2024

Iuwen:	16e	17e	18e	19e	20e	21e iuw	22e	23e	24e	25e	26e
Jierren:	2019	2020	2021	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028	2029

Kalinders
Gregoriaanske kalinder	2024 MMXXIV
Ab urbe condita	2777
Armeenske kalinder	1473 ԹՎ ՌՆՀԳ
Etiopyske kalinder	2016 – 2017
Hebriuwske kalinder	5784 – 5785
Hindoekalinders
- Vikram Samvat	2079 – 2080
- Shaka Samvat	1946 – 1947
- Kali Yuga	5125 – 5126
Iraanske kalinder	1402 – 1403
Islamityske kalinder	1446 – 1446
Juliaanske kalinder	Gregoriaansk min 13 dgn.
Sineeske kalinder	4720 – 4721 庚卯 – 辛辰

2024 is in skrikkeljier dat begjint mei in moandei. (Gregoriaanske kalinder foar 2024.)

Foarfallen

jannewaris

• 1 - Estlân fiert it homohoulik yn.
• 1 - De Republyk Artsach wurdt formeel opheft, en Nagorno-Karabach giet op yn Azerbeidzjan.
• 1 - It westen fan Japan wurdt troffen troch in swiere ierdbeving fan 7,6 op de skaal fan Richter, wêrby't 240 minsken omkomme en 1.289 oaren ferwûne reitsje. Begjin febrewaris binne der noch 15 fermisten.
• 1 - Etioopje makket bekend in oerienkomst mei Somalilân sletten te hawwen oer it brûken fan 'e haven fan Berbera. Somalilân is in de facto ûnôfhinklik lân yn it noarden fan Somaalje dat lykwols gjin erkenning fan 'e bûtenwrâld genietet. Etioopje jout oan fan doel te wêzen om as earste lân de ûnôfhinklikheid fan Somalilân te erkennen.
• 1 - De auteursrjochten fan de earste tekenfilms fan Mickey Mouse ferfalle. Steamboat Willie, de earste tekenfilm mei lûd, heart dêr ek ta.
• 3 - By de fjirde jierlikse betinking yn 'e Iraanske stêd Kerman fan 'e moard troch de Feriene Steaten op 'e Iraanske generaal Kasem Soleimani fiert de soennityske terroristyske organisaasje Islamityske Steat in dûbele bomoanslach út. Dêrby komme 94 minsken om en reitsje 284 oaren ferwûne.
• 8 - Yn Ekwador ropt presidint Daniel Noboa de steat fan belis út yn it ramt fan oangeande striid tsjin 'e drugskartels.
• 10 - Súd-Afrika beskuldiget Israel yn it ramt fan 'e oangeande Gaza-oarloch fan genoside op 'e Palestynske befolking yn 'e Gazastripe en spant in proses tsjin Israel oan foar it Ynternasjonaal Gerjochtshôf yn De Haach.
• 12 - In Westerske koälysje ûnder lieding fan 'e Feriene Steaten set útein mei it útfieren fan bombardeminten op 'e Hûty-rebellen yn noardlik Jemen. De Hûtys falle al langere tiid passearjende ynternasjonale keapfardijskippen oan yn 'e Golf fan Aden en de súdlike Reade See út ûnfrede oer it Israelyske hâlden en dragen yn 'e Gaza-oarloch.
• 14 - By in troanwikseling yn Denemark docht keninginne Margareta II ôfstân fan 'e troan yn it foardiel fan har soan, Freark X.
• 15 - Nei in koarte politike krisis wurdt de herfoarmingsgesinde opposysjekandidaat Bernardo Arévalo dochs beneamd ta presidint fan Gûatemala.
• 19 - Mei de op ôfstân betsjinne SLIM-misje wurdt Japan it fyfde lân dat in romteskip op 'e moanne lânet.
• 26 - It Ynternasjonaal Gerjochtshôf yn De Haach sprekt in tuskentiids fûnis út yn 'e rjochtsaak dy't Súd-Afrika tsjin Israel oanspand hat om 'e Israelyske genoside op 'e Palestynske befolking yn 'e Gazastripe. Israel moat der alles oan dwaan om genoside foar te kommen. Hamas moat de Israelyske gizelders fuortendaliks frijlitte.

febrewaris

• 2 - By fûleindige boskbrannen yn Sily, yn 'e neite fan 'e stêden Valparaíso en Viña del Mar, komme mear as 120 minsken om it libben.
• 8 - By parlemintsferkiezings yn Pakistan winne politisy fan 'e ferbeane partij fan 'e finzen sittende âld-premier Imran Khan de relative mearderheid fan 101 sitten yn it 264 sitten tellende parlemint. Om't se lykwols meidwaan moasten as ûnôfhinklike kandidaten, ropt Nawaz Sharif fan 'e PML (N), dy't mei 75 sitten op it twadde plak einiget, de oerwinning út.
• 14 - By de presidintsferkiezings yn Yndoneezje wint Prabowo Subianto, in eardere generaal dy't him yn 'e 1990-er jierren skuldich makke hat oan oarlochsmisdieen en misdieden tsjin 'e minsklikheid yn sawol Yndoneezje sels as East-Timor.
• 16 - Grikelân fiert it homohoulik yn. It is it earste Eastersk-otterdokse lân dat dat docht.
• 16 - Yn in strafkamp yn Charp, yn Sibearje, komt de foaroansteande Russyske opposysjelieder Aleksej Navalny om it libben. Syn famylje en Westerske regearings binne derfan oertsjûge dat er fermoarde is troch it diktatoriale rezjym fan Vladimir Pûtin.
• 21 - By de bou fan de nije Kanaalbrêge oer it Twintekanaal yn it Nederlânske Lochem (Gelderlân), komme twa minsken om it libben as gefolch in ûngelok by it pleatsen fan in part fan de nije brêge.
• 22 - It Amerikaanske Intuitive Machines wit as earste kommersjele bedriuw in fiertúch op 'e moanne te lânjen.
• 26 - Yn Berlyn wurd RAF-terroriste Daniela Klette oppakt, nei't se trittich jier op de flecht west hie foar de plysje.
• 29 - Der binne no ûnder de boargerbefolking fan 'e Gazastripe 30.000 deaden fallen troch it Israelyske optreden yn 'e oangeande Gaza-oarloch.

