kî

 Binêre herwiha: ki û -kî

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /kʰiː/
• Deng (Êlih)^ⓘ
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: kî

Cînav

Ew kî ye?

kî, k-ya req

1. çi kes, kîj kes, kîjan kes

   Tu kî yî? (Navê te çi ye? Navê xwe bibêje.)

   Ew kî ye? (Navê wî çi ye? / Navê wê/wî bibêje.)

   Kî wisa dibêje?

   Te kî dît?

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: كی‎
• kurdî-krîlî: ки

Forma çemandî

• kê

Bikaranîn

• Kê forma çemandî ya kî ye. Eger bersiva kî "ez" be (- Ew kî ye? - Ez im.), hingê ya kê jî "min" e (- Kê got? - Min got).
• Berovajî ku hin kes carinan bi şaşî bi kar tînin, kê ne forma mê ya kî ye. Di kî û kê de zayend nîne.

Nêzîkî

• çi
• kîjan, kîj, kîşk
• kû

Têkilî

• em
• ew
• ez
• hûn

Ji wêjeya klasîk

• Belgek heye sih lê nebî
  Kî j'ni'metê dê dit xeber
  Ya Reb derê feyzê vebî — (Feqiyê Teyran, )

Etîmolojî

Forma çemandî/tewandî kê, hevreha soranî کێ‎ (kê), zazakî kam, talîşî کی‎‎ (kî), farisî کی‎‎ (kî), tacikî кӣ (kî), avestayî 𐬐𐬇‎ (kə̄), 𐬐𐬀‎ (ke) û 𐬐𐬋 (ko), ‎sanskrîtî क (ká) û कः (káḥ), hindî कौन (kaun), latviyayî kas, lîtwanî kàs, albanî kush, rusî кто (kto), polonî/slovakî kto, çekî kdo, latînî quis, fransî qui, îtalî chi (bixwîne: kî), portugalî quem, spanî quién, danmarkî/norwecî hvem, swêdî vem, îzlendî hver, almanî wer, holendî wie, îngilîzî who... hemû ji proto-hindûewropî *kʷis (kî; çi).

Peyvê di makezimanê proto-hindûewropî hem wateya "kî" û hem jî ya "çi" dida. Heta niha jî bo nimûne latviyayî kas û lîtwanî kàs hem wateya "kî" û hem jî manaya "çi" didin.

Di zimanên germenî (bo nimûne almanî, îngilîzî û swêdî) de *k- ya proto-hindûewropî adeten dibe H (loma bo nimûne danmarkî/norwecî hvem). Dûv re H ji swêdî, holendî û almanî ketiye. Di îngilîzî de HW bi metatezê bûye WH.

Ji heman rehî herwiha peyvên kurdî: çi, kîjan/kîşk, ku, kusa, kû...

Peyva hindûewropî herwiha pir dişibe hevwateyên xwe hem di zimanên altayî de û hem jî di zimanên ûralî de. Bo nimûne: tirkî (altayî) kim û macarî/hungarî (ûralî) ki.

Lê ev peyvên van zimanan ne ji zimanên hindûewropî hatine wergirtin, ew peyvên xwemalî yên van zimanan in. Bi tesadifî wek peyva hindûewropî ne yan jî carinan wisa tê texmînkirin ku hindûewropî, altayî, ûralî û hinek malbatên din jî yên zimanan yên Ewrasyayê binemaleke zimanan ya kevn ya hevpar bi navê nostratîkî pêk tînin. Ji bilî vê peyvê, hinek cînavên din jî wek delîl tên pêşkêşkirin (bo nimûne kurdî "min", azerî "men" û fînlandî "minä"). Lê ev teorî ji aliyê piraniya zimannasan ve tê redkirin û wekheviyên wiha tenê wek tiştên tesadifî tên qebûlkirin.

Werger

• Afarî: iyya
• Afrîkansî: wie → af
• Aklanon: sin-o
• Albanî: kush → sq
• Almanî: wer → de
• Altayiya başûrî: кем (kem)
• Aramî: מַן‎ (man)
• Aromanî: tsine
• Astûrî: quién → ast, quiénes → ast pj
• Azerî: kim → az
• Balînî: nyen
• Baskî: nor → eu
• Başkîrî: кем (kem)
• Belarusî: хто → be (xto)
• Bengalî: কে → bn (ke)
• Bîkoliya naverast: siisay
• Blakfotî: tahkaa
• Bretonî: piv → br
• Bulgarî: кой (koj)
• Burmayî: ဘယ်သူ (bhaisu)
• Çamicuroyî: na'shanana
• Çeçenî: мила (mila)
• Çekî: kdo → cs
• Çerokî: ᎦᎪ (gago)
• Çîçewayî: ndani
• Çîkasawî: kata
• Çînî:

  Kantonî: 邊個 (bin¹ go³), 誰 (seoi⁴), 邊位 (bin¹ wai²), 乜誰 (mat¹ seoi^4-2), 何人 (ho⁴ jan⁴), 誰人 (seoi⁴ jan⁴)

  Dunganî: сый (sɨy)

  Hakkayî: 麼人 (má-ngìn, mán-ngìn), 麼儕 (má-sà), 何人 (hò-ngìn), 哪儕 (nai-sà)

  Mandarînî: 誰 → zh (shuí, shéi), 何人 → zh (hérén), 誰人 (shéirén, shuírén), 阿誰 → zh (āshéi, āshuí)

  Min dongî: 底人 (diē-nè̤ng, dē̤-nè̤ng, dē̤-è̤ng)

  Minnanî: 啥人 → zh-min-nan (siáⁿ-lâng), 誰 → zh-min-nan (sûi, chûi, chūi, cho̍ah, chiâ, chôa, tiâng, siáng, siâng), 啥物人 (siáⁿ-mih-lâng, siáⁿ-mí-lâng, sáng-n̂g, siàng-n̂g), 甚物人 (sím-mih-lâng), 是誰 (chī-chūi, sī-sûi), 底人 (tī-lâng)

  Wuyî: 啥人

• Çukçî: мэӈин (mėṇin)
• Çuvaşî: кам (kam)
• Dalmatî: ci
• Danmarkî: hvem → da
• Dargwayî: чи (či)
• Dolganî: ким
• Endonezyayî: siapa → id
• Erebî: مَن‎ (man)

  Erebiya misrî: مين‎ (mīn)

  Erebiya hîcazî: مين‎ (mīn)

  Erebiya fasî: شكون‎ (škūn), من‎ (man)

  Erebiya bakûrê şamê: مين‎ (mīn)

• Ermenî: ով → hy (ov)

  Ermeniya kevn: ո (o), ով (ov)

• Esperantoyî: kiu → eo
• Estonî: kes → et
• Evenkî: ңи (ңi)
• Farisî: کی‎ → fa (ki)
• Ferî: hvør → fo n an m, hvat → fo nt
• Fînî: kuka → fi, ken → fi
• Fransî: qui → fr

  Fransiya kevn: qui, ki, cui

• Frîsiya kevn: hwā
• Frîsî: wa → fy
• Gaelîka skotî: cò
• Galîsî: quen n an m pj an m an m pj
• Gotî: 𐍈𐌰𐍃 (ƕas)
• Gujaratî: કોણ (koṇ)
• Gurcî: ვინ → ka (vin)
• Guwaranî: máva → gn
• Higaononî: sin-o
• Hindî: कौन → hi (kaun)
• Hîlîgaynonî: sin-o
• Hmongî: leej twg
• Holendiya kevn: wie, wē
• Holendiya kevn: hwē
• Holendî: wie → nl
• Îbanagî: sinni
• Îbranî: מִי‎ (mi)
• Îdoyî: qua → io, qui → io pj
• Îlokanoyî: sino, siasino, asino
• Îngilîziya kevn: hwā
• Îngilîziya navîn: who
• Îngilîzî: who → en, whom → en
• Îngriyî: ken
• Îngûşî: мала (mala)
• Înterlîngua: qui → ia
• Îrlendî: cé

  Îrlendiya kevn: cía

• Îtalî: chi → it
• Îzlendî: hver → is n an m, hvert → is, hvað → is nt
• Japonî: 誰 → ja (だれ, dare), だれ → ja (dare), どなた → ja (donata), どちらさま (dochirasama)
• Javayiya kevn: syapa
• Javayî: sapa → jv, sinten (kromo-level)
• Kalmîkî: кен (ken)
• Kapampanganî: ninu
• Karaçay-balkarî: ким (kim)
• Karaîmî: kim
• Karakalpakî: kim
• Karaxanîdî: كِمْ‎ (kim)
• Kaşûbî: chto
• Katalanî: qui → ca
• Kinaray-ayî: sin-o
• Kirgizî: ким → ky (kim)
• Kîkûyûyî: nũũ
• Kîngalî: කවුද (kawuda)
• Koreyî: 누구 → ko (nugu)
• Kriolî: hu
• Krioyî: udat
• Krî: awina (awina)
• Kumikî: ким (kim)
• Latgalî: kas
• Latînî: quis → la n an m
• Latviyayî: kas → lv
• Lawsî: ໃຜ (phai)
• Lîmbûrgî: wae → li
• Lîtwanî: kas → lt pj
• Lombardî: chi
• Makedonî: кој → mk (koj)
• Malayalamî: ആര് → ml (ārŭ)
• Malezî: siapa → ms
• Maltayî: min
• Mansî: хотьют (hotʹût)
• Maorî: wai → mi
• Mecarî: ki → hu, kik pj
• Mongolî: хэн → mn (hen)
• Mwanî: nani
• Nahwatliya klasîk: āc, āquihqueh, āquin
• Napolîtanî: chi
• Nogayî: ким (kim)
• Norwecî:

  Norwecî: hvem → no

  Norweciya nînorskî: kven → nn

• Ojibweyî: awenen
• Osetî: чи (ḱi)
• Osmanî: كیم‎ (kim)
• Oygurî: كىم‎ (kim)
• Ozbekî: kim → uz
• Pangasînanî: siopa
• Papyamentoyî: ken
• Polonî: kto → pl
• Portugalî: quem → pt
• Puncabî: ਕੌਣ (kauṇă)
• Purepeçayî: ne
• Qazaxî: кім → kk (kım)
• Rapanuyî: aai
• Rohingyayî: hon
• Romancî: tgi
• Romanî: kon
• Romanyayî: cine → ro
• Rusî: кто → ru (kto)
• Rusînî: хто (xto)
• Sahoyî: iyya
• Sanskrîtî: कः → sa n (kaḥ)
• Sebwanoyî: kinsa
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: ко̏, тко̏

  Latînî: kȍ, tkȍ

• Skotî: wha
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: къто (kŭto)

  Glagolîtîk: ⰽⱏⱅⱁ (kŭto)

• Slaviya rojavayî ya kevn: къто (kŭto), хто (xto)
• Slovakî: kto → sk
• Slovenî: kdó → sl
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: chto

  Sorbiya jorîn: chto, štó

• Spanî: quién → es, quiénes → es pj
• Sundanî: saha
• Swêdî: vem → sv (singular), vilka → sv (plural)
• Şîngazîcayî: nɗopvi
• Şorî: кем (kem)
• Tacikî: кӣ → tg (kī)
• Tagalogî: sino → tl
• Talişî: کی‎ (ki)
• Tamîlî: யார் → ta (yār), எவர் → ta (evar), எவன் → ta (evaṉ)
• Taosî: p’ų́
• Tausugî: hisiyu
• Tayî: ใคร → th (krai)
• Telûgûyî: ఎవరు → te (evaru)
• Teteriya krîmî: kim
• Teterî: кем (kem)
• Tetûmî: sé
• Tirkiya kevn: 𐰚𐰢‎ (kem)
• Tirkî: kim → tr
• Tirkmenî: kim
• Tîbetî: སུ (su)
• Tofalarî: ӄум (qum)
• Tokpisinî: husat
• Toxarî A: kus
• Toxarî B: kᵤse
• Tuvanî: кым (kım)
• Ugarîtî: 𐎎𐎊 (my)
• Urdûyî: کون‎ (kaun)
• Ûkraynî: хто → uk (xto)
• Ûrûmî: ким (kim)
• Viyetnamî: ai → vi
• Volapûkî: kim → vo
• Walonî: kî → wa n an m
• Warayî: hin-o, hin-o
• Waxiyî: ku
• Weylsî: pwy
• Wînnebagoyî: peežega
• Xakasî: кем (kem)
• Ximêrî: អ្នកណា (ʼnɑknaa), នរណា → km (nɔnaa), ដែល → km (dael)
• Yagnobî: ках
• Yakutî: ким (kim)
• Yidîşî: ווער‎ (ver)
• Yolayî: fho
• Yûnanî: ποιος → el (poios)

  Kevn: τίς n an m (tís)

• Zêlandî: wie, wien
• Zhuangî: bouxlawz
• Zimanê destan ê emerîkî: L@Chin-ThumbBack Squeeze
• Zuluyî: ubani 1a an 2a

Girêdek

kî

1. Binêre ku (1)

Formeke lêkerê

kî

1. Guhartoyeke bikî. (forma bilanî):
   Tu ê çi kî? (Tu dê çi bikî?)

Herwiha

• (standard) bikî
• (devokî, devkî) kê, key

Têkildarî

• kim
• ke
• kin

Etîmolojî

-k- (rehê dema niha yê lêkera kirin) + -î (paşgira kesê duyem yê yekhejmar anku "tu")

Zazakî

Cînav

kî

1. Guhartoyeke zî.

Walonî

Cînav

kî

1. kî