Үнэн алдартны шашин
Үнэн алдартны шашин (Ортодокс) — христийн шашны гурван гол (католик, протестант, үнэн алдартан ) урсгалын нэг юм.
Орос хэлээр Православие буюу- "правильное славие" /зөв, үнэн, алдаршуулалт/ гэсэн үгнээс бүрдсэн гэж үздэг. Ромын эзэнт гүрэн задарч хоёр хуваагдаж Зүүн Ром буюу Византийн эзэнт гүрний үед Католик сүмээс 1054 онд тусгаарлагдаж Үнэн Алдартны шашин бий болсон юм. Ромоос зүүн зүгт Киевийн Русь улмаар цаашлаад 17 дугаар зуунаас Алс Дорнод хүртэл түгэн дэлгэрчээ. Үнэн Алдартны шашин дэлгэрсэн томоохон улс орнууд бол Балканы хойгийн (Грек, Серби, Болгар, Румын, Македони, Черногори), Украин, Беларус, Молдав, Гүрж, Кипр зэрэг улс юм. Өнөөгийн байдлаар нийт 250 сая орчим хүн даган шүтдэг байна.
Орос улс үнэн алдартны шашныг Византаас залгамжлан авсан шашны гал голомт гэж нэрлэдэг. Монголын Эзэнт гүрний үед Үнэн Алдартны шашны дэлгэрэлт эрчимжиж өнөөгийн Орос улсын соёл иргэншлийн үндэс суурийг тавьсан гэж үздэг.
Үнэн Алдартны шашин нь Ариун Гурвалд итгэдэг бөгөөд Католикчуудын адил итгэл бишрэлээ загалмайлж илэрхийлдэг.
Оросын түүхэнд Х зуунд Үнэн алдартны шашныг авсан цагаасаа төрийн эрх мэдэлд ойр байсан. Шашны удирдлага анхнаасаа (эхлээд митрополитууд, 1589 оноос хойш патриархууд) Хааны ойр дотны хүрээнд ордог байсан. Үнэн алдартны шашин өргөн дэлгэрсээр Орост тэргүүлэх шашин болсон байна. Х зуунд Орос оронд уг шашин үүсэн цагаааа хойш 4 зууны турш Византийн шашны сүмийн заавар чиглэлээр явж ирсэн. Гэвч москвагийн сүм бие даасан байдлаа авахыг зорьсоор 1448 онд Константинополь болон бусад бүх сүмээс өөрийгөө тусгаарлаж бие даасан байдлаа зарласан байна. 140 жилийн дараа өөрийн Үнэн алдартны шашны урсгалын албан ёсны тэргүүнийг Патриарх гэдэг болжээ.
Орост Хаант засаг унасанаас хойш шашны байдал хүндэрч эхэлсэн улмаар 1917 оны коммунист хувьсгал гарч эрх баригчид шашинтай тэмцэх бодлого хэрэгжүүлж олон сүм хийдийг тонож дээрэмдсэн бөгөөд устгасан юм. Шашин сүмийг дарамтлах байдал 1941 оны Эх орны дайн эхлэх үеэс суларч дайны иргэдийн шашинд итгэх итгэл нэмэгдсэн байна.
ЗХУ 1991 онд задран унаж Үнэн алдартны шашин Орос улсад сэргэн мандаж эхэлсэн. Хуучин сүмийг /20 мянгаас 1,5 мянган үлдсэн/ сэргээх, шинийн барих ажил эрчимтэй явагдаж эхэлсэн.
Монгол Улсад 1864-1929 он хүртэл 4 Үнэн алдартны сүм үйл ажиллагаа явуулж байгаад 1936 оны үед хаагдсан түүхтэй. Өнөөгийн байдлаар Монголд буюу Улаанбаатар хотод цорын ганц Үнэн алдартны "Троицкий собор" сүм үйл ажиллагаагаа 1996 оноос явуулж байгаа ажээ.
Энэ өгүүлэл дутуу дулимаг бичигджээ. Нэмж гүйцээж өгөхийг хүсье.