maart

• 7 - Sweden wurdt as 32e lân lid fan 'e NATO.
• 11 - Wylst der yn Haïty in krisis hearsket dy't it lân ûnderdompele hat yn anargy, wêrby't wapene bindes de tsjinst útmeitsje, makket premier en presidint Ariel Henry syn oansteande ôftreden bekend.
• 15-17 - By presidintsferkiezings yn Ruslân dy't noch frij, noch earlik binne, wurdt diktator Vladimir Pûtin foar in fyfde termyn "keazen".
• 22 - Fjouwer leden fan 'e islamistyske terroristyske organisaasje IS kringe yn it Russyske Krasnogorsk, in foarstêd fan Moskou, it konsertgebou de Crocus City Hall binnen, dêr't se it fjoer iepenje op 'e konsertgongers. Der komme teminsten 144 minsken om en teminsten 551 oaren reitsje ferwûne. In fjouwertal manlju út Tadzjikistan, wêrfan't de Russyske autoriteiten sizze dat it de dieders binne, wurdt letter by Brjansk arrestearre en mei sichtbere ferwûnings foar de rjochter brocht. Presidint Vladimir Pûtin hâldt tsjin alle bewizen en logika yn fol dat de Oekraïne op 'e iene of oare manear by de oanslach belutsen is.
• 25 - De Feilichheidsrie fan 'e Feriene Naasjes nimt in resolúsje oan wêryn't oproppen wurdt om fuortendaliks in sjitferbod yn te stellen yn 'e Gaza-oarloch. Der binne ûnderwilens al mear as 30.000 Palestynske boargers omkommen by de oanhâldende Israelyske bombardeminten.
• 26 - Yn 'e Amerikaanske stêd Baltimore stoart de wichtige Francis Scott Keybrêge yn nei't der in grut containerskip tsjinoan fearn is. Seis minsken dy't op dat stuit op 'e brêge mei ûnderhâld dwaande binne, komme dêrby om. De haven fan Baltimore wurdt troch de resultearjende ravaazje folslein isolearre, sadat der gjin skip mear yn of út kin.
• 26 - Yn 'e nacht fan 25 op 26 maart witte yn AquaZoo te Ljouwert alve waskbearen te ûntsnappen út harren ferbliuw yn 'e bistetún.

april

• 1 - Israel fiert in bombardemint út op 'e Iraanske ambassade yn 'e Syryske haadstêd Damaskus, wêrby't 16 minsken omkomme. Oanfallen op diplomatike fertsjintwurdigings binne misdieden ûnder it ynternasjonaal rjocht, mar de Feriene Steaten blokkearje yn 'e Feilichheidsried fan 'e Feriene Naasjes in resolúsje ta feroardieling fan Israel.
• 3 - It easten fan Taiwan wurdt troffen troch in swiere ierdbeving fan 7,2 op de skaal fan Richter.
• 5 - Yn 'e Ekwadoraanske haadstêd Quito falt de plysje de ambassade fan Meksiko binnen om 'e eardere Ekwadoraanske fise-presidint Jorge Glas te arrestearjen. Glas, dy't foar korrupsje feroardiele is ta 6 jier finzenisstraf, hie polityk asyl frege oan en krigen fan Meksiko. De Ekwadoraanske skeining fan it Ferdrach fan Wenen oangeande Diplomatyk Ferkear bringt Meksiko en Nikaragûa derta om 'e diplomatike bannen mei Ekwador te ferbrekken.
• 9 - Yn Itaalje fynt ûnder wetter in eksploazje plak yn in wetterkrêftsintrale yn it opslachmar fan Suviana tusken Florâns en Bologna. Ferskate wurknimmers komme om it libben.
• 13 - Iraan fiert mei raketten en drones in oanfal op Israel út ta ferjilding fan it Israelyske bombardemint fan 'e Iraanske ambassade yn 'e Syryske haadstêd Damaskus earder dizze moanne. Mei't Iraan de aksje 72 oeren yn 't foar oankundige hat, slagget it Israel, de Feriene Steaten en Jordaanje om frijwol alle raketten en drones del te sjitten foar't se har doelwyt reitsje kinne.
• 16 - Yn Kopenhagen, de haadstêd fan Denemark, rekket it histoaryske Beursgebou slim skansearre troch in brân.
• 16 - Swiere rein yn 'e krite fan 'e Perzyske Golf liedt ta de dea fan teminsten 32 minsken en ta oerstreamings yn 'e Feriene Arabyske Emiraten dy't de lofthaven fan Dûbai splis sette.
• 26 - Yn Frjentsjer rekket de gevel fan it Keatsmuseum slim skansearre as gefolch fan in plofkreak.
• 27 - Nepal fiert it homohoulik yn.

