Kadens

En Kadens (fan cadentia, aur cadens tö lat. cadere = faal), biskriift di Aart, hur'ling di Trii- of Fjuurlünten (Akkordi) tö di Wiis spolet uur en sa uk di Wiis "fööri".

Hat jeft di forskeligst Aarten fan Kadensen, dānen forskelig biskrewen uur ken. Jen Wai es eeđer di Trapen fan di Toonleđer, diar di Toonaart dēr, en üđer Wai sen di Funktjoonen fan di Tööni iin ön di Toonleđer.
Fuaral sen des bikeent:

Di "Jazz-Kadens"

Es üs II - V - I bikeent. Di taust Trap es di Paralleelakkord fan di fjuurst Trap ön di Toonleđer.

Bispöl: C d e F G a (h) C
    1 2 3 4 5 6 7 8

II - V - I of 2 - 5 - 1 meent da d G C

Des kumt sa aaft fuar, tö'n Bispöl bi "Feuilles morts":

a7       d  G       C
C'est une chanson,  que nous resemble...

Des Stek es bal beeter üs "Autumn Leaves" bikeent, man skrewen waar dit üp franzk.

Di iinfachi Kadens

I - IV - V (Dur en Moll)

Jit uk Laagerjöl-Kadens, aurdat em des uk blinj bi di Nacht üp Strön törocht fair.
Masi Folks- en Slaagerleedjis ken diarme spölet uur.
Di trii Akkordi haa di Plaatsen 1, 4 en 5 ön di Toonleđer.
Di Funkstjoonen jit: Tonika, Subdominati en Dominanti.

Bispöl ön G-Dur

     D   G        C       D        G
     Bolle reiste jüngst zu Pfingsten, zu Pankow war sein Ziel
Plaatsen 5   1        4       5        1
Fuktsjoon Do   To        SubD     Do       To

Wan em dit ek sjung ken, da slaaget dit mesken ön D-Dur. Da skel em bluats transponiari:

    A   D        G       A        D
    Bolle reiste jüngst zu Pfingsten, zu Pankow war sein Ziel
Plaatsen 5   1        4       5        1

Hat kumt jen tö Gaagen, wan hi di Plaatsen ön di Kadensen keent. Dat bi des Bispöl di fifst Trap üs jest kumt, hinget me di Wiis töhop, dit es en Āptakt.

Dit Salev slaaget uk ön (a-)Moll:

     e       a     d          e        a
    Ich wünsch Dir Liebe ohne Leiden und, dass Dir nie die Hoffnung fehlt.
Plaatsen: 5       1     4          5        1

Aliksa let höm dit uk transponiari, jir üp e-moll:

     h       e     a          h        e
    Ich wünsch Dir Liebe ohne Leiden und, dass Dir nie die Hoffnung fehlt.
Plaatsen: 5       1     4          5        1

Paralleel bitö ( VI - II - III)

Tö "I IV V" hiir Paralleelakkordi, dānen fan di Moll-Toonaarten me dit salev Fuarteeken. Bi C-Dur sjocht dit sa üt:

Bispöl: C d e F G a (h) C
    1 2 3 4 5 6 7 8

Dit meent:

Tö Tonica 1 kumt paralleel 6 (Bit Bispöl kumt tö C-Dur a-Moll) - Niin Fuarteeken
Tö Subdominati 4 kumt paralleel 2 (Bit Bispöl kumt tö F-Dur d-Moll) - Fuarteeken: ♭
Tö Dominanti 5 kumt paralleel 3 (Bit Bispöl kumt tö G-Dur e-Moll) - Fuarteeken: ♯

Diarme ken em al olerhun tö en Wiis dö.

Spölin me Paralleelakkordi (en Dur-Forsküüwing)

Fan di Kwintenkrais es jaa bikeent, dat tö ark Dur-Toomleđer en Moll-Toonleđer jert, diar ditsalev Fuarteeken heer (Paralleeltoonaarten).
Aliksa jeft et uk Paralleelakkordi. Wan di Wiis diartö paset, da ken em haa, dat em beeter a-moll spölet üs C-Dur.

Fuar di forskeligi Lünt fan di Akkordi skel weđer en iinfachi Bispöl tiini (C-Dur me Āptakt).

G      C  a d G           C...
If I had a hammer,    I'd hammer in the morning...

of jit wat fan't Laagerjöl (a-moll):

e   a   C    D   F      a    C   e
There is a house in New Orleans, they call the rising sun...

Jir falt āp, dat dit D gurt skrewen es. Dit kumt uk fuar. "d-moll" wiar di Paralleelakkord tö F-Dur, man diar uur Dur spölet. Dat dit aliksa paset, es di Wiis en bet üt di Reeg skrewen, dat em san Stek beeter ön Haur bihalt. Bi "Bolle" (Jest Bispöl) es dit aliksa. Diar es di Bröch en bet üt di Reeg skrewen, en fan a-moll (Paralleel tö C-Dur, di fjuurst Trap bi di Toonaart G-Dur) uur A-Dur:

Toonaart bleft üs her G-Dur:
G  D           A    A7   D
Ne volle halbe Stunde hat er nach ihm gespürt

Töhopfaating en en Skelt diartö

Jir es fuar trii Toonaarten di Kwintenkrais me Klöör önerliar, wat fuar hok Toonaart paset.
Kadens fuar C-Dur (blö); E-Dur (ruar); Es-Dur (güül).
Benen stuun di Paralleeltoonaarten ön Moll.

Sa weet em al olerhun, hur em tö dit Miist me spöli ken. Dit slaaget ek bluat üp Gitari, naan, uk Ukulele of Klawiir fo diarfan en iinfachi Struktuur en spöli tö forskeligi Wiisen.
Förter giar dit da me Sērkenmusik, senerligi Toonleđern en "Jazz-Akkordi", man dit skel jen forklaari, diar dit beeter ken.

Üp en hiilendal üđer Bleer stuun di Aarten, dānen ön Indien of ön forskeligst Lönen spölet uur. Dit es mal forskelig, man et jert jit langsen tö di gurt Famiilie fan Musiik en Spölsters.

Didiar artiikel as di 1.7.2015 uun det list faan gud artiikler, diar det leesen luane apnimen wurden. Uun uugenblak jaft at diar 73 faan.