1685
1685 sa roun lannen koumin ki ka koumansé oun sanmdi.
Évènman
[chanjé | Chanjé wikikod]Lafrik
[chanjé | Chanjé wikikod]- 22-24 jen : vis-lanmiral d'Estrée ka bonbardé Tripoli di Barbari.
- 30 out : trété di lapè é di koumèrs ant bey-a di Tinis ké Lafrans-a. Tinizyen-yan ka libéré 200 lèsklav krétchen, ka angajé yé kò à vèrsé roun endenmnité é ka asèpté prézans-a di roun konsil fransé. Yé ka randé kontwè-a di kap Nèg (trété di 28 out).
- Koumansman di règn di Houessou Akaba, rwè d’Abomey (finisman an 1708). Rwayom-an di Dahomey ka dévlopé so kò gras à so òrgannizasyon administrativ é géryé (Lanmanzonn di Dahomey) é à trét-a dé lèsklav. Akaba ka soumèt tout téritwar-ya di Lès-a.
- Madagaskar : tiboug-a d’Andriandahifotsy, rwè Sakalave di Menabe, Andriamanetriarivo, ka chasé so Dé frè é ka anparé so kò di pouvwè (v.1685-1718). Oun di so frè, Andriamandisoarivo, ka dirijé so kò bò'd nò-a ké so partizan-yan, ka soumèt l’Ambongo, épi les Antalaotes di Nosy Manja (bè di Mahajamba) é di Boina, é ka fondé rwayom-an Iboina ké pou kapital Tongay. Li ka régné jouk bò'd 1712.