maaie

• 9 - Rapper Joost Klein docht yn it Sweedske Malmö mei oan de heale finale fan it Eurofyzjesjongfestival.
• 11 - De finale fan it Eurofyzjesjongfestival wurdt holden yn Malmö. De Switserske ynstjoering Nemo wint mei it liet the Code. De Nederlânske ynstjoering Joost Klein docht net mei om't er troch de EBU diskwalifisearre is yn ferbân mei in ynsidint fan "oer de grins geand hâlden en dragen". Letter docht bliken dat er in opkringerige fotografe in triuw jûn hat.
• 10 - SC Cambuur spilet tsjin Helmond Sport de lêste kompetysjewedstriid yn it Cambuurstadion.
• 15 - By in oanslach yn Handlová wurdt de Slowaakse premier Robert Fico delsketten.
• 19 - By in helikopter ûngelok yn de buert fan Varzakan, yn noardwestlik Iraan, komme de Iraanske presidint Ebrahim Raïsi en minister fan Bûtenlânske Saken Hossein Amir-Abdollahian om it libben.
• 19 - In besykjen ta steatsgreep yn 'e Demokratyske Republyk Kongo, û.l.f. Christian Malanga, mislearret.
• 20 - It noardeasten fan Fryslân wurd troffen troch in wolkbrek, benammen it doarp Bûtenpost is de skea grut.
• 20 - De haadoanklager fan it Ynternasjonaal Strafhof (ICC) yn De Haach docht in oanfraach foar de útfurdiging fan arrestaasjebefellen tsjin trije Hamas-lieders, de Israelyske premier Benjamin Netanyahu en de Israelyske minister fan Definsje Yoav Gallant foar oarlochsmisdieden en misdieden tsjin 'e minsklikheid.
• 24 - It Ynternasjonaal Gerjochtshôf yn De Haach furdiget in fûnis út dat Israel mei direkte yngong ophâlde moat mei syn militêr offinsyf by Rafah, yn it suden fan 'e Gazastripe. Israel kiest derfoar om dy útspraak te negearjen.
• 24 - By in grutte ierdferskowing yn it Sintraal Heechlân fan Papoea Nij-Guineä komme mear as 2.000 minsken om.
• 26 - Op It Amelân stoart in sportfleantúchje koart nei it omheech gean fan Fleanfjild Ballum del yn de dunen, ien persoan rekket ferwûne.
• 28 - Topamtner Dick Schoof wurdt troch de formearjende partijen (PVV, VVD, NSC en BBB) foarútskood as de nije premier fan Nederlân.
• 29 - By parlemintsferkiezings yn Súd-Afrika ferliest it Afrikaansk Nasjonaal Kongres (ANC) foar it earst sûnt de ôfskaffing fan 'e apartheid yn 1993 de absolute mearderheid yn it parlemint. Dat betsjut dat der in koälysjeregear foarme wurde moat.
• 30 - Yn it swijjildproses tsjin Donald Trump (oer stikferfalsking yn ferbân mei it beteljen fan swijjild oan pornostjer Stormy Daniels om syn oerhoer mei har stil te hâlden foar de Amerikaanske presidintsferkiezings fan 2016) wurdt de eardere Amerikaanske presidint op alle 34 punten skuldich befûn. It is de earste kear yn 'e Amerikaanske skiednis dat in âld-presidint in feroardiele krimineel wurdt.

juny

• 1 - By parlemintsferkiezings yn Yndia ferliest de hindoe-fûnemintalistyske BJP ûnferwachts syn absolute mearderheid yn 'e Lok Sabha, it legerhûs fan it parlemint fan Yndia. BJP-lieder Narendra Modi kin fierder as premier, mar is fan no ôf oan ôfhinklik fan 'e stipe fan in stikmannich lytsere regionale politike partijen.
• 2 - By presidintsferkiezings yn Meksiko komt Claudia Sheinbaum, de eardere boargemaster fan Meksiko-Stêd, as winneresse út 'e bus. It is foar de earste kear dat Meksiko in froulike presidint kriget. (Dat hie trouwens net oars west as Sheinbaum ferlern hie, want de wichtichste presidintskandidaat fan 'e opposysje, Xóchitl Gálvez, wie ek in frou.)
• 6-9 - By de ferkiezings foar it Jeropeesk Parlemint winne de ekstreem-rjochtse politike partijen gâns oan yn grutte, mar de kristen-demokraten, sosjaal-demokraten en liberalen behâlde mei-inoar in romme mearderheid.
• 10 By in fleantúchûngelok yn it Wâldreservaat Chikangawa, yn noarden fan Malawy, kommme de fise-presidint fan it lân, Saulos Chilima, en acht oaren om it libben.
• 14-14 july - It Europeesk kampioenskip fuotbal 2024 wurdt holden yn Dútslân. Yn 'e finale wurdt Ingelân ferslein troch Spanje.
• 15 - Yn Fryslân wurdt de 6e edysje fan de Slachtemaraton holden.
• 17-9 july - Gjin treinferkear fan en nei stasjon Ljouwert fanwegen wiidweidige wurksemheden oan de spoaren op it opstelterrein.
• 23 - By de hadj nei Mekka komme yn Saûdy-Araabje mear as 1.300 islamityske pylgers om troch de ekstreme hjittens fan omtrint 50 °C.
• 23 - By twa koördinearre oanslaggen yn 'e stêden Machatsjkala en Derbent, yn 'e Russyske dielrepublyk Dagestan, bringe islamistyske terroristen 28 minsken om hals.
• 24 - Julian Assange, de oprjochter fan 'e klokkeliederswebside WikiLeaks, komt nei fiif jier frij út foararrest yn it Feriene Keninkryk nei't er mei it Iepenbier Ministearje fan 'e Feriene Steaten, dat him útlevere hawwe woe, ta in skikking kommen is.
• 26 - Yn Bolivia mislearret de steatsgreep dy't de koartlyn ûntsleine generaal Juan José Zuñiga besiket út te fieren.
• 29 - By trije ûnderskate bomoanslaggen yn 'e steat Borno, yn it noarden fan Nigearia, komme 30 minsken om en reitsje teminsten 100 oaren ferwûne.
• 29-21 july - De Omgong fan Frankryk 2024 fynt plak, mei de start yn Florâns, Itaalje, en de finish yn Nice. De Sloveenske hurdfytser Tadej Pogačar wint de Omgong.

