Carl Karlweis

Carl Karlweis
Carl Karlweis ĉ. 1897
Persona informo
Naskiĝo	23-an de novembro 1850 (1850-11-23) en Vieno
Morto	27-an de oktobro 1901 (1901-10-27) (50-jaraĝa) en Vieno
Lingvoj	germana vd
Ŝtataneco	Aŭstrio vd
Familio
Infanoj	Marta Karlweis (en) vd
Profesio
Okupo	dramaturgo verkisto vd
Laborkampo	Literaturo kaj dramo vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Carl KARLWEIS (vere: Karl Weiß/Weiss; naskiĝinta en la 23-a de novembro 1850 en Vieno, mortinta samloke en la 27-a de oktobro 1901) estis aŭstra dramisto kaj rakontisto.

Vivo

Karlweis estis ekde 1868 oficisto de la privata fervoja societo Österreichisch-ungarische Staatseisenbahngesellschaft en Graz. En 1869 li ekdeĵoris ĉe Carl-Ludwig-Bahn, Ekde 1876, estante jam verkisto, li estis firmaa sekretario de Graz-Köflacher Bahn, ekde 1891 en la ĝenerala komandejo de Südbahngesellschaft en Vieno Supera inspektoro kaj Estro de la buroo por ĝeneralaj aferoj. Karlweis estis felietonisto ĉe Neues Wiener Tagblatt, kiel ankaŭ ĉe Neue Freien Presse kaj Die Gartenlaube.

Li skribis plurajn rakontojn kaj romanojn, parte en la viena dialekto. Kun Hermann Bahr (ekz. en 1893 - premiero de Aus der Vorstadt) kaj Vinzenz Chiavacci li verkis ankaŭ komediojn (ekz. Einer vom alten Schlag) kaj popolaĵojn surscenigititajn ĉefe en Vieno ĉe Deutsches Volkstheater kaj Wiener Volksbühne. Menciindas ankaŭ la novelkolekton Geschichten aus Stadt und Dorf kiel ankaŭ la broŝuro Das gemütliche Wien" (1889).

En la 25.11.1896 Karlweis ricevis la Premion Raimund por la popola teatraĵo Der kleine Mann den Raimund-Preis.

Suferinte dum multaj jaroj pro stomakdoloroj li skribis kiel lastan teatraĵon Der neue Simson (premiero en la 19.10.1901 kun granda sukceso ĉe Volkstheater kun Franz Tewele sowie Helene Odilon. Ĝi estis satiro pri Karl Kraus. Li mortis kelkajn monatojn post la reveno el kuracado en Lovran.

Estante juddevena li konvertiĝis en la 23.4.1889 al protestantismo. En 1919 nomitis en Währing la strateto Karlweisgasse por li. Lia filino estis la verkistino Marta Karlweis, lia filo la aktoro Oskar Karlweis.

Verkoj

• Paul de Kock. Lustspiel in einem Aufzuge, 1875
• Aus dem Französischen. Lustspiel in zwei Aufzügen, 1876
• Cousine Melanie. Lustspiel in drei Aufzügen, 1879
• Rächer, 1880
• Der Dragoner. Lustspiel in einem Aufzuge, 1883
• André, 1885
• Das gemüthliche Wien, Gegen den Strom, Band 5, 1885
• Bruder Hans, 1886
• Kun Vincenz Chiavacci: Laufen lassen. Volksstück mit Gesang in vier Aufzügen (aŭ: Einer vom alten Schlag), 1886
• Wiener Kinder. Roman, 1887
• Der lachende Wirth, 1889
• Kun Gustav Schwarzkopf: Eine Geldheirat. Schauspiel in vier Aufzügen, 1892
• Ein Sohn seiner Zeit. Roman, 1892
• Kun Hermann Bahr: Aus der Vorstadt. Volksstück in drei Akten
• Der kleine Mann. Wiener Schwank in vier Akten
• Reich werden! Ein Wiener Roman, 1894
• Vieŭ jeu. Novelle, 1894
• Goldene Herzen. Volksstück in vier Acten
• Das grobe Hemd. Volksstück in vier Acten
• Kun Carl von Carro: Das Riesenspielzeug. Volksstück in vier Acten, uraufgeführt am 9. November 1898 (Raimundtheater, Wien)
• In Gutenstein, 1898
• Das liebe Ich. Volksstück in einem Vorspiel und drei Akten (fünf Bildern)
• Adieu Papa und andere kleine Geschichten. Mit Bildern von Frantisek Hlavaty, 1898
• Onkel Toni. Eine Komödie aus der Gesellschaft in vier Aufzügen
• Kun Hermann Bahr: Wenn es euch gefällt. Wiener Revue in drei Bildern und einem Vorspiel, 1899
• Kun Fritz Singer : Die goldene Freiheit. Lustspiel in drei Akten, 1900
• Martin’s Ehe. Novelle in Briefen, 1901
• Der neue Simson. Komödie in drei Aufzügen
• Wien, was bist du! Kleine Erzählungen aus dem Nachlass, 1903
• Wien, das bist du! Kleine Erzählungen aus dem Nachlasse von C. Karlweis kun notoj de Bahr kaj Chiavacci.

Fonto

En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Carl Karlweis en la germana Vikipedio.

Literaturo

• Hermann Bahr: Karlweis. In: Neues Wiener Tagblatt. Nr. 295/1902 (XXXVI. Jahrgang), 26. Oktober 1902, S. 1 ff.
• Heinrich Glücksmann: Erinnerung an Karlweis. In: Neues Wiener Journal, Nr. 10920/1924 (XXXII. Jahrgang), 13. April 1924, S. 6.
• Katharina Drbohlav: C. Karlweis’ dramatische Werke bis zum ersten großen Erfolg 1894 und seine Prosaschriften. Dissertation. Universität Wien, Wien 1949.

Eksteraj ligiloj

• Manuskriptoj kaj leteroj en bibliotekoj kaj arkivoj Arkivigite je 2015-07-08 per la retarkivo Wayback Machine
• Pri Karlweis ĉe wien.gv.at Arkivigite je 2015-04-14 per la retarkivo Wayback Machine
• Nekrologo
• Pri Karlweis ĉe AEIOU