അവെസ്താൻ ഭാഷ

ഇംഗ്ലീഷ് വിലാസം

https://ml.wikipedia.org/wiki/Avestan

അവെസ്തൻ
ഭൂപ്രദേശം	Eastern Iranian Plateau
സംസാരിക്കുന്ന നരവംശം	Airya
കാലഘട്ടം	Iron Age, Late Bronze Age
ഭാഷാകുടുംബം	ഇന്തോ-യൂറോപ്യൻ ഇന്തോ-ഇറാനിയൻ ഈറാനിയൻ അവെസ്തൻ
ലിപികൾ	അവെസ്തൻ ലിപി (പാഹ്ലവി ലിപിയിൽ നിന്ന് രൂപപ്പെട്ടത്) ഗുജറാത്തി ലിപി, ദേവനാഗരി ലിപി (ഇന്ത്യൻ സൊരാഷ്ട്രിയർ ഉപയോഗിക്കുന്നു)
ഭാഷാ കോഡുകൾ
ISO 639-1	ae
ISO 639-2	ave
ISO 639-3	ave
ഗ്ലോട്ടോലോഗ്	aves1237
Linguasphere	58-ABA-a
Yasna 28.1, Ahunavaiti Gatha (Bodleian MS J2)

അവെസ്താൻ ഭാഷ (/əˈvɛstən/),,മുൻപ് സെന്ദ് എന്നറിയപ്പെട്ടു. കിഴക്കൻ ഇറാനിയൻ ഭാഗങ്ങളിൽ ഉപയോഗിച്ചുവന്നിരുന്ന ഇറാനിലെ ഒരു ഭാഷയാണ് ഇത്. സൊരാഷ്ട്രിയ മതത്തിന്റെ എഴുത്തുകൾ ഈ ഭാഷയിലാണ്. ആ മതത്തിന്റെ ഗ്രന്ഥങ്ങൾ സെന്ദ് അവെസ്ത - ഈ ഭാഷയിലാണ് എഴുതപ്പെട്ടത്. ഇതിൽനിന്നാണ് ഈ പേരുണ്ടായത്. ഇത് വളരെ പഴക്കമുള്ളതും വിശുദ്ധമായതുമായ ഭാഷയായാണിതിനെ കണക്കാക്കിയിരുന്നത്. ഇത് ഇന്ന് ഒരു നിർജ്ജീവമായ ഭാഷയായി ഗണിച്ചു വരുന്നു. മതപരമായ കാര്യങ്ങൾക്കു മാത്രമേ ഇത് സാധാരണ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നുള്ളൂ. ഇന്തോ - ആര്യൻ ഭാഷകളിൽ ഇന്നും പ്രചാരത്തിലുള്ള വേദത്തിലെ സംസ്കൃതവുമായി അടുത്ത ബന്ധമുള്ള ഭാഷയാണിത്.

അവെസ്താൻ ഭാഷയുടെ വളർച്ചയുടെ വ്യത്യസ്ത ഘട്ടങ്ങൾ

അവെസ്താൻ ഭാഷയ്ക്ക് പൊതുവായി നേർത്ത രണ്ടു രൂപങ്ങളുണ്ട് - പഴയ അവെസ്താൻ (ഗാഥിക് അവെസ്താൻ) എന്നും യുവ അവസ്താൻ എന്നും. ഇവയിൽ പഴയ അവെസ്താനിൽ നിന്നല്ല പുതിയ അവസ്താൻ ഭാഷ ഉൽഭവിച്ചത്. അവസ്താൻ ഭാഷ കാലത്തിന്റെ മാറ്റത്തിന് വളരെയധികം വിധേയമായിട്ടുണ്ട്.

ശബ്ദശാസ്ത്രം

Vowels:

a ā ə ə̄ e ē o ō å ą i ī u ū

Consonants:

k g γ x xʷ č ǰ t d δ ϑ t̰ p b β f

ŋ ŋʷ ṇ ń n m y w r s z š ṣ̌ ž h

വ്യഞ്ജനങ്ങൾ

Type	Labial		Dental		Alveolar		Post-alveolar or palatal		Velar		Labiovelar		Glottal
Nasal		m /m/		n /n/				ń [ɲ]		ŋ /ŋ/		ŋʷ /ŋʷ/
Plosive	p /p/	b /b/	t /t/	d /d/			č /tʃ/	ǰ /dʒ/	k /k/	g /ɡ/
Fricative	f /ɸ/	β /β/	ϑ /θ/	δ /ð/	s /s/	z /z/	š /ʃ/	ž /ʒ/	x /x/	γ /ɣ/	xʷ /xʷ/		h /h/
Approximant								y /j/				w /w/
Trill				r /r/

According to Beekes, [ð] and [ɣ] are allophones of /θ/ and /x/ respectively (in Old Avestan).

സ്വരങ്ങൾ

Type	Front		Central		Back
	short	long	short	long	short	long
Close	i /i/	ī /iː/			u /u/	ū /uː/
Mid	e /e/	ē /eː/	ə /ə/	ə̄ /əː/	o /o/	ō /oː/
Open			a /a/	ā /aː/		å /ɒː/
Nasal			ą /ã/

വ്യാകരണം

നാമങ്ങൾ

Case	"normal" endings			a-stems: (masc. neut.)
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Nominative	-s	-ā	-ō (-as), -ā	-ō (yasn-ō)	-a (vīr-a)	-a (-yasna)
Vocative	–	-ā	-ō (-as), -ā	-a (ahur-a)	-a (vīr-a)	-a (yasn-a), -ånghō
Accusative	-əm	-ā	-ō (-as, -ns), -ā	-əm (ahur-əm)	-a (vīr-a)	-ą (haom-ą)
Instrumental	-ā	-byā	-bīš	-a (ahur-a)	-aēibya (vīr-aēibya)	-āiš (yasn-āiš)
Dative	-ē	-byā	-byō (-byas)	-āi (ahur-āi)	-aēibya (vīr-aēibya)	-aēibyō (yasn-aēibyō)
Ablative	-at	-byā	-byō	-āt (yasn-āt)	-aēibya (vīr-aēibya)	-aēibyō (yasn-aēibyō)
Genitive	-ō (-as)	-å	-ąm	-ahe (ahur-ahe)	-ayå (vīr-ayå)	-anąm (yasn-anąm)
Locative	-i	-ō, -yō	-su, -hu, -šva	-e (yesn-e)	-ayō (zast-ayō)	-aēšu (vīr-aēšu), -aēšva

ക്രിയകൾ

Primary active endings

Person	Singular	Dual	Plural
1st	-mi	-vahi	-mahi
2nd	-hi	-tha	-tha
3rd	-ti	-tō, -thō	-ṇti

ഉദാഹരണമായി ഒരു ഖണ്ഡിക

Latin alphabet	Avestan alphabet	Gujarati script approximation
ahiiā. yāsā. nəmaŋhā. ustānazastō.1 rafəδrahiiā.maniiə̄uš.2 mazdā.3 pouruuīm.4 spəṇtahiiā. aṣ̌ā. vīspə̄ṇg.5 š́iiaoϑanā.6vaŋhə̄uš. xratūm.7 manaŋhō. yā. xṣ̌nəuuīṣ̌ā.8 gə̄ušcā. uruuānəm.9:: (du. bār)::ahiiā. yāsā. nəmaŋhā. ustānazastō. rafəδrahiiā.maniiə̄uš. mazdā. pouruuīm. spəṇtahiiā. aṣ̌ā. vīspə̄ṇg. š́iiaoϑanā.vaŋhə̄uš. xratūm. manaŋhō. yā. xṣ̌nəuuīṣ̌ā. gə̄ušcā. uruuānəm.::		અહીઆ। યાસા। નામંગહા। ઉસ્તાનજ઼સ્તો।૧ રફ઼ાધરહીઆ।મનીઆઉસ્̌।૨ મજ઼્દા।૩ પોઉરુઉઈમ્।૪ સ્પાણ્તહીઆ। અષ્̌આ। વીસ્પાણ્ગ્।૫ સ્̌́ઇઇઅઓથઅના।૬વંગહાઉસ્̌। ક્સરતૂમ્।૭ મનંગહો। યા। ક્સષ્̌નાઉઉઈષ્̌આ।૮ ગાઉસ્̌ચા। ઉરુઉઆનામ્।૯:: (દુ। બાર્)::અહીઆ। યાસા। નામંગહા। ઉસ્તાનજ઼સ્તો। રફ઼ાધરહીઆ।મનીઆઉસ્̌। મજ઼્દા। પોઉરુઉઈમ્। સ્પાણ્તહીઆ। અષ્̌આ। વીસ્પાણ્ગ્। સ્̌́ઇઇઅઓથઅના।વવંગહાઉસ્̌। ક્સરતૂમ્। મનંગહો। યા। ક્સષ્̌નાઉઉઈષ્̌આ। ગાઉસ્̌ચા। ઉરુઉઆનામ્।::