july

• 2 - Yn Nederlân wurdt nei in formaasje fan 223 dagen it Kabinet-Schoof ynstallearre.
• 4 - By parlemintsferkiezings yn it Feriene Keninkryk lijt de Konservative Partij fan premier Rishi Sunak in swiere nederlaach. Winner is de Labourpartij. Labourlieder Keir Starmer wurdt de nije minister-presidint.
• 7 - By parlemintsferkiezings yn Frankryk boekt it linkse Nije Folksfront yn 'e twadde omgong de oerwinning, nei't de winst yn 'e earste omgong, in wike earder, noch nei de ekstreem-rjochtse Nasjonale Gearkomste liek te gean.
• 12 - In útspraak fan 'e Hege Ried fan it Keninkryk fan 'e Nederlannen yn De Haach, dêr't gjin heger berop mear tsjin mooglik is, soarget derfoar dat it homohoulik tenei ek útfierd wurde moat op Arûba en Kurasau (en yn prinsipe ek op Sint-Marten, dat net by de rjochtsaak belutsen wie, mar dat yn deselde steatsrjochtlike sitewaasje ferkeart).
• 12 - Yn Nederlân wurdt rapper Ali B troch de rjochtbank feroardiele ta in finzenisstraf fan twa jier foar it besykjen ta ferkrêfting fan sjongster Ellen ten Damme en de ferkrêfting fan in oare frou.
• 13 - Op kampanje yn Butler (Pennsylvania) rekket de Republikeinske presidintskandidaat Donald Trump lichtferwûne by in moardoanslach troch de geastlik betize tweintiger Thomas Matthew Crooks. In oare oanwêzige, de âld brânwachtkommandant Corey Comperatore, wurdt deadlik rekke troch in kûgel út it gewear fan Crooks, dy't sels deasketten wurdt troch skerpskutters fan 'e Secret Service.
• 19 - By in wrâldwide kompjûtercrash, dy't bekend komt te stean as it CrowdStrike-ynsidint, falle de kompjûtersystemen út fan û.o. sikehuzen, banken en loftfeartmaatskippijen, wat liedt ta gaos op 'e lofthavens, minsken dy't net by harren bankrekkens kinne en operaasjes dy't ôfsein wurde moatte. De crash wurdt net feroarsake troch in kompjûterfirus, mar troch in flater yn in softwareupdate foar Microsoft Windows fan it renommearre softwarebefeiligingsbedriuw CrowdStrike.
• 21 - Nei in desastreus ferrûn polityk debat mei syn Republikeinske tsjinstanner Donald Trump en grutte druk út syn eigen efterban beslút de Amerikaanske presidint Joe Biden om him werom te lûken as de kandidaat fan 'e Demokratyske Partij foar de Amerikaanske presidintsferkiezings yn novimber 2024. Ynstee smyt er syn gewicht efter syn fise-presidint Kamala Harris.
• 22 - By ierdferskowings komme yn in twatal doarpen yn súdwestlik Etioopje 257 minsken om it libben.
• 23 - Under bemiddeling fan Sina komme de rivalisearjende Palestynske partijen Fatah en Hamas ta in oerienkomst om in mienskiplik regear te foarmjen.
• 26-11 augustus - Yn Parys wurde de Olympyske Simmerspullen 2024 holden.
• 28 - By presidintsferkiezings yn Fenezuëla ropt de sittende presidint Nicolás Maduro himsels ta winner út, hoewol't opinypeilings foar de ferkiezings sjen lieten dat rom 70% fan it elektoraat fan doel wie en stim op 'e kandidaat fan 'e feriene opposysje, Edmundo González. Beskuldigings fan stimbusfraude liede ta protesten yn it hiele lân, wylst gâns lannen yn Noard- en Súd-Amearika de diplomatike betrekkings mei Fenezuëla opskoarje.
• 31 - By in moardoanslach yn 'e Iraanske haadstêd Teheran komt Ismaïl Haniyeh, de politike lieder fan 'e Palestynske ekstremistyske organisaasje Hamas, om it libben. Hoewol't Israel der it swijen ta docht, wurdt der algemien fan útgien dat de Mossad, de Israelyske geheime tsjinst, derefter sit.
• 31 - Menno van Zwieten, Gabe Jan van Popta en Tjisse Steenstra winne yn Frjentsjer de 171ste PC. Tjisse Steenstra wurdt útroppen ta kening.

augustus

• 1 - By in finzeneruil dy't ûnder bemiddeling fan Turkije ta stân kommen is, litte Ruslân en Wyt-Ruslân 16 finzenen frij, wylst de Feriene Steaten, Dútslân, Sloveenje, Poalen en Noarwegen 8 finzenen en 2 minderjierrigen gean litte. It is de grutste finzeneruil tusken Ruslân en it Westen sûnt de ein fan 'e Kâlde Oarloch.
• 5 - Nei dagen fan lanlike protesten yn Bangladesj jout premier Sheikh Hasina har posysje op en nimt mei har famylje de wyk nei buorlân Yndia.
• 7 - Boalsert wint yn Wommels de 122ste Freulepartij.
• 8 - Yn Bangladesj wurdt Nobelpriiswinner Muhammad Yunus oansteld as 'haadadviseur' fan in ynterimregear, dat foarme is nei de flecht fan premier Sheikh Hasina, trije dagen earder.
• 9 - Yn Brazylje stoart in ferkearsfleantúch, Voepass Linhas Aéreas-flecht 2283, del yn in wenwyk fan São Paulo. Alle 61 ynsitters komme om it libben.
• 11 - Yn 'e Russysk-Oekraynske Oarloch begjint it Oekraynske leger in ynvaazje fan 'e Russyske provinsje Koersk.
• 14 - De apepokken wurde troch de Wrâldsûnensorganisaasje (WHO) útroppen ta in sûnenskrisis fan ynternasjonale noed, nei't der him foar de twadde kear yn twa jier in grutte útbraak yn Afrika foardocht.
• 14 - Yn Tailân wurdt Paetongtarn Shinawatra oansteld as premier. Hja is de jongste premier út 'e skiednis fan it lân. Paetongtarn is de jongste dochter fan 'e eardere premier Thaksin Shinawatra (2001–2006) en in muoikesizzer fan 'e eardere premier Yingluck Shinawatra (2011–2014).
• 18 - SC Cambuur spilet foar it earst yn it nijboude Kooi Stadion.
• 28-8 septimber - Yn Parys wurde de Paralympyske Simmerspullen 2024 holden.

