Tximistorratz

Torontoko CN Tower eraikinaren tximistorratza.

Tximistorratza tximistak erakarri eta lurrera modu seguruan bideratzeko gailua edo tresna da. Tximistorratzak inguruko pertsonak eta eraikinak tximistetatik babesteko helburua du. Benjamin Franklin estatubatuarrak asmatu zuen 1752an.

Historia

1749an Benjamin Franklinek elektrizitateari buruzko esperimentuak egin zituen. Tximistak fenomeno elektrikoa direla defendatu zuen eta hipotesi hori frogatzeko metodo bat proposatu zuen. 1749an tximistorratza asmatu zuen eta, beharbada, Prokop Divišek ere asmatu zuen Europan 1754an.

1752an Franklinek artikulu bat argitaratu zuen Londresen: hor, tximistetatik babesteko teilatu gainetan altzairuzko hagaxkak erabiltzea proposatu zuen. Haren teoriari buruzko saiakerak egin ziren Ingalaterran eta Frantzian, Franklinek berak kometa batekin 1752an egindako esperimentu famatua baino lehen. Handik aurrera tximistorratzak jartzen hasi ziren. Jendeak tximistorratz haietan zuen konfiantza hain zen handia, ezen tximistorraztun aterkiak ere diseinatu baitziren.

Gerora, Nikola Teslak beste diseinu bat patentatu zuen: hobekuntza nabaria zen eta Franklinen zenbait akats agerian utzi zituen. Teslak tximistorratzaren funtzionamenduaren oinarriak definitu zituen. Orduz geroztik, tximistorratzen industriak garapena izan du eta hainbat modelo fabrikatzen dira, baina denek ere funtzionamendu printzipio bera dute: eremu elektriko natural baten bidez airea ionizatzea, inguruan eror litezkeen tximistak erakartzeko.

Funtzionamendua

Tximistorratzak oinarrizko hiru elementu ditu: elektrodoa, lurreko hartunea eta tximista elektrodotik lur-hargunera bideratzen duen hari elektrikoa. Elektrodoa haga metaliko bat da (altzairuzkoa, aluminiozkoa edo kobrezkoa) eta hainbat formatao buru kaptadore bat du: punta formakoa, punta askotakoa, erdiesferikoa edo esferikoa; eraikinaren zati garaienaren gainetik egon behar du eta lur-hargunearekin kobrezko hari eroale baten bidez konektatuta dago. Lur-hargunea lurrean sartzen diren metalezko pika bidez eraikia da, baina lurperatutako metalezko xaflaz ere egin daiteke.

Sistema horren helburu nagusia tximistak eragin litzakeen kalteak saihestea da, pertsonengan ez ezik, baita bestelako elementuetan ere. Tresna asko deskarga elektrikoekiko sentikorrak dira eta honda daitezke.

Ikus, gainera

• Argindar
• Tximista
• Lurra (elektrizitatea)

Kanpo estekak

• Datuak: Q7973
• Multimedia: Lightning rods / Q7973