Boeing 787 Dreamliner
| Boeing 787 Dreamliner | |
 Boeing 787 Dreamliner ұшағы Варшава әуежайында | |
| Түрі |
Реактивті жолаушы ұшағы |
|---|---|
| Жобалаушысы | |
| Өндірушісі | |
| Мемлекеті | |
| Алғашқы ұшуы |
2009 жылы 15 желтоқсан |
| Қолданысқа енгізілуі |
2011 жылы 26 қазан |
| Статусы |
Қолданыста, өндірілуде |
| Негізгі эксплуатанттары | |
| Өндіріс жылдары |
2007 жылдан бастап |
| Өндірілген бірліктері |
66 (2013 жылдың маусымы)[1] |
| Жобалау бағдарламасы құны | |
| Бірлігінің құны | |
 Boeing 787 Dreamliner Ортаққорда | |
Boeing 787 Dreamliner — американдық Boeing корпорация жасап шығарған кең фюзеляжды екіқозғалтқышты реактивті жолаушы ұшағы. Ұшақ нұсқаларына байланысты 210-нан 330 жолаушыны тасымалдай алады. Boeing компаниясының хабарлауынша, бұл компанияның ең үнемді ұшағы және фюзеляжы негізінен композитті материалдан жасалған әлемдегі ең үлкен ұшақ.[4] 787 ұшағы өзі алмастырған Boeing 767 ұшағына қарағанда 20 %-ға аз жанармай қолданады.[5] Dreamliner-дің басты ерекшеліктері: ұшудың электронды жүйелердің, 4 беткері әйнек, қозғалтқыш гондоласындағы шудан қорғайтын шеврондар және ұшақ ұшының жатық контуры. Ұшақ өзінен үлкенірек 777 моделімен типтес болғандықтан ұшқыштар екі ұшақты басқару үшін бір квалификацияны меңгереді.[6]
2005 жылдың 28 қаңтарына дейін ұшақ 7E7 деген уақытша атпен белгілі болды.[7] Алғашқы 787 2007 жылы 8 шілдеде Эверетт қаласындағы (Вашингтон штаты) Boeing компаниясының зауытынан шығарылып бұқара алдында көрсетілді. Бұл кезде ұшаққа 677 тапсырыс түскен болатын.[8] 2013 жылдың мамырына қарай 787 ұшағына 58 тапсырыс берушіден 890 ұшаққа тапсырыс жасалды. Оның ең көбі International Lease Finance Corporation (ILFC) компаниясынан түсті.
.
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Алғышарттары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]1990 жылдардың соңында Boeing 747-400 және 767 ұшақтарының сатылымы төмендеуіне байланысты оларды алмастыратын жаңа ұшақтың бағдарламасын қарастыра бастады. Компания 2 жаңа ұшақты ұсынды. Біріншісі — 747X, ол 747-400 ұшағын ұзарту және жақсарту арқылы жасалмақ болған. Ал екіншісі — Sonic Cruiser, ол 767 ұшағымен бірдей мөлшерде жанармай шығындай отырып одан 15 % артық жылдамдықпен (шамамен 0,98 М) ұша алатын.[9] 747X ұшағына қызығушылық болмады, ал Sonic Criuser болашағы жарқын көрінді. Бірнеше ірі АҚШ әуе компаниялары, Continental Airlines-пен қоса, Sonic Criuser концепциясына назар аударды, алайда олар ұшақты қолдану шығынына қатысты қамкөңіл көрсетті.[10]
2001 жылдың 11 қыркүйегіндегі лаңкестік актілер мен мұнай бағасының өсуі әлемдік ұшақ нарығына өзгеріс әкелді: енді әуе компанияларын жылдамдық емес, үнемділік қызықтырды. Сол кезде ең көп залал шеккен әуе тасымалдаушылары, әсіресе АҚШ компаниялары, Sonic Cruiser-дің мүмкін тапсырыс берушілері болған. Сондықтан 2002 жылы 20 желтоқсанда Boeing Sonic Cruiser жобасынан бас тартатынын мәлімдеді. 2003 жылы 29 қаңтарда компания өз бағытынын өзгеретінін мәлімдеді: Boeing Sonic Cruiser технологияларын қолдана отырып қарапайым пішімдегі 7E7 ұшағын жасайтынын айтты.[4][11] Жаңа ұшақ сыйымдылығы одан үлкен 747 ұшағынан аз болуы керек болды, осыған орай арнайы топ зерттеу жұмыстарын бастады.[12] [13]
Sonic Cruiser-ді алмастыраты жобаға "7E7" атауы берілді (өндірістік ішкі атауы: "Y2").[14] Boeing-тің Sonic Cruiser мен 7E7 ұшақтары аясында жасалған технологиялары компания өнімдерін жақсартуға бағытталған «Йеллоустоун жобасына» енгізілді (7E7 осы жобаның алғашқы қадамы болды).[15] 7E7 концепциясының алғашқы суреттерінде ұшақта түсірілген кабина терезесі, төмендетілген ұшы және акула жүзбесіне ұқсас ұшақ құйрығы болды.[16] Алғашында "E" әріпі бірнеше мағынаны береді деп айтылды: тиімді (efficiency), қоршаған ортаға зиян келтірмейтін (environmentally friendly). Алайда кейін Boeing оны "8" санына ұқсас келеді деп хабарлады.[4] 2003 жылы шілдеде 500 000 адам қатысқан онлайн дауыс беру нәтижесінде ұшаққа «Dreamliner» атауы берілді.[17] Басқа атаулар қатарында eLiner , Global Cruiser және Stratoclimber болды.