septimber

• 1 - UNICEF, it bernefûns fan 'e Feriene Naasjes, set yn 'e Gazastripe útein mei in grutte poliofaksinaasjekampanje, no't dy sykte dêr troch oarlochssitewaasje de kop op stekt.
• 2 - It Heechgerjochtshôf fan Brazylje bekrêftiget it beslút fan in legere rjochter om 'e tagong ta it sosjale medium X (foarh. Twitter) yn hiel Brazylje te blokkearjen. Dat fûnis is it gefolch fan 'e wegering fan X-eigner Elon Musk om wat te dwaan oan 'e desynformaasje oer de Brazyljaanske presidintsferkiezings fan 2023, dy't op X rûnom ferspraat wurdt, en dy't laat hat ta de Bestoarming fan it Brazyljaanske Kongres.
• 6 - De tyfoan Yagi tsjocht oer de eilannen en it fêstelân fan Súdeast-Aazje. Benammen Fjetnam, Laos, Birma en it Sineeske eilân Hainan wurde swier troffen. Der komme teminsten 844 minsken om en dêropta reitsje mear as 2.279 oaren ferwûne.
• 12 - De Amerikaanske miljonêr Jared Isaacman, dy't as astronaut diel útmakket fan 'e Polaris Dawn-romtemisje, wurdt de earste boarger (d.w.s. net-militêr) dy't in romtewanneling makket.
• 17 - De Israelyske geheime tsjinst Mossad fiert in koördinearre weach fan terroristyske oanslaggen út troch de pipers fan leden fan 'e Libaneeske fersetsbeweging Hezbollah ûntploffe te litten, dy't lykwols ek brûkt wurde troch medysk personeel. Dêrby komme teminsten 12 minsken om, ûnder wa 2 leden fan Hezbollah, 8 ûnskuldige folwoeksenen en 2 bern. Mear as 2.750 oaren, ûnder wa de Iraanske ambassadeur yn Libanon, reitsje by de oanslaggen ferwûne. In dei letter, op 18 septimber, fiert de Mossad op 'e nij in weach fan terroristyske oanslaggen út, diskear troch de portofoans fan Hezbollah-leden ûntploffe te litten. Dêrby komme teminsten 30 minsken om en reitsje mear as 750 lju ferwûne. Beide soarten apparaten blike makke te wêzen troch in bedriuw dat in front is foar de Mossad en wiene fan it begjin ôf oan foarsjoen fan in lytse springstoflading.
• 20 - De Israelyske Loftmacht bombardearret in appartemintekompleks fan 6 ferdjippings yn it suden fan 'e Libaneeske haadstêd Beirût om't lieders fan 'e sjiïtyske fersetsbeweging Hezbollah yn in bunker ûnder it gebou gearkommen binne. By de operaasje komme teminsten 45 minsken om, ûnder wa Hezbollah-foaroanman Ibrahim Akil. It meastepart fan 'e slachtoffers bestiet lykwols út ûnskuldige boargers, ûnder wa 7 froulju en 3 bern. Nochris 68 oaren reitsje ferwûne.
• 26 - De orkaan Helene komt oan lân oan 'e westkust fan Floarida as in orkaan fan 'e 4e kategory. Dêrby komme teminsten 231 minsken om en der wurdt foar mear as $88 miljard oan skea oanrjochte.
• 27 - By in bombardemint troch de Israelyske Loftmacht fan it haadkertier fan 'e Libaneeske fersetsbeweging Hezbollah yn Beirût komt de lieder fan 'e organisaasje, Hassan Nasrallah, om it libben.
• 28 - By parlemintsferkiezings yn Eastenryk wint de ekstreem-rjochtse partij FPÖ hast in trêdepart (28,9%) fan 'e stimmen.

oktober

• 1 - It leger fan Israel falt it suden fan Libanon binnen om dêr de fersetsbeweging Hezbollah út te skeakeljen. Dit is in grutte eskalaasje fan it oangeande konflikt tusken Israel en Hezbollah.
• 1 - Iraan besjit Israel mei ballistyske raketten út ferjilding foar de terroristyske oanslaggen fan 'e Israelyske geheime tsjinst Mossad op Hezbollah yn Libanon op 17 en 18 septimber l.l.
• 9 - De orkaan Milton komt oan lân oan 'e westkust fan Floarida as in orkaan fan 'e 5e kategory. Hoewol't it de op ien nei swierste orkaan ea is dy't boppe de Golf fan Meksiko ta ûntwikkeling kommen is, falt it mei de gefolgen relatyf ta. Der komme 35 minsken om en der wurdt foar $85 miljard oan skea oanrjochte.
• 10 - Carola Schouten wurdt de nije boargemaster fan Rotterdam, hja folget Ahmed Aboutaleb op.
• 16 - Yahya Sinwar, de lieder fan 'e militante Palestynske beweging Hamas, sneuvelet yn 'e Gazastripe by in fjoergefjocht mei Israelyske militêren.
• 20 - Moldaavje hâldt in referindum oer tatreding ta de Jeropeeske Uny. Nettsjinsteande Russyske ynminging om dat foar te kommen, stimt in lytse mearderheid fan it elektoraat foar.
• 23-24 - De tropyske stoarm Trami treft de Filipinen, dêr't as gefolch fan 'e stoarm 149 minsken omkomme.
• 26 - By parlemintsferkiezings yn Georgje wint de pro-Russyske partij Georgyske Dream sabeare in absolute mearderheid. De opposysje en ynternasjonale waarnimmers sprekke fan grutskalige stimbusfraude en yntimidaasje fan kiezers.
• 29 - Yn 'e Spaanske regio Falinsia falt yn 8 oeren tiid mear rein as der oars yn in jier falt. By de resultearjende slimme oerstreamings komme teminsten 205 minsken om. Op 1 novimber wurde noch mear as 1.900 oaren fermist.

