Haarst
Haarst, haarfst of naojaor is één van de vier seizoenen. 't Sterrekundig bepaolde begin van de haarst is de haarstequinox (roend 23 september op 't noordelijk halfroend en roend 20 meert op 't zujelijk halfroend). De zon gaot dan deur 't haarstpunt en de dag en de nacht bin temet liek alleens in lengte. De haarst eindigt mit de wienterzonnewende (roend 22 december op 't noordelijk halfroend en roend 21 juni op 't zujelijk halfroend).
Um praktische rejens begint de meteorologische haarst eerder, op 1 september op 't noordelijk halfroend en op 1 meert op 't zujelijk halfroend. Dit duurt dan tot 1 december en op 't zujelijk halfroend tot 1 juni.
In de haarst gaon planten (waoronder loofbomen) der blaojen verliezen. In de haarst wort 't meestentieds heel wat kouwer as in de zoemer, allewel der nog periodes mit warmte kunnen wezen, de zogenaamde naozoemer.
Feestdagen in de haarst bin: Alderzielen en Alderheiligen.
Begin sterrekundige haarst
[bewark | bronkode bewarken]Begin van de sterrekundige haarst (op 't noordelijk halfroend) in de kommende jaoren:
| 2003 | 23 september | 12:47 | 2009 | 22 september | 23:18 | 2015 | 23 september | 10:20 | ||
| 2004 | 22 september | 18:30 | 2010 | 23 september | 05:09 | 2016 | 22 september | 16:21 | ||
| 2005 | 23 september | 00:23 | 2011 | 23 september | 11:04 | 2017 | 22 september | 22:02 | ||
| 2006 | 23 september | 06:03 | 2012 | 22 september | 16:49 | 2018 | 23 september | 03:54 | ||
| 2007 | 23 september | 11:51 | 2013 | 22 september | 22:44 | 2019 | 23 september | 09:50 | ||
| 2008 | 22 september | 17:44 | 2014 | 23 september | 04:29 | 2020 | 22 september | 15:30 |
De an-egeuven tied is de lokaole Nederlanse zoemertied.
Op 't zujelijk halfroend beginnen op disse daotums de leinte.
Maarkweerdig is dat, volges de schoolboeken, de haarst op 21 september zou beginnen. Tot noen toe is de sterrekundige haarst alleen nog nooit op 21 september begunnen, en tot 2020 zal dit oek niet gaon gebeuren.
Nedersaksisch
[bewark | bronkode bewarken]- Achterhooks:
- noajoar
- harfst
- Grunnegs: haarst
- Drèents: haarfst, harfst
- Stellingwarfs: haast, harfst
- Sallaans: noajoar, harfst
- Vechtdals: noajoar, har(f)st
- Tweants:
- noajoar (as in: van t noajoar, wat ankomnden hoarfst beteeknt.)
- herfst
- härfst
- harfst
- haarfst
- hoarfst
- Veluws:
- ha(a)rfs(t)
- ha(a)rst
- harres, harest
- här(f)s
- naojaor
|
Commons: Haarst - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden. |
|
Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Putten. |