Ջերոմ Կառլե

Ջերոմ Կառլե
Ծնվել է	հունիսի 18, 1918[…]; Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Մահացել է	հունիսի 6, 2013[…] (94 տարեկան); Annandale, Ֆեյրֆաքսի շրջան, Վիրջինիա, ԱՄՆ
Գերեզման	Columbia Gardens Cemetery
Բնակության վայր(եր)	Նյու Յորք
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Մասնագիտություն	քիմիկոս, համալսարանի դասախոս և բյուրեղագիր
Հաստատություն(ներ)	Չիկագոյի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	ֆիզիկական քիմիա
Անդամակցություն	ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն
Ալմա մատեր	Հարվարդի համալսարան, Միչիգանի համալսարանի գրականության, գիտության և արվեստի քոլեջ, Նյու Յորք քաղաքի քոլեջ և Աբրահամ Լինքոլնի անվան միջնակարգ դպրոց (1933)
Գիտական աստիճան	փիլիսոփայության դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն
Գիտական ղեկավար	Լոուրենս Օլին Բրոքվեյ
Եղել է գիտական ղեկավար	Հերբերտ Արոն Հաուպտման
Պարգևներ	; honorary doctor of the University of Maryland? և Յագելոնյան համալսարանի պատվավոր դոկտոր
Ամուսին(ներ)	Isabella Karle?
	Jerome Karle Վիքիպահեստում

Ջերոմ Կառլե (անգլ.՝ Jerome Karle հունիսի 18, 1918(1918-06-18)^[1]^[2]^[3]^[…], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ^[4] - հունիսի 6, 2013(2013-06-06)^[5]^[6]^[7]^[…], Annandale, Ֆեյրֆաքսի շրջան, Վիրջինիա, ԱՄՆ^[5]^[8]^[9]), ամերիկացի ֆիզիկոքիմիկոս, 1985 թվականին եղել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր «նշանավոր հաջողության համար կառուցվածքի վերածանման ուղիղ մեթոդի մշակման մեջ», որտեղ նա այն կիսել է իր հին ընկերոջ` Հերբերտ Հաուպտմանի հետ։ Ավելի քան կես դար կնոջ` քիմիկոս Իզաբելլա Կառլեի հետ միասին համագործակցել է «United States Naval Research Laboratory»-ի հետ (մինչև 2009 թվականը), եղել է ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի (1976 թվական)^[15] և Ամերիկյան փիլիսոփայական ընկերության անդամ (1990 թվական)։

Կենսագրություն

Ծնվել է Բրուքլինի Կոնի-Այլենդ թերակղզում` հրեաների ընտանիքում^[16]^[17]^[18]։ Հայրը` տարագիր Լեհաստանից` Լուիզ Կարֆունկը նկարիչ էր և ձեռնարկատեր, իսկ մայրը` Սեյդի Կունը (ծագումով Բուդապեշտից) դաշնակահարուհի և երգեհոնահար (ծնողներն ամուսնացել են 1911 թվականին)։ Ջերոմը մանկության տարիներին ստացել է երաժշտական կրթություն^[19]^[20]։ Իր ողջ ընտանիքը սերունդներ շարունակ կապված էր արվեստի հետ (հորեղբայրներն էին՝ նկարիչ-դիմանկարիչ Իվան Օլինսկին, 1878-1962 թվական, և քանդակագործ Դավիթ Կարֆունկլը, 1880-1959 թվական)^[21]^[22]։

Սովորել է Աբրահամ Լինքոլնի միջնակարգ դպրոցում, որը գտնվում է Կոնի-Այլենդ բրուքլինյան շրջանում։ Այնտեղ նա ապրել է մինչև տասնինը տարեկանը։ 1937 թվականին Նյու Յորքի համալսարանին կից Նյու Յորքի քաղաքային քոլեջում ստացել է բակալավրի աստիճան, որտեղ նաև ծանոթացել է Հերբերտ Հաուպտմանի հետ, իսկ 1938 թվականին Հարվարդի համալսարանում ստացել է կենսաբանության մագիստրոսի աստիճան (ուսանողներ հրեաների համար սահմանված քվոտաների պատճառով չի ընդունվել Հարվարդի բժշկական դպրոց)^[23]։ Երկու տարի շարունակ աշխատել է որպես գրագիր Նյու Յորքի առողջապահության դեպարտամենտում, իսկ 1943 թվականին Միչիգանի համալսարանում պաշտպանել է ֆիզիկական քիմիայի դիսերտացիան (որտեղ նաև ծանոթացել է ապագա կնոջ հետ, նրանք ամուսնացել են 1942 թվականին)։ Նույն տարում դարձել է Չիկագոյի համալսարանի բազայի Մանհեթենյան նախագծի աշխատակից, որտեղ զբաղվել է պլուտոնիումից իր իսկ օքսիդի հեռացման հետազոտությունների ուսումնասիորւթյամբ։

1946 թվականին Կառլեն մտել է Վաշինգտոնի գիտահետազոտական լաբորատորիայի ռազմածովային նահանգ, որտեղ նորից հանդիպել է Հաուպտմանի հետ։ 1950-ական թվականներին համագործակցել է նրա հետ ռենտգենակառուցվածքային վերլուծության օգնությամբ եռաչափ մոլեկուլային կառուցվածքի վերծանման ուղիղ մեթոդի ստեղծման վրա։ Այդ աշխատանքների համար 1985 թվականին արժանացել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակին։ 1981-84 թվականներին եղել է Միջազգային Բյուրեղագետների միության նախագահ։

Նա Վաշինգտոնում Ամերիկյան քիմիկների ընկերության կողմից արժանացել է Hillebrand Award (1969 թվական, Իզաբելլա Կառլեի հետ միասին) մրցանակին, ինչպես նաև արժանացել է «Navy Distinguished Civilian Service Award» (2009 թվական) մրցանակին։ Պատվավոր դոկտոր է։

Հասարակական գործունեություն

1992 թվականին ստորագրել է «Նախազգուշացում մարդկությանը»^[24]։

Անձնական կյանք

Կինը` (1942 թվականից) բյուրեղագետ Իզաբելլա Կառլեն է (1921-2017 թվական), երեք դստրերը` քիմիկոս-օրգանիկ Լուիզ Հենսոնը (Louise Isabella Karle Hanson, ծն. 1946 թվական), բյուրեղագետ Ջին Կառլեն (Jean Marianne Karle, ծն. 1950 թվական) և երկրաբան Մադլեն Տոնին (Madeleine Diane Tawney, ծն. 1955 թվական)^[25]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Encyclopædia Britannica
↑ ^2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #139486038 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Week ending Saturday, June 8, 2013
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 http://www.nndb.com/lists/548/000358471/
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 Encyclopædia Britannica
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 Jerome Karle dies at 94; Nobel winner in chemistry // Los Angeles Times — El Segundo: 2013. — ISSN 0458-3035; 2165-1736
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 http://www.michigandaily.com/node/72936
↑ Find A Grave — 1996.
↑ ^11,0 ^11,1 ^11,2 Notable Names Database — 2002.
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ The Nobel Prize in Chemistry 1985 — Nobel Foundation.
↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
↑ Jerome Karle
↑ The City College of New York Արխիվացված 2013-10-05 Wayback Machine
↑ The International Who's Who: 2004
↑ Candid Science VI: More Conversations with Famous Scientists (глава 20, стр. 423)
↑ «Florida Atlantic University Libraries». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 28-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 15-ին.
↑ The Brooklyn Daily Eagle: Marriage Licenses (November 23, 1911)
↑ Автобиография на сайте Нобелевского комитета
↑ Иван Григорьевич Олинский
↑ Istvan Hargittai, Magdolna Hargittai «Candid Science VI: More Conversations with Famous Scientists» (стр. 426)
↑ «World Scientists' Warning To Humanity» (անգլերեն). stanford.edu. 1992 թ․ նոյեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 1998 թ․ դեկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 25-ին.
↑ Интервью с Изабеллой Карле

Արտաքին հղումներ

Автобиография Джерома Карле на сайте Нобелевского комитета (անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջերոմ Կառլե» հոդվածին։

[_fcbd55d3b6bbaff8-1] 1,0 ^1,1 Encyclopædia Britannica

[_7acf3a3cdce708ee-2] 2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_ca3bcac81cd10f7a-3] 3,0 ^3,1 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.

[_63c9950777792f79-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #139486038 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_3b1eb4fadd13573f-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Week ending Saturday, June 8, 2013

[_c331e4f212e98a1b-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 http://www.nndb.com/lists/548/000358471/

[_6b4951f79124ee9a-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 Encyclopædia Britannica

[_1d6c1e104f7bfaa3-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 Jerome Karle dies at 94; Nobel winner in chemistry // Los Angeles Times — El Segundo: 2013. — ISSN 0458-3035; 2165-1736

[_898f3bfd107bcecb-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 http://www.michigandaily.com/node/72936

[_4ab6278ced997e4f-10] Find A Grave — 1996.

[_c631626aed82e4bf-11] 11,0 ^11,1 ^11,2 Notable Names Database — 2002.

[_91c0713273ffebca-12] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_519aa6a0590b5199-13] The Nobel Prize in Chemistry 1985 — Nobel Foundation.

[_91240182028fc537-14] Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.

[15] Jerome Karle

[16] The City College of New York Արխիվացված 2013-10-05 Wayback Machine

[17] The International Who's Who: 2004

[18] Candid Science VI: More Conversations with Famous Scientists (глава 20, стр. 423)

[19] «Florida Atlantic University Libraries». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 28-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 15-ին.

[20] The Brooklyn Daily Eagle: Marriage Licenses (November 23, 1911)

[21] Автобиография на сайте Нобелевского комитета

[22] Иван Григорьевич Олинский

[23] Istvan Hargittai, Magdolna Hargittai «Candid Science VI: More Conversations with Famous Scientists» (стр. 426)

[24] «World Scientists' Warning To Humanity» (անգլերեն). stanford.edu. 1992 թ․ նոյեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 1998 թ․ դեկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 25-ին.

[25] Интервью с Изабеллой Карле

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

Կենսագրություն

Հասարակական գործունեություն

Անձնական կյանք

Ծանոթագրություններ

Արտաքին հղումներ

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.