novimber

• 5 - By de Amerikaanske presidintsferkiezings ferslacht de Republikeinske kandidaat Donald Trump syn Demokratyske tsjinstanner Kamala Harris.
• 9 - By in bomoanslach op it spoarstasjon fan Kwetta, yn Pakistan, komme teminsten 26 minsken om. De ferantwurdlikens wurdt opeaske troch it Befrijingsleger fan Balûtsjistan (BLA), in sesesjonistyske organisaasje dy't stribbet nei in ûnôfhinklik lân foar de etnyske Balûtsjen.
• 11-22 - Yn 'e Azerbeidzjaanske haadstêd Bakû wurdt de klimaatkonferinsje COP29 holden. De gearkomste einiget yn mineur om't de Westerske lannen net mear as $300 miljard yn 't jier útjaan wolle om 'e ûntwikkelingslannen te helpen by ferduorsuming, wylst dêrfoar teminsten $1.300 miljard nedich is.
• 21 - It Ynternasjonaal Strafhof yn De Haach furdiget arrestaasjebefelen út tsjin 'e Israelyske premier Benjamin Netanyahu en de eardere Israelyske minister fan Definsje Yoav Gallant foar oarlochsmisdieden begien troch it Israelyske leger yn it oangeande Gazakonflikt. Ek tsjin Hamas-lieder Mohammed Deif wurdt in arrestaasjebefel foar oarlochsmisdieden útfurdige.
• 21 - Yn Peshawar, yn Pakistan, nimme islamistyske soennityske terroristen in konfoai auto's ûnder fjoer dêr't sjiïten yn sitte. Dêrby komme 46 minsken om en reitsje teminsten 20 oaren ferwûne.
• 26 - Yn 'e 'e oarloch fan Israel tsjin Hezbollah yn Libanon berikke de stridende partijen ûnder bemiddeling fan Frankryk en de Feriene Steaten in sjitferbod.
• 30 - Yn 'e Syryske Boargeroarloch witte rebellen fan 'e islamistyske Hajat Tachrir al-Sjaam nei in ferrassingsoanfal de troepen fan it Syryske regear fan diktator Basjar al-Assad út 'e grutte stêd Aleppo te ferdriuwen.

Ferstoarn

jannewaris

• 1 - André Hissink, Nederlânsk kriichsfeteraan (* 1919)
• 2 - Carmen Valero, Spaansk atlete (* 1955)
• 3 - René Metge, Frânsk autokoereur (* 1941)
• 3 - Daniel Revenu, Frânsk skermer (* 1942)
• 4 - Glynis Johns, Welsk aktrise (* 1923)
• 4 - David Soul, Amerikaansk akteur (* 1943)
• 5 - Mário Zagallo, Braziljaansk fuotballer (* 1931)
• 5 - Henk Zoetendal, Frysk fuotballer (* 1941)
• 7 - Franz Beckenbauer, Dútsk fuotballer (* 1945)
• 7 - Francisca Ravestein, Nederlânsk politika (* 1952)
• 9 - James Kottak, Amerikaansk drummer (* 1962)
• 10 - Terry Bisson, Amerikaansk skriuwer (* 1942)
• 10 - Tisa Farrow Amerikaansk aktrise (* 1951)
• 11 - Arie van der Valk, Nederlânsk hoareka ûndernimmer (* 1929)
• 14 - Howard Waldrop, Amerikaansk skriuwer (* 1946)
• 15 - Carles Falcón, Spaansk motorkoereur (* 1978)
• 16 - Lise Thiry, Belgysk firologe (* 1921)
• 16 - Sergio Sebastiani, Italjaansk kardinaal (* 1931)
• 17 - Shawnacy Barber, Kanadeesk atleet (* 1994)
• 18 - Marjon Brandsma, Nederlânsk aktrise (* 1943)
• 19 - Lance Larson, Amerikaansk swimmer (* 1940)
• 20 - Norman Jewison Kanadeesk regisseur (* 1926)
• 20 - Henk van den Breemen, Nederlânsk generaal (* 1941)
• 22 - Luigi Riva, Italjaansk fuotballer (* 1944)
• 22 - Gary Graham, Amerikaansk akteur (* 1950)
• 23 - Frank Farian, Dútsk muzykprodusint (* 1941)
• 23 - Melanie Safka, Amerikaansk sjongeres (* 1947)
• 24 - Jesse Jane, Amerikaansk pornoaktrise (* 1980)
• 26 - Jacobus Q. Smink, Frysk dichter en oersetter (* 1954)
• 30 - Jan de Rooy, Nederlânsk rallykoereur (* 1943)

febrewaris

• 1 - Michel Jazy, Frânsk atleet (* 1936)
• 1 - Carl Weathers, Amerikaansk akteur (* 1948)
• 2 - Christopher Priest, Ingelsk skriuwer (* 1943)
• 3 - Victor Emanuel van Savoye, kroanprins fan Itaalje (* 1937)
• 3 - Aston Barrett, Jamaikaansk bassist (* 1946)
• 4 - Jan van Veen, Nederlânsk radio presintator (* 1944)
• 4 - Hage Geingob, presidint fan Namybje (* 1941)
• 5 - Dries van Agt, Nederlânsk minister president (* 1931)
• 5 - Toby Keith, Amerikaansk muzikant en akteur (* 1961)
• 6 - Sebastián Piñera, presidint fan Sily (* 1949)
• 6 -Javier Salmerón, Spaansk atleet (* 1966 kin ek 1967 wêze)
• 7 - Luigi Arienti, Italjaansk hurdfytser (* 1937)\
• 11 - Ino Frankes, Frysk drummer (* 1963)
• 11 - Kelvin Kiptum, Keniaansk atleet (* 1999)
• 14 - Volie Schermer-de Jong, Frysk fersetstrider (* 1923)
• 14 - Jacques Rousseau, Frânsk atleet (* 1951)
• 15 - Kagney Linn Karter, Amerikaanske pornoaktrise (* 1987)
• 16 - Chris de Korte, Nederlânsk judo trainer (* 1938)
• 16 - Aleksej Navalny, Russysk politikus en aktivist (* 1976)
• 18 - Piet Venema, Frysk iismaster (* 1933)
• 20 - Vasile Dîba, Roemeensk kanofarder (* 1954)
• 20 - Andreas Brehme, Dútsk fuotballer (* 1960)
• 23 - Joan Haanappel, Nederlânsk keunstrydster (* 1940)
• 24 - Kenneth Mitchell, Kanadeesk akteur (* 1974)
• 26 - Giuseppe D'Altrui, Italjaansk wetterpoloër (* 1934)
• 27 - Richard Truly, Amerikaanks astronaut (* 1937)
• 28 - Dave Myers, Ingelsk telefyzjekok (* 1957)
• 29 - Ali Hassan Mwinyi, presidint fan Tanzania (* 1925)

