Art nouveau
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Art nouveau ies 'n term in de kuns, óngevaer van 1890-1920, die veural gebruuk weurt in de architectuur, in de muibel- en seerraodkuns en in de binnehoesarchitectuur. De nuuj riechting uut ziech veural in de toegepasde kuns. Geboewe were neergezat es 'n "gesamtkunstwerk". In o.m. Duutsjland, Hongarije en Oastenriek weurt dees periode mèt Jugendstil aangegeve. In Ingeland de Modern style.
De Art nouveau of Jugendstil zint sjtiele, die zoawie de name aangeve, vernujing in de kuns wille zin es reactie op de neosjtiele en 't eclecticisme van 't lètse kwaart van de 19e ièw. Nao de art nouveauperiode volg de art decoperiode.
Kènmerke
[bewirk | brón bewèrke]De boewsjtiel en inriechting were functioneel. In 't begin waor sjpraoke van 'n decoratieve sjtiel, die ziech manifesteerde in affiches en sjilderinge. In ex- en interieur make rechte liene plaats veur geboge en floraal vörme. De sjtiel haet zien wortele in botanische en entomologische weitesjappelike werke, die versjene in de 19e ièw. Ze zint 'n brón veur 'n vernujende vörm, die de romantische sjtiele van de aafgeloupe periode moos vervange. 't Ies 'n reactie op de industrialisatie en de daomèt samehangende verminking van 't landsjap. 't Ies ouch 'n reagere op de sjtielvermenging in de boew en de euverdadig ingeriechde interieursj mèt väöl tappisserieë, palme en zjwoar meubilair van de nouveau riches. Luuj goon op reis en kómme in contact mèt ander culture (Japan). Gesjtilleerde plantemotieve weure toegepas in zoawaal de architectuur es in 't interieur. Alle ónderdeile, van trap, taofel en bèd tot klink, servies en brevebös zint in sjtiel. Ouch kleiing en seerraod weurt nao dees mode óntworpe.
Centra van kuns
[bewirk | brón bewèrke]- Wene, Wiener Sezession
- Londen , Arts and Crafts
- Brussel La Libre Esthétique.
- Paries l' Art et Décoration
- München tiedsjrif: Jugendstil
- Darmstadt tiedsjrif: Deutsche Kunst und Dekoration
- Die Brücke
Kunstenaers en architekte
[bewirk | brón bewèrke]Victor Horta en Henry van de Velde in Belsj; William Morris en Charles Renny Mackintosh in Ingeland; Antonio Gaudi in Sjpanje; Hector Guimard, Emile Gallé en Toulouse-Lautrec in Frankriek; Otto Eckman in Duutsjland; Gustave Klimt en Jozef Hoffman in Oastenriek.