2004 жылы 26 сәуірде жапондық All Nippon Airways (ANA) әуе компаниясы жаңа ұшақтың алғашқы тапсырыс берушісі болды: ANA 50 ұшаққа тапсырыс берді, ал олардың тапсырылуы 2008 жылдың аяғына белгіленді.[18] ANA тапсырыс берілген ұшақтардың 30 жергілікті әуе линияларына арналған 787-3 (бір класста 290-330 орынды), қалған 20 орта магистральді халықаралық қатынастарға арналған (мысалы, Токио Нарита - Бейжің) 787-8 нұсқасында (екі класста 210-250 орын) тапсырыс берді. Ұшақ ANA әуе компаниясына бұрын болмаған Денвер, Мәскеу және Нью-Дели қалаларына жаңа бағыттарды ашуға мүмкіндік берді.[19] 787-3 және 787-8 ұшақтың алғашқы нұсқалар болды, ал 787-9 қолданысқа 2010 жылы енгізілмек болды.
Жобалануы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]787 ұшағын өдіруде алғаш рет көп алюмини беттері мен 50 000 біріктіру элементінің орнына бір алюминий құймыснан тұратын секциялар қолданылған.[20][21] Boeing ұшаққа екі қозғалтқыш түрін таңдап алды: General Electric GEnx және Rolls-Royce Trent 1000.[4] Boeing 787-ні жасауда композитті материалдардың қолданылуы оның 767-ге қарағанда 20 %-ға үнемдірек екенін,[22] қозғалтқыштың пайдалылығы шамамен 40 %-ға жақсарғанын,[23] аэродинамиканың жақсартылғанын хабарлады.[24] 787-8 бен -9 ETOPS бойынша 330 минуттық ұшуға сертификатталуы керек болды.[25]
Жобалау барысында 787 моделі Boeing комапаниясының Transonic Wind Tunnel тоннелінде, QinetiQ компаниясының Франбородағы (Ұлыбритания) 5-метрлік аэродинамикалық трубасында, NASA-ның Ames Research орталығының аэродинамикалық трубасында, Францияның аэродинамиканы зерттеу агенттігінде (ONERA) сынақтан өтті. Соңғы нұсқаның сырт көрінісі қарапайым болап келді: алғашқыда ұсынылған ұшақтың ұшы мен кабина терезелері қарапайымға алмастырылды. 2004 жылдың соңында ұшаққа тапсырыстар саны 237-ге жетті.[26] Алғашында 787-8 нұсқасы $ 120 млн бағаланды, бұл өндірісті таң қалдырған төмен нәтиже болды. 2007 жылы бағалар келесідей болып өзгертілді: 787-3 нұсқасы $ 146-151,5 млн, 787-8 нұсқасы $ 157-167 млн және 787-9 нұсқасы $ 189-200 млн.[27]
Қолданысқа енгізілуі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Нұсқалары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Dreamliner-дің ең алғашқы нұсқасы, қысқалау 787-8, 2009 жылдың желтоқсанында ұша бастады. Кейінірек ұзағырақ 787-9 2013 жылдың қыркүйегінде, одан кейін ең ұзын нұсқасы 787-10 2017 жылдың наурызында ұша бастады. Бұл нұсқалар ИКАО ұшақ типінің белгілеушілерінің тізімінде сәйкесінше B788, B789 және B78X деп аталады. Қысқа қашықтықтағы 787-3 2010 жылы жойылды.
787-8
Бастапқы 787-8 қанатының кеңдігі 56,7 м (186 фут). Әдеттегі сыйымдылығы 242 жолаушы және 7 355 теңіз милі (13 621 км; 8 464 миль) қашықтығы бар −8 787 отбасының базалық үлгісі болып табылады және 2011 жылы қызметке бірінші болып кірді. 787-8 ескірген Boeing 767-300ER және Airbus A330-200 ұшақтарын ауыстыруға, сондай-ақ бұрын үлкен ұшақтар үшін экономикалық тұрғыдан тиімсіз болған, жаңа нарықтарды кеңейтуге бағытталған[28]. 2019 жылдың қазан айында 787 тапсырыстың шамамен 29% 787-8 нұсқасы болды.
787-9
787-8 сияқты қанатының кеңдігін сақтай отырып, 787-9 ұзартылған және күшейтілген нұсқа болып табылады, фюзеляж 20 фут (6,1 м) ұзағырақ және жоғары максималды ұшып көтерілу салмағы (MTOW) 54 500 фунт (24 700 кг). Ұшу қашықтығы 7 635 теңіз милі (8 786 миль; 14 140 км), үш класты конфигурацияда 296 жолаушыға арналған [29]. Boeing 767-400ER және Airbus A330-300 ұшақтарын ауыстыруға бағытталған. Ол Airbus A330-900-мен бәсекелеседі.
787-10
2017 жылдың 17 ақпанында 787 ең ұзын нұсқасы 68,3 метрлік 787-10 шықты.
2005 жылдың желтоқсанында Emirates және Qantas сұрауы бойынша Boeing 787-9 ұшағын 290-нан 310 жолаушыға дейін кеңейту мүмкіндігін зерттей бастады. Зерттеу барысында 787 әзірлеу бағдарламасы бойынша Boeing вице-президенті Майк Бэйр, сондай сыйымдылыққа басқа тұтынушылар қызығушылық білдірсе, бірден 787-10 әзірлеуді жалғастыру оңайырақ болғанын айтты. 2013 жылдың 30 мамырында Singapore Airlines 2018–2019 жылдары жеткізілетін 30 787-10 (Боинг бағдарламаны іске қосқан жағдайда) тапсырыс беретінін мәлімдеп, алғашқы тапсырыс беруші болды. 2013 жылдың 18 маусымында Boeing Париждегі Әуе Шоу барысында 102 ұшағына тапсырыстары немесе міндеттемелері бар 787-10 ұшағын сатты. Сатып алушылардың арасында Air Lease Corporation (30), Singapore Airlines (30), United Airlines (20), және British Airways (12) болды [30].
Техникалық сипаттамасы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]| Model | 787-8 | 787-9 | 787-10 |
|---|---|---|---|
| Экипаж саны | Екеу | ||
| Жолаушылар саны, 2-кластық | 242: 24J @85" + 218Y @32" | 290: 28J @85" + 262Y @32" | 330: 32J @85" + 298Y @32" |
| Жолаушылар саны, 1-кластық | Max. 359, exit limit 381 | Max. 406, exit limit 420 | Max. 440, exit limit 440 |
| Ұзындығы | 56.72 м. | 62.81 м. | 68.28 м. |
| Қанаты | Көлемі 377 м. | ||
| Қанат кеңістігі | Ұзындығы 60.12 м., орта аккорд 6.27 м. | ||
| Биіктігі | 16.92 м. | 17.02 м. | |
| Фюзеляж | Кабинаның ені: 5.49 метр
Сыртқы ені: 5.77 метр. Биіктігі: 5.94 м. | ||
| Жүк сыйымдылығы | 136.7 м³
28 LD3 or 9 (88×125) pallets |
172.5 м³
36 LD3 or 11 (96×125) pallets |
191.4 м³
40 LD3 or 13 (96×125) pallets |
| Максималды ұшу салмағы | 227,930 кг. | 254,011 кг. | |
| Максималды жүктеме | 43,318 кг. | 52,587 кг. | 57,277 кг. |
| Жүксыз жұмыс салмағы | 119,950 кг. | 128,850 кг. | 135,500 кг. |
| Жанармай сыйымдылығы | 126,206 литр
101,323 кг. |
126,372 литр
101,456 кг. | |
| Жылдамдығы | Максимум.: Mach 0.90 (516 kН; 956 км/сағ) мах;
Круиздық: 0.85 (488 kН; 903 км/сағ) мах | ||
| Қашықтағы | 13,620 км. | 14,140 км. | 11,910 км. |
| Ұшуға қажетті қашықтық (Takeoff) | 2,600 м. | 2,800 м. | 2,800 м. |
| Максималды ұшу биіктігі (ceiling) | 13,100 м. | 12,500 м. | |
| Қозғалтқыштар (×2) | General Electric GEnx-1B or Rolls-Royce Trent 1000 | ||
| Тарту күші (×2) | 64,000 фунт (280 kN) | 71,000 фунт (320 kN) | 76,000 фунт (340 kN) |
Апаттар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Тағы қараңыз
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Boeing Commercial Airplanes - Orders and Deliveries
- ↑ Gates, Dominic. Boeing celebrates 787 delivery as program's costs top $32 billion, The Seattle Times (September 24, 2011). Тексерілді 26 қыркүйектің 2011.
- ↑ a b Boeing Commercial Airplanes prices. Boeing. Басты дереккөзінен мұрағатталған 25 желтоқсан 2012. Тексерілді, тамыз 7, 2012.
- ↑ a b c d Boeing 787 Dreamliner – Flying Redefined — Aerospace Technical Publications International, 2005. — ISBN 0-9752341-2-9.
- ↑ Croft, Jon Powering the Dream: Atypical paths to Boeing 787 EIS. Flight International (17 қазан 2011). Тексерілді, қаңтар 20, 2013.
- ↑ Flight Standardization Board Report. Federal Aviation Administration (тамыз 25, 2011). Тексерілді, қараша 8, 2011.
- ↑ Boeing (қаңтар 28, 2005). Boeing Gives the 7E7 Dreamliner a Model Designation. Пресс-релиз. Тексерілген маусым 14, 2011.
- ↑ Boeing (шілде 8, 2007). Boeing Celebrates the Premiere of the 787 Dreamliner. Пресс-релиз. Тексерілген қаңтар 21, 2011.
- ↑ Gunter, Lori The Need for Speed, Boeing's Sonic Cruiser team focuses on the future. Boeing Frontier magazine (шілде 2002). Тексерілді, қаңтар 21, 2011.
- ↑ Banks, Howard. Paper plane: That Mach 0.95 Sonic Cruiser from Boeing will never fly. Here's why., Forbes (мамыр 28, 2001). Тексерілді маусым 7, 2007.
- ↑ History of the Boeing 787, Seattle Times (маусым 23, 2000). Тексерілді 28 қазан 2012.
- ↑ Cannegieter, Roger Long Range vs. Ultra High Capacity. Aerlines.nl. Тексерілді, сәуір 8, 2010.
- ↑ Boeing Versus Airbus, Forbes (мамыр 24, 2006). Тексерілді сәуір 8, 2010.
- ↑ Boeing Frontier magazine (March 2003). Maximizing the Middle, Finding the sweet spot in the market. Пресс-релиз.
- ↑ Boeing (маусым 20, 200). Boeing Achieves 787 Power On. Пресс-релиз.
- ↑ Daydream believer: How different is the Boeing 787?. Flight International. Тексерілді, 14 желтоқсан 2010.
- ↑ 'Name Your Plane' sweepstakes. Boeing Frontiers Online (шілде 2003). Тексерілді, 28 қыркүйек 2007.
- ↑ (сәуір 26, 2004). Boeing Launches 7E7 Dreamliner. Пресс-релиз. Тексерілген маусым 14, 2011.
- ↑ ANA says Denver still in hunt for non-stop to Tokyo. Metro Denver (сәуір 8, 2009). Тексерілді, 14 желтоқсан 2010.
- ↑ The Dream of Composites. R&D Magazine (қараша 20, 2006). Тексерілді, қараша 23, 2012.
- ↑ Walz. The Dream of Composites, RD mag (қараша 20, 2006). Тексерілді 2 қыркүйектің 2011.
- ↑ Norris, Guy Boeing Rules Out 787 Window Change. Aviation Week (қаңтар 9, 2009). Тексерілді, маусым 14, 2011.
- ↑ Ogando, Joseph Design News – Features – Boeing's 'More Electric' 787 Dreamliner Spurs Engine Evolution. designnews.com (маусым 7, 2007). Тексерілді, 7 қыркүйек 2011.
- ↑ Shifrin, Carole Dream start. Flight International (March 27, 2006). Тексерілді, 7 қыркүйек 2011.
- ↑ Pandey Mohan How Boeing Defied the Airbus Challenge — USA: Createspace, 2010. — ISBN 978-1-4505-0113-2.
- ↑ Marsh, George Boeing's 787: trials, tribulations, and restoring the dream. Reinforced Plastics. Тексерілді, шілде 29, 2010.
- ↑ Boeing boosts aircraft prices 5.5% on rising cost of labor, materials. Air Transport World (маусым 26, 2007). Тексерілді, 2 қыркүйек 2011.
- ↑ https://simpleflying.com/boeing-787-increased-connectivity-new-city-pairs/
- ↑ 787 Dreamliner performance summaryhttps://www.boeing.com/commercial/787/by-design/#/all-model-performance-summary
- ↑ https://web.archive.org/web/20180719132838/http://active.boeing.com/commercial/orders/displaystandardreport.cfm?cboCurrentModel=787&optReportType=AllModels&cboAllModel=787&ViewReportF=View+Report
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Сыртқы сілтемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| ||||||||||||||||||||||||||