maart

• 1 - Iris Apfel, Amerikaansk ûntwerpster (* 1921)
• 1 - Péter Povázsay, Hongaarsk kanofarder (* 1946)
• 4 - Kees Rijvers, Nederlânsk fuotballer en bûnscoach (* 1926)
• 5 - Vadym Hladoen, Oekraynsk basketballer (* 1937)
• 6 - Joep Coppens, Nederlânsk keunstner (* 1940)
• 6 - Johan Frieswijk, Frysk skiedkundige (* 1943)
• 9 - Antanas Bagdonavičius, Litousk roeier (* 1938)
• 10 - Sergej Diomidov, Oezbeeksk turner (* 1943)
• 10 - T.M. Stevens, Amerikaansk bassist (* 1951)
• 11 - Marina van der Es-Siewers, Aldste minske fan Nederlân (*1913)
• 11 - Emilio Correa, Kubaansk bokser (* 1953)
• 14 - Frans de Waal, Nederlânsk Biolooch (* 1948)
• 15 - Paul Josef Cordes, Dútsk kardinaal (* 1934)
• 16 - Kees Verheul, Nederlânsk skriuwer (* 1940)
• 17 - Steve Harley, Ingelsk sjonger (* 1951)
• 18 - Thomas Stafford, Amerikaansk romtefarder (* 1930)
• 18 - Rose Dugdale, Iersk terroriste (* 1941)
• 18 - Kenjiro Shinozuka, Japansk rallykoereur (* 1948)
• 24 - Dennis Bouman, Nederlânsk rapper (* 1970)
• 25 - Fritz Wepper, Dútsk akteur (* 1941)
• 25 - Humphrey Campbell, Nederlânsk sjonger (* 1958)
• 26 - Jerre Hakse, Frysk keunstner (* 1937)
• 26 - Richard Serra, Amerikaansk keunstner (* 1938)
• 28 - Theo Olthuis, Nederlânsk skriuwer (* 1941)

april

• 2 - Juan Vicente Pérez Mora âldste persoan (* 1909)
• 3 - Tootie Heath, Amerikaansk drummer (* 1935)
• 5 - Harry Dikmans, Nederlânsk akteur en tekener (* 1927)
• 6 - Philip Wagner, Nederlânsk heechlearaar (* 1962)
• 7 - Pat Hennen, Amerikaansk motorkoereur (* 1953)
• 8 - Peter Higgs, Ingelsk Natuerkunde (* 1929)
• 9 - Max Werner, Nederlânsk drummer (* 1953)
• 10 - O.J. Simpson, Amerikaansk Amerikaansk fuotballer en akteur (* 1947)
• 12 - Olga Fikotová, Tsjechoslowaaksk-Amerikaansk diskuswerpster (* 1932)
• 12 - Roberto Cavalli, Italjaansk moade-ûntwerper (* 1940)
• 14 - Beverly LaHaye, Amerikaansk skriuwster (* 1929)
• 15 - Pedro Rubiano Sáenz, Kolombiaansk kardinaal (* 1932)
• 15 - Bernd Hölzenbein, Dútsk fuotballer (* 1946)
• 16 - Jacques Cooper Frânsk ûntwerper (* 1931)
• 16 - Rodney Gould Ingelsk motorkoereur (* 1943)
• 28 - Dickey Betts, Amerikaansk muzikant (* 1943)
• 23 - Henk Jongerius, Nederlânsk preester (* 1941)
• 23 - Yukio Kasaya, Japansk skânsspringer (* 1943)
• 24 - Mike Pinder, Ingelsk toetsenist en sjonger (* 1941)
• 30 - Paul Auster, Amerikaansk skriuwer (* 1947)

maaie

• 1 - Richard Tandy, Ingelsk toetsenist (* 1948)
• 2 - Sjoukje Dijkstra, Frysk keunstrydster (* 1942)
• 3 - Imerio Massignan, Italjaansk hurdfytser (* 1937)
• 4 - Frank Stella, Amerikaansk keunstner (* 1936)
• 8 - John Barbata, Amerikaansk drummer (* 1945)
• 11 - Rick Brink, Nederlânsk politikus en minskerjochte-aktivist (* 1985)
• 13 - Alice Munro, Kanadeesk skriuwster (* 1931)
• 14 - George Groot, Nederlânsk kabaretier (* 1942)
• 16 - Dabney Coleman, Amerikaansk akteur (* 1932)
• 16 - Hank Onrust, Nederlânsk regisseur (* 1941)
• 18 - Mark Wells, Amerikaansk iishockeyer (* 1957)
• 18 - Frank Schaafsma, Nederlânsk akteur en bassist (* 1964)
• 19 - Ebrahim Raisi, Iraansk presidint (* 1960)
• 22 - David Wilkie, Skotsk swimmer (* 1954)
• 23 - Rudolf Spoor, Nederlânsk regisseur (* 1938)
• 25 - Richard Sherman, Amerikaansk lietsjeskriuwer (* 1928)
• 25 - Klaas Dankert, Frysk politikus (* 1942)
• 25 - Johnny Wactor, Amerikaansk akteur (* 1986)
• 26 - Bertien van Manen, Nederlânsk fotografe (* 1935)
• 29 - Arjen Teeuwissen, Nederlânsk hynsterider (* 1971)
• 30 - Tom Bower, Amerikaansk akteur (* 1938)
• 31 - Carel Copier, Nederlânsk drummer (* 1952)

juny

• 1 - Harry van Hoof, Nederlânsk dirigint (* 1943)
• 1 - Erich Anderson, Amerikaansk akteur (* 1956)
• 1 - Q.S. Serafijn, Nederlânsk keunstner (* 1960)
• 2 - Janis Paige, Amerikaansk aktrise (* 1922)
• 2 - Carl Cain, Amerikaansk basketballer (* 1934)
• 3 - Gerrie Wachtmeester, Nederlânsk keunstner (* 1957)
• 4 - Jan Reehorst, Nederlânsk politikus (* 1923)
• 7 - William Anders, Amerikaansk astronaut (* 1933)
• 10 - Eric Beekes, Nederlânsk akteur (* 1949)
• 10 - Lennart van der Meulen, Nederlânsk bestjoerder (* 1959)
• 10 - Saulos Chilima, fise-presidint fan Malawy (* 1973)
• 11 - Françoise Hardy, Frânsk sjongeres en aktrise (* 1944)
• 12 - Jerry West, Amerikaansk basketballer (* 1938)
• 16 - Bob Schul, Amerikaansk atleet (* 1937)
• 16 - Jodie Devos, Waalsk sopraan (* 1988)
• 19 - Jan Cremer, Nederlânsk skriuwer en keunstner (* 1940)
• 20 - Donald Sutherland, Kandadeesk akteur (* 1935)
• 22 - Péter Kovács, Hongaarsk gymnast (* 1959)
• 23 - Michael Krause, Dútsk hockeyer (* 1946)
• 24 - Shifty Shellshock, Britsk sjonger (* 1974)
• 25 - Bill Cobbs, Amerikaansk akteur (* 1934)
• 29 - Jacqueline de Jong, Nederlânsk keunstnaresse (* 1939)
• 29 - Lalla Latifa Hammou, oarehelte fan Hassan II fan Marokko (* 1946)

july

• 2 - Wim Hazeu, Nederlânsk skriuwer (* 1940)
• 4 - Ank Reinders, Nederlânsk sopraan (* 1931)
• 5 - Raphaël Géminiani, Frânsk hurdfytser (* 1925)
• 5 - Nikolai Korolkov, Russysk hynsterider (* 1946)
• 6 - André Drege, Noarsk hurdfytser (* 1999)
• 7 - Bengt Samuelsson, Sweedsk biogemykus en nobelpriiswinner (* 1934)
• 10 - Matthijs Röling, Nederlânsk keunstskilder (* 1943)
• 10 - Pieter Brouwer, Frysk skûtsjeskipper (* 1959)
• 11 - Shelley Duvall, Amerikaansk aktrise (* 1949)
• 11 - Bert Tinge, Nederlânske sjonger, multy-ynstrumintalist producer en lietsjeskriuwer (* 1938)
• 12 - Tonke Dragt, Nederlânsk skriuwster (* 1930)
• 13 - James Sikking, Amerikaansk akteur (* 1934)
• 13 - Shannen Doherty, Amerikaansk aktrise (* 1971)
• 14 - Dimitar Zapryanov, Bulgaarsk judoka (* 1960)
• 15 - Wieteke van Dort, Nederlânsk aktrise (* 1943)
• 17 - Kea Homan, Nederlânsk keunstenares (* 1939)
• 18 - Bob Newhart, Amerikaansk akteur (* 1929)
• 19 - Ray Reardon, Welsk snookerspyler (* 1932)
• 19 - Nguyễn Phú Trọng, Fjetnameesk presidint (* 1944)
• 22 - John Mayall, Ingelsk muzikant (* 1933)
• 23 - Robin Warren, Australysk patolooch en Nobelpriis winner (* 1937)
• 23 - G. Willem Abma, Frysk skriuwer en dichter (* 1942)
• 26 - Jacques d'Ancona, Nederlânsk sjoernalist (* 1937)
• 26 - Guido Metsers, Nederlânsk keunstner (* 1940)
• 27 - Wolfgang Rihm, Dútsk komponist (* 1952)
• 29 - Józef Szmidt, Poalsk atleet (* 1935)
• 30 - Hans Lenk, Dútsk roeier (* 1935)
• 30 - Vladimir Jesjinov, Russysk roeier (* 1949)

augustus

• 1 - Peter Kraus, Dútsk hockeyer (* 1941)
• 1 - Hinke Luiten, Nederlânsk keunstneres (* 1955)
• 5 - Vjatsjeslav Ivanov, Russysk roeier (* 1938)
• 5 - Joeri Skobov, Russysk langlaufer (* 1949)
• 5 - Rik Fernhout, Nederlânsk keunstner en skriuwer (* 1959)
• 6 - Hans Plomp, Nederlânsk skriuwer (* 1944)
• 6 - Jan Dotinga, Frysk dichter (* 1934)
• 7 - Jon McBride, Amerikaansk romtefarder (* 1943)
• 10 - Galina Zybina, Russysk atlete (* 1931)
• 12 - Jikke de Haan, Frysk oersetster en toanielregisseur (* 1938)
• 13 - Luuk Klazenga, Frysk tekener
• 14 - Gena Rowlands, Amerikaansk aktrise (* 1930)
• 14 - Eugènie Herlaar, Nederlânsk nijslêzer (* 1939)
• 18 - Alain Delon, Frânsk akteur (* 1935)
• 19 - Maria Branyas Morera, Aldste minsk (* 1907)
• 21 - Eddy Dykstra, Frysk-Kanadeesk sjonger (* 1948)

septimber

• 14 - Arie van der Veer, Nederlânske predikant en âld-foarsitter fan de Evangelyske Omrop (EO) (* 1942)
• 16 - Ernst Langhout, Fryske muzikant (* 1956)
• 20 - Jarich Hoekstra, âld-heechlearaar Fryske taal- en letterkunde oan 'e Universiteit fan Kiel

oktober

• 2 - Martin Schröder, oprjochter fan loftfeartmaatskippij Martinair (* 1931)
• 12 - Alex Salmond, premier fan Skotlân (* 1954)

novimber

• 3 - Quicy Jones, Amerikaanske muzykprodusint, muzikant en lietsjeskriuwer (* 1933)
• 16/17 novimber - John Bernard, Nederlânsk waarman (* 1937)
• 21 - Jan Buisman, Nederlânske histoarysk-geograaf (* 1925)

Tillefyzje

• The Acolyte

Jierren:	2019	2020	2021	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028	2029
Iuwen:	16e	17e	18e	19e	20e	21e iuw	22e	23e	24e	25e	26e

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory 2024 fan Wikimedia Commons.