სოლომონის არქიპელაგი

სოლომონის არქიპელაგი

მშობ. სახელი: ინგლ. Solomon Islands
სოლომონის არქიპელაგის რუკა
გეოგრაფია
მდებარეობა	წყნარი ოკეანე
კოორდინატები	8°00′ ს. გ. 159°00′ ა. გ.
კუნძულთა რაოდენობა	992
მთავარი კუნძული	ბუგენვილი
ფართობი	40 400 კმ²
უმაღლესი წერტილი	2715 მ ბალბის მთა
სოლომონის კუნძულები  პაპუა-ახალი გვინეა
დემოგრაფია
მოსახლეობა	720 000 (2009)
სიმჭიდროვე	17,822 ად. /კმ²

სოლომონის არქიპელაგი (ინგლ. Solomon Islands) — კუნძულთა ჯგუფი წყნარ ოკეანეში, კუნძულ ახალ გვინეიდან აღმოსავლეთით, მელანეზიის შემადგენელი ნაწილი.

არქიპელაგის ფართობია — 40 400 კმ². მოსახლეობა — 720 ათას ადამიანზე მეტი (2009 წელი).

გეოგრაფიული მდგომარეობა

წარმოადგენს არქიპელაგს, რომელიც მდებარეობს ს. გ.-ის 5 და 11 გრადუსებს შორის, სიგრძით — 1670 კმ; მოიცავს 992 კუნძულს (მათ შორის 347 დასახლებულია). შედგება 10 დიდი ვულკანური და მთიანი კუნძულისაგან და 4 მცირე კუნძულთა ჯგუფისაგან. კუნძულთა უმრავლესობა ვულკანური წარმოშობისაა, მაგრამ არსებობენ მცირე რაოდენობით ატოლები. სამხრეთ-დასავლეთიდან არქიპელაგს გარს აკრავს მარჯნის ზღვა, ჩრდილო-აღმოსავლეთიდან — წყნარი ოკეანე. უახლოესი მეზობელი არქიპელაგია — ახალი ჰებრიდები (ვანუატუ). ყველაზე დიდი კუნძულია — ბუგენვილი (9318 კმ²).

ყველაზე დიდი კუნძულებია:

• ბუგენვილი და ბუკა — პოლიტიკურად ეკუთვნის პაპუა-ახალ გვინეას (ჩრდილოეთ სოლომონის კუნძულები);
• დანარჩენები — რენელი, გუადალკანალი, შუაზელი, მალაიტა, სანტა-ისაბელი, სან-კრისტობალი, ნიუ-ჯორჯიის კუნძულები, დაფის კუნძულები, სანტა-კრუსის კუნძულები — პოლიტიკურად ეკუთვნის — სოლომონის კუნძულების სახელმწიფოს, რომელიც შედის ერთა თანამეგობრობის შემადგენლობაში.

დიდი კუნძულები მთიანია. უმაღლესი წერტილი ზღვის დონიდან — 2715 მეტრი (ბალბის მთა კუნძულ ბუგენვილზე). კუნძულები მდებარეობენ აქტიურ სეისმოლოგიურ ზონაში, აქ ხშირია მიწისძვრები; არსებობენ მოქმედი ვულკანები.

მდინარეები მოკლეა, მაგრამ წყალუხვი.

კლიმატი

კლიმატი ეკვატორულია, ცხელი. დღის ტემპერატურა წლის განმავლობაში მერყეობს +21 °C-დან ზამთარში +32 °C-მდე ზაფხულში (დეკემბერი-თებერვალი). მაისის ბოლოდან დეკემბრის დასაწყისამდე — მშრალი სეზონია; წვიმები მოდის, მაგრამ ის ხანმოკლეა. დეკემბრის შუიდან მაისის შუამდე — ნოტიო სეზონია, ამასთან ტემპერატურა და ჰაერის სინოტივე მატულობს (90 %-მდე). ნალექების საშუალო წლიური რაოდენობა კუნძულ გუადალკანალის სამხრეთში აღწევს 5000 მმ-მდე. ნალექები ყველაზე ცოტაა ჰონიარაში — 2154 მმ (ეს ქვეყანაში ყველაზე მშრალი ადგილია). მაისიდან ოქტომბრის ჩათვლით მოქმედებენ სამხრეთ-აღმოსავლეთის პასატები, დეკემბრიდან მარტის ჩათვლით — ჩრდილო-დასავლეთის ეკვატორული მუსონები. ციკლონი ყველაზე ხშირად ხდება იანვარ-აპრილში.

ბუნება

არქიპელაგის ტერიტორიის 79 % დაფარულია ხშირი, ნოტიო ტროპიკული ტყეებით (ქოქოსის პალმები, ფიკუსები და სხვა), ზოგიერთ ხეების სიმაღლე 40-50 მეტრამდეა, მათ შორის ფართეფოთლიანი აგათისის (Agathis macrophylla). უფრო მშრალ ადგილებში გვხვდება სავანები. ზღვის სანაპიროებზე არსებობს მანგროს ტყეები და ჭაობები.

ცხოველთა სამყარო: ვირთხები, ღამურები, ნიანგები, ხვლიკები, გველები, გიგანტური ბაყაყები, გარეული მტრედები, თუთიყუშები და სხვა. (სოლომონის კუნძულებზე ბუდობს ფრინველთა 173 სახეობა). ბევრია გიგანტური პეპლები. სანაპირო წყლებში ცხოვრობენ დელფინი, ზვიგენები, მწვანე კუები, გიგანტური გველთევზები, იალქნოსნები, თინუსები.

მცენარეულობა: არქიპელაგზე იზრდება მცენარეულობის 4500-ზე მეტი სახეობა (მათ შორის ორქიდეას 230 სახეობა). გავრცელებულია მარადმწვანე ხეები: სუმაი, ჰიბისკუსი (ლათ. Hibiscus), ამერიკული ვაზის ლერწამი, საგური პალმა (ლათ. Metroxylon sagu), ნალატო.

სასარგებლო წიაღისეულიდან კუნძულებზე არსებობს ბოქსიტები, ფოსფატები, სპილენძი, ოქრო, ვერცხლი, ნიკელი.

კუნძულ რენელის აღმოსავლეთის ნაწილში იუნესკომ ჩამოაყალიბა ველური ბუნების ეროვნული პარკი.

ისტორია

არქიპელაგი 1568 წელს აღმოაჩინეს ესპანელმა მეზღვაურებმა ალვარო დე ნეირა მენდანიამ და პედრო სარმენტო დე გამბომ.

მოსახლეობა

მოსახლეობას შორის ჭარბობენ მელანეზიელები, რომლებიც ლაპარაკობენ ავსტრონეზიულ ენებზე (600 ათასი), ასევე ცხოვრობენ პაპუასები (100 ათასი), პოლინეზიელები (6 ათასი), მიკრონეზიელები (2 ათასი) და მცირე რაოდენობით ევროპელები.

ეკონომიკა

მოსახლეობა უპირველეს ყოვლისა დაკავებულია სოფლის მეურნეობით, თევზჭერით, ხე-ტყის დამზადებით. მოჰყავთ ქოქოსის პალმა, ანანასი, კაკაო, ბამბა. ავტოგზების სიგრძე მყარი საფარით — 470 კმ.