Ramayana

Rama ditulungi déning para wanara ing peperangan karo Rahwana.

Ramayana (basa Sangskreta: Rāmāyaṇa, Carakan: ꦫꦴꦩꦴꦪꦟ) iku salah siji saka rong wiracarita saka tanah India kang misuwur sanget. Wiracarita sijiné iku Mahabharata.

Carita iki nyaritakaké Dèwi Sinta, garwa Sri Rama kang kaculik déning Rahwana.

Vèrsi

Kitab iki dianggep buku fiksi tuwa dhéwé sadonya yèn kitab Weda ora lumebu pètungan. Kitab iku ditulis déning Walmiki kang kira-kira ing taun 300 SM. Carita iki banjur nyebar lan akèh banget variasiné kang ana ing njero India dhéwé utawa ing donya.

Ing tlatah Jawa, naskah Ramayana tuwa dhéwé tinemu iku Kakawin Ramayana. Carita iki kasebar lan lumebu dadi lakon wayang kanthi irah-irahan ing sawatara panggonan. Carita iki katatah ing Candhi Prambanan. Ing candhi iku, uga kagelar sendratari Ramayana ing platarané.

Sawetara iku, ing tanah Lumayu carita iki dadi kitab Hikayat Sri Rama, ing Thailand dadi Ramakien. Sawetara ahli uga nemu yèn Ramayana sumebar uga ing suku Indian, Amérika. Ana uga kang tinemu ing Siberia.

Kang paling béda yaiku ing Sri LankaSri Lanka. Ing tlatah iki Ravana dadi wong kang becik lan Rama dadi wong kang ngrusak Lanka. Ravana iku kecathet salah sijiné raja kang naté nyekel kuwasa ing tlatah iki.

Lakuné carita

Kejaba vèrsi Sri Lanka, lumrahé Ramayana nyritakaké lelakoné Sri Rama kang ngrebut manèh Sita. Rahwana nyulik Sita supaya gelem dadi bojoné. Rama banjur ditulungi déning para wanara lan kasil ngrebut Sita.

Pratélan kitab

Wiracarita Ramayana ana pitu kitab kang asring sinebut Saptakanda. Urutan kitab nuduhaké carita kang kadadéan ing sajeroné Wiracarita Ramayana.

Jeneng kitab	Katrangan
Balakanda	Kitab Balakanda iku wiwitane carita Ramayana. Kitab BalakandaBalakanda nyeritakaké Prabu Dasarata kang nduwé garwa cacahé telu, yaiku: Kosalya, Kekayi, lan Sumitra. Prabu Dasarata duwé putra papat, yaiku: Rama, Bharata, Lesmana lan Satrughna. Kitab Balakanda uga nyeritakaké Sang Rama menangaké sayembara lan ngepèk bojo Sinta, putri Prabu Janaka.
Ayodhyakanda	Kitab Ayodhyakanda iku wosé babagan carita diguwaké Rama ning alas karo Dewi SintaSinta lan LesmanaLesmana amarga saka panjaluké Dewi Kekayi. Sabubaré iku, Prabu Dasarata wis sepuh lan séda. Bharata ora kersa didadékaké RajaRaja, banjur dhéwèké nusul Rama. Rama ora gelem bali menyang praja. Pungkasané Bharata nata ing praja makili Rama.
Aranyakanda	Kitab Aranyakakanda nyritakaké babagan uripé Rama, Sita, lan Lesmana ning satengahing alas nalika lagi nglakoni masa pengasingan. Ana ing saktengahing alas mau, Rama asring paring pitulungan marang para pratapa sing nalika tapa diganggu karo RaseksaRaseksa. Kitab Aranyakakanda iku uga nyritakaké babagan Sita Sita sing diculik karo Rahwana karo carita babagan paprangané Rahwana karo Jatayu.
Kiskindhakanda	Kitab Kiskindhakanda nyritakaké babagan lakon ketemuné Sang Rama karo Raja Kethèk kang aran Sugriwa. Sang Rama mbiyantu Sugriwa kanggo ngrebut kratoné saka Subali, kakangé Sugriwa. Ning pérangan iku mau, Subali mati. Banjur Sugriwa didadékaké Raja ning Guwa Kiskindha. Sabanjuré Sang Rama karo Sugriwa bersekuthu kanggo numpes Kraton Alengka.
Sundarakanda	Kitab Sundarakanda nyritakake lakon bala Kiskindha sing lagi yasa kreteg Situbanda sing nggabungake antarané India karo Alengka. Anoman sing dadi dutane Sang Rama lunga menyang Alengka lan ngadhep karo Dewi Sita. Ning kana, Anoman ditangkep. Nanging dhèwèké bisa ucul lan ngobong kutha krajan Alengka.
Yuddhakanda	Kitab Yuddhakanda nyritakake lakon paprangan antara laskar Kera dhuweke Sang Rama karo wadyabala Raseksa Sang Rawana. Ceritane diwiwiti nalika usahane wadyabala Sang Rama bisa nyebrang sagara menyang Nagara Alengka. Nanging, bebarengan karo iku Wibisana ditudhung minggat karo Rahwana amarga kakean mènèhi pitedah. Ning paprangan, Rahwana dkalahake karo Rama nganggo senjatan senjata panah saktine Sang Rama. Sang Rama bali menyang Ayodhya kanthi Slamet bareng karo Dewi Sita.
Uttarakanda	Kitab Uttarakanda nyritakake lakon diguwake Dewi Sita amarga Sang Rama krungu kabar-kabar saka rakyat utawa warga sing ora percaya marang kasucèné Dewi Sita. Bnajur Dewi Sita manggon ning pratapan Rsi Walmiki lan nglairaké Kusa lan Lawa. Kusa lan Lawa mara menyang karajane Sang Rama nalika lagi dianakake upacara Aswamedha. Nalika iku dhèwèké kabèh nyanyikake Ramayan sing digubah karo Rsi Walmiki.

Deleng uga

• Kakawin Ramayana
• Garudha
• Wayang
• Candhi Prambanan

Prabala njaba

• Ramayana Resources Archived 2006-10-24 at the Wayback Machine.
• Èfèk Ramayana ing sadhéngah papan