ഹൈമെനോകാലിസ്
| Spider lily | |
|---|---|
| |
| Hymenocallis caribaea flower | |
ശാസ്ത്രീയ വർഗ്ഗീകരണം 
| |
| കിങ്ഡം: | സസ്യലോകം |
| ക്ലാഡ്: | ട്രക്കിയോഫൈറ്റ് |
| ക്ലാഡ്: | സപുഷ്പി |
| ക്ലാഡ്: | ഏകബീജപത്രസസ്യങ്ങൾ |
| Order: | Asparagales |
| Family: | അമരില്ലിഡേസി |
| Subfamily: | Amaryllidoideae |
| Genus: | Hymenocallis Salisb.[1][2] |
| Type species | |
| Hymenocallis littoralis | |
| Synonyms[5] | |
| |
അമരില്ലിഡേസി കുടുംബത്തിലെ[6] അമേരിക്കൻ സസ്യങ്ങളുടെ ഒരു ജനുസ്സാണ് ഹൈമെനോകാലിസ് /ˌhaɪmɪnəˈkælɪs/[7] (US) or /ˌhaɪmɛnoʊˈkælɪs/[8]
തെക്കുകിഴക്കൻ യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സ്, മെക്സിക്കോ, മധ്യ അമേരിക്ക, കരീബിയൻ, വടക്കൻ തെക്കേ അമേരിക്ക എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള 60 ലധികം ഇനം സസ്യങ്ങൾ ഹൈമനോകാലിസിൽ കാണപ്പെടുന്നു. ചില ഇനം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഊഷ്മള രാജ്യങ്ങളിൽ അലങ്കാരസസ്യങ്ങളായി വളർത്തുന്നു. ചിലത് ആഫ്രിക്കയുടെ ചില ഭാഗങ്ങളിലും വിവിധ ഉഷ്ണമേഖലാ ദ്വീപുകളിലും പ്രകൃതിവൽക്കരിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. [5] കരീബിയൻ, തെക്കുകിഴക്കൻ യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള പല ഇനങ്ങളും ചതുപ്പുകൾ, സ്ട്രീംബാങ്കുകൾ, കടൽത്തീരങ്ങൾ തുടങ്ങിയ നനവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ വസിക്കുന്നു. ചില ഇനങ്ങളിൽ വെള്ളത്തിൽ പൊങ്ങിക്കിടക്കുന്ന വിത്തുകൾ കാണപ്പെടുന്നു. ചില മെക്സിക്കൻ ഇനങ്ങൾ ഇതിനു വിപരീതമായി കുന്നുകളിലും പർവതങ്ങളിലും പുൽമേടുകളിൽ വളരുന്നു.[9]
സ്ട്രാപ്പ് ആകൃതിയിലുള്ള ഇലകളുടെ ബേസൽ റോസറ്റുകളിൽ നിന്നാണ് പൂവിന്റെ തണ്ടുകൾ ഉണ്ടാകുന്നത്. അഗ്രഭാഗത്തുള്ള സുഗന്ധമുള്ള പൂക്കളുടെ ക്ലസ്റ്ററുകൾ പച്ച, വെള്ള, മഞ്ഞ എന്നീ നിറങ്ങളിൽ വലുതും മനോഹരവുമാണ്. ഗ്രീക്ക് പദങ്ങളായ ὑμήν ഹൈമെൻ, എന്നാൽ "മെംബ്രേൻ", എന്നും αλός കലോസ് എന്നാൽ മനോഹരം എന്നുമാണ് ഇതിൽ നിന്നാണ് ജീനസ് നാമം ലഭിച്ചത്. പുഷ്പങ്ങളുടെ കൗതുകകരമായ ആകൃതിയെ ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. അതിൽ ഇടുങ്ങിയതും വളഞ്ഞതുമായ ആറ് ദളങ്ങൾ കാണപ്പെടുന്നു. ഇത് ആഴമില്ലാത്ത കപ്പ് ആകൃതിയിൽ ബന്ധിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. ഒരു സ്പൈഡറി ഡാഫോഡിൽ അല്ലെങ്കിൽ ലില്ലി ആയ ഇത് "സ്പൈഡർ ലില്ലി" എന്ന പൊതുനാമത്തിൽ അറിയപ്പെടുന്നു.[9]
സ്പീഷീസ്
[തിരുത്തുക]
സെപ്റ്റംബർ 2014—ലെ കണക്കുപ്രകാരം[update], ലോക ചെക്ക്‌ലിസ്റ്റ് തിരഞ്ഞെടുത്ത സസ്യ കുടുംബങ്ങളുടെ 65 ഇനങ്ങളെ സ്വീകരിച്ചിരിക്കുന്നു:[5][10][11]
- Hymenocallis acutifolia (Herb. ex Sims) Sweet - Mexico
- Hymenocallis araniflora T.M.Howard - Sinaloa, Nayarit
- Hymenocallis arenicola Northr. - Bahamas, Greater Antilles
- Hymenocallis astrostephana T.M.Howard - Guerrero
- Hymenocallis azteciana Traub - Jalisco, Nayarit, Zacatecas
- Hymenocallis baumlii Ravenna - Chiapas
- Hymenocallis bolivariana Traub - Monagas in Venezuela
- Hymenocallis caribaea (L.) Herb. – Caribbean spiderlily - West Indies
- Hymenocallis choctawensis Traub – Choctaw spiderlily - Louisiana to Florida Panhandle
- Hymenocallis choretis Hemsl. - southern Mexico
- Hymenocallis cleo Ravenna - Chiapas
- Hymenocallis clivorum Laferr. - Sonora
- Hymenocallis concinna Baker - Jalisco
- Hymenocallis cordifolia Micheli - Guerrero
- Hymenocallis coronaria (Leconte) Kunth – Cahaba lily - South Carolina, Georgia, Alabama
- Hymenocallis crassifolia Herb. - South Carolina, Georgia, North Carolina, Florida
- Hymenocallis durangoensis T.M.Howard - Durango
- Hymenocallis duvalensis Traub ex Laferr. – Dixie spiderlily - Georgia, Florida
- Hymenocallis eucharidifolia Baker - Guerrero, Oaxaca
- Hymenocallis fragrans (Salisb.) Salisb. - Jamaica
- Hymenocallis franklinensis Ger.L.Sm. – Franklin spiderlily - Florida Panhandle
- Hymenocallis gholsonii G.Lom.Sm. & Garland - Florida Panhandle
- Hymenocallis glauca (Zucc.) M.Roem. - central + southern Mexico
- Hymenocallis godfreyi G.L.Sm. & Darst – Godfrey's spiderlily - Florida Panhandle
- Hymenocallis graminifolia Greenm. - Morelos
- Hymenocallis guatemalensis Traub - Guatemala
- Hymenocallis guerreroensis T.M.Howard - Guerrero
- Hymenocallis harrisiana Herb. - central + southern Mexico
- Hymenocallis henryae Traub – Henry's spiderlily - Florida Panhandle
- Hymenocallis howardii Bauml - western Mexico
- Hymenocallis imperialis T.M.Howard - San Luis Potosí, Hidalgo
- Hymenocallis incaica Ravenna - Peru
- Hymenocallis jaliscensis M.E.Jones - Jalisco, Nayarit
- Hymenocallis latifolia (Mill.) M.Roem. – perfumed spiderlily - West Indies, Florida
- Hymenocallis leavenworthii (Standl. & Steyerm.) Bauml - Michoacán
- Hymenocallis lehmilleri T.M.Howard - Guerrero
- Hymenocallis limaensis Traub - Lima Province in Peru
- Hymenocallis liriosme (Raf.) Shinners – Texan spiderlily (yellow center) - south-central United States
- Hymenocallis littoralis (Jacq.) Salisb. - Mexico, Central America, northern South America
- Hymenocallis lobata Klotzsch - Venezuela
- Hymenocallis longibracteata Hochr. - Veracruz
- Hymenocallis maximilianii T.M.Howard - Guerrero
- Hymenocallis multiflora Vargas - Peru
- Hymenocallis occidentalis (Leconte) Kunth - southeastern + south-central United States
- Hymenocallis ornata (C.D.Bouché) M.Roem. - Guatemala
- Hymenocallis ovata (Mill.) M.Roem. - Cuba
- Hymenocallis palmeri S.Watson – alligator lily (yellow center) - Florida
- Hymenocallis partita Ravenna - Chiapas
- Hymenocallis phalangidis Bauml - Nayarit
- Hymenocallis pimana Laferr. - Chihuahua, Sonora
- Hymenocallis portamonetensis Ravenna - Chiapas
- Hymenocallis praticola Britton & P.Wilson - Cuba
- Hymenocallis proterantha Bauml - southern Mexico
- Hymenocallis pumila Bauml - Jalisco, Colima
- Hymenocallis puntagordensis Traub – Punta Gordo spiderlily - southern Florida
- Hymenocallis pygmaea Traub - North Carolina, South Carolina
- Hymenocallis rotata (Ker Gawl.) Herb. – streambank spiderlily - northern Florida
- †Hymenocallis schizostephana Worsley - Brazil but extinct
- Hymenocallis sonorensis Standl. - Sonora, Sinaloa, Nayarit
- Hymenocallis speciosa (L.f. ex Salisb.) Salisb. – green-tinge spiderlily - Windward Islands
- Hymenocallis tridentata Small - Florida
- Hymenocallis tubiflora Salisb. - Trinidad, Venezuela, Guianas, northwestern Brazil
- Hymenocallis vasconcelosii García-Mend. - Oaxaca, Puebla
- Hymenocallis venezuelensis Traub - Venezuela
- Hymenocallis woelfleana T.M.Howard - Durango, Sinaloa, Nayarit
- formerly included[5]
ഒരു കാലത്ത് ഹൈമനോകാലിസിലെ അംഗങ്ങളായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്ന ഇനങ്ങൾക്ക് നിരവധി പേരുകൾ നൽകിയിട്ടുണ്ട്. എന്നാൽ ഇപ്പോൾ മറ്റ് ജനീറയിലേക്ക് യോജിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. തെക്കേ അമേരിക്ക സ്വദേശികളാണ് മിക്ക ഇനങ്ങളും. ക്ലിനാന്റസ്, യൂക്കാരിസ്, ഇസ്മെൻ, ലെപ്റ്റോചിറ്റൺ, പാൻക്രാറ്റിയം എന്നിവ അത്തരം ജനീറയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
- Hymenocallis amancaes - Ismene amancaes
- Hymenocallis andreana - Leptochiton quitoensis
- Hymenocallis bonplandii - Eucharis bonplandii
- Hymenocallis calathina - Ismene narcissiflora
- Hymenocallis caroliniana - Pancratium maritimum
- Hymenocallis hawkesii - Ismene hawkesii
- Hymenocallis heliantha - Leptochiton helianthus
- Hymenocallis lacera - Pancratium maritimum
- Hymenocallis longipetala - Ismene longipetala
- Hymenocallis macleana - Ismene pedunculata
- Hymenocallis maritima - Pancratium maritimum
- Hymenocallis morrisonii - Ismene morrisonii
- Hymenocallis narcissiflora - Ismene narcissiflora
- Hymenocallis nutans - Ismene nutans
- Hymenocallis pedunculata - Ismene pedunculata
- Hymenocallis quitoensis - Leptochiton quitoensis
- Hymenocallis ringens - Ismene ringens
- Hymenocallis ruizii - Pancratium maritimum
- Hymenocallis sublimis - Ismene sublimis
- Hymenocallis tenuifolia - Leptochiton quitoensis
- Hymenocallis vargasii - Ismene vargasii
- Hymenocallis velardei - Ismene longipetala
- Hymenocallis virescens - Ismene pedunculata
- Hymenocallis viridiflora - Clinanthus viridiflorus
അവലംബം
[തിരുത്തുക]- ↑ "Genus: Hymenocallis Salisb". Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 2010-01-27. Archived from the original on 2014-05-08. Retrieved 2014-05-07.
- ↑ Salisbury, Richard Anthony. 1812. Transactions of the Horticultural Society of London 1: 338
- ↑ lectotype designated by N. L. Britton & A. Brown, Ill. Fl. N.U.S. ed. 2. 1: 533 (1913)
- ↑ Tropicos, Hymenocallis Salisb.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 WCSP (2014), World Checklist of Selected Plant Families, The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, retrieved 2014-09-04, search for "Hymenocallis"
- ↑ Stevens, P.F., Angiosperm Phylogeny Website: Asparagales: Amaryllidoideae
- ↑ Sunset Western Garden Book, 1995:606–607
- ↑ Johnson, A.T.; Smith, H.A.; Stockdale, A.P. (2019), Plant Names Simplified : Their Pronunciation Derivation & Meaning, Sheffield, Yorkshire: 5M Publishing, ISBN 9781910455067
{{citation}}: Unknown parameter|lastauthoramp=ignored (|name-list-style=suggested) (help), p. 76 - ↑ 9.0 9.1 RHS A-Z encyclopedia of garden plants. United Kingdom: Dorling Kindersley. 2008. p. 1136. ISBN 978-1405332965.
- ↑ "Hymenocallis". Integrated Taxonomic Information System. Retrieved 2014-05-07.
- ↑ Tapia-Campos, E, JM Rodriguez-Dominguez, M. M. Revuelta-Arreola, J.M. van Tuyl, R. Barbra-Gonzolez. 2013. Mexican geophytes II: the genera Hymenocallis, Sprekelia, and Zephyranthes. Floriculture and Ornamental Biology 6 (Special Issue 1): 129-139.
