la komuna propriedo de la laborado produktado estas la bezona kompletigo al la kolektivisma programo, ke la helpo al ĉiuj por la kontento de la bezonoj de ĉiuj estas la nura regulo de produktado kaj konsumado kiu korespondas al la principo de solidareco. La federala kongreso en Florenco elokvente demonstraciis la opinion de la Italia Internacio pri ĉi tio…”
La supra informo estas faranta en artikolo por Malatesta kaj Cafiero en la svisa Ĵurasa Federacia bulteno, tiu jaro pli malfrue.
Petro Kropotkin
[redakti | redakti fonton]Petro Kropotkin, kiu estas ofte estimata kiel la plej grava anarki-komunisma teoriisto, skizis siajn ekonomikajn ideojn en La konkero de la pano kaj Kampoj, fabrikejo kaj metiejoj. Kropotkin sentis ke kunlaboro estis pli benefica ol konkuro, subtene en Reciproka helpo: Evoluada fakto ke ĝi estas ilustrita je naturo. Li subtenas la abolicion de la privata posedo tra “senposedigo de la tutaj sociala riĉaĵoj” de la personoj, kaj la kunordigadon de la ekonomio tra horizontala reto de volontaj asocioj, kie varoj estas disdonita laŭ korpa bezonoj de la individuoj, anstataŭ laŭ laboro. Li pli detale subtenas ke ĉi tiu “bezonoj”, dun societo progresos, estus ne nur korpa bezonoj sed “tuj kiam liaj materiaj bezonoj estas sataj, aliaj bezonoj, kun artista karakterizaĵo, puŝos pli ardege. Vidaj celoj ŝanĝas laŭ individuo, kaj, ju pli societo estas civilizita, des pli ĉiuj individuoj estos estigita, kaj des pli diversaj estos deziroj.
Li subtenas, ke en anarki-komunismo:
| “ | ...domoj, kampoj, kaj fabrikejo jam ne estos privata posedo, kaj ili apartenos al la komunumo aŭ nacio, kaj mono, pagoj, salajroj, kaj komerco estos nuligita. | ” |
—Petro Kropotkin, La konkero de la pano | ||
Individuoj kaj grupoj uzus kaj regus kia ajn rimedoj ili bezonus, ĉar anarki-komunisma celo estis loki “plukita aŭ fabrikita produktado al ĉiuja dispono, donace ĉiuj libereco por laŭplaĉe konsumi ĝi hejme”. Li subtenas la senposedigo de la propedo por certi ke ĉiuj havos ĉiu kion ili bezonos sen esti altrudita al vendi sian laboro por ekhavi ĝi.
| “ | Ni ne volas rabi nenies frakon, sed ni volas al laborantoj donaci ĉiuj tio, kion, ne have, igi sin kaptaĵo de la ekspluatantoj, kaj ni faros ĉio, kio ni povas, por fari ke neniu malhavas ion, por fari ke nenio estas altrudita al vendi la forto de sia dekstra brako por ekhavi sian kaj sian familian vivtenan minimumon. Ĉi tio estas tio, kio ni volas diri kiam ni parolis de senposedigo… | ” |
—Petro Kropotkin, La konkero de la pano | ||
Li diris ke en “kamparano kiu posedas ĵus la sumiĝi de lando kiu li povas kultivi”, kaj en “familio loĝanta en domo kiu donas ĵus sufiĉa spaco… bezona je ĉi tiu nombro da personoj”, kaj en metiisto “laboranta kun liaj iloj aŭ manteksilo” oni ne enmiksiĝus, rezone ke “landproprietulo posedas liajn riĉaĵojn per la kamparana malriĉeco, kaj la riĉeco de kapitalisto venas el la samaj fontoj”.
Dum multaj anarki-komunistoj kontraŭas komercon, kelkaj post-maldekstraj kaj post-manko anarki-komunistoj, kaj tiuj, kiuj havas sindikatista kunsento, ne kontraŭas komercon. Iuj subtenas nemona komercmaniero kun nemona varoj. Aliaj, kiel Tiziana Terranova, facile vidi anarki-komunismo kongrue kun nehierarĥia, malfermita koda, libera asocia, nemona, komercmaniero kiel P2P.
Gravaj anarki-komunistoj
[redakti | redakti fonton]- Petro Kropotkin
- Carlo Cafiero
- Errico Malatesta
- Sébastien Faure
- Élisée Reclus
- Jean Grave
- Vernon Richards
- Abel Paz
- Nestor Maĥno
- Emma Goldman
- Daniel